Hulle bly daar sit totdat die maan opkom. “Het nie meer geld nie,” sê Giep treurig en sukkel orent. “Moet seker maar huis toe. Op die stoep slaap as die vrou nie wil oopsluit nie. Jy ook?”
“Ek is mos nie getrek nie; ek kan deur ’n venster klim.”
Op die deurlooppad is die verkeer druk, maar toe sy in ’n woonbuurt afgedraai het, kom daar net nou en dan ’n motor verby. Een hou stil en ry agteruit toe daar nie ander motors aankom nie. ’n Vrou roep: “Haai! Wat soek ’n meisietjie soos jy dié tyd van die nag buite?”
Daar was al vantevore moeilikheid as mense met wakker gewetes haar in die aand teëkom. Sy probeer dus nie verduidelik nie, maar nael ’n vreemde erf in en hurk agter ’n bos. ’n Motordeur klap; die vrou kom op ergerlike hoëhakskoene nader. Nou moet sy oor die heining klouter tot in die volgende erf, dan oor ’n draad na nog ’n huis en ’n kleinerige dwarsstraat. Sy moet haar roer. Netnou kom die polisie.
“Waarheen so haastig, kinta?”
Dis ’n ouerige tannie wat laataand met ’n hele tros kwaai honde gaan stap. Philla het haar al meermale teëgekom; sy streel oor die honde en hulle herken haar blykbaar ook en hou gou op met knor. “Hallo,” groet sy. “Dis lekker buite.”
“Daar kom ’n groot weemoed oor die wêreld in die herfs,” sê die tannie sugtend. “Kom hier, Hektor! Brandaan!”
“Hoekom is mense bang vir die donker?” vra Philla skielik. “Jy ook – sonder jou honde.”
“Gewoonte. Was jý nooit bang nie? Toe jy klein was?”
“Hoekom?”
“Ek weet nie. Mense is maar so.”
“My oupa het my snags wakker gemaak as ek by hom bly, dan vat hy my uit en wys vir my die sterre. Van toe af loop ek graag snags buite rond.”
“Dit kan tog gevaarlik wees, kinta – sonder honde. Daar’s altyd diewe en moordenaars, veral in ’n stad.”
“Nie as mens goeie oë en vinnige voete het nie. En ek kan myself verdedig.” Die tannie gaan by ’n straathoek staan en roep die honde. Philla sug. “Nou gaan jy ook weer terug huis toe.”
“Jy nie?”
“Miskien. Tot siens.”
Maar sy gaan nie huis toe nie; sy kry koers na ’n kwekery en wurm deur ’n spleet tussen die heining en die hek. Dis lank gelede dat sy hier was en die verruklike klein bonsai van mevrou Hagerer gesien het. ’n Klein seder nogal, die geurigste en trotsste boom-met-naalde wat daar bestaan – Dawid het dan al in die Bybel gaande geraak oor die seders van die Libanon! ’n Hond begin woedend blaf toe sy aanstap na die deel van die tuin waar mevrou Hagerer haar bonsai-boompies bêre.
Byna onmiddellik gaan die buitelig aan en mevrou Hagerer storm by die huis uit met ’n pistool in die hand. “Wie’s daar? Praat of ek skiet!”
“Ek het vir die seder kom kuier!” roep sy terug.
“Die bonsai?” Mevrou Hagerer kom nader en lig met haar sterk flits op Philla. “O, dis jy. Watter tyd van die nag om te kom kuier.”
“Is dit al baie laat?”
“Nogal.” Sleutels rinkel. “Kom kyk. Ek het intussen met nog ’n paar bonsai-boompies begin. ’n Tamarisk, onder andere, en ’n soetdoring.”
In die afgekampte onderdak-deel van die tuin staan dosyne boompies in blikke. Alles ruik vars; dis of ’n lewende groen damp uit die blare kom. “O, sy stammetjie het dikker geword! En jy het hom in ’n ander houer gesit.”
“Ek het weer bietjie gesnoei aan sy wortels, ja, en sy takke gevorm met stukkies draad. Lyk hy nou vir jou te dun bo?”
“O nee, hy’s pragtig – soos ’n kers wat wag om aangesteek te word.”
“As mens ’n gebed kon sien, sou dit soos hierdie klein seder gelyk het,” sê mevrou Hagerer saggies.
“Ek wens …” begin Philla, en bly weer vinnig stil.
“Wat dan?”
“Nee, toe maar.” Mevrou Hagerer sal dit nooit oorweeg om die boompie te verkoop nie – nie vir honderd rand nie, of selfs duisend. Daar’s dinge wat nie kan verkoop word nie, en ’n volmaakte bonsai-seder wat iemand sewe jaar al versorg, waarvan sy van tyd tot tyd die wortels uiters versigtig knip, die takkies vorm, oorplantings doen na ’n volgende houer, duime vasknyp as dit lyk of die snoeisessie dié keer te drasties was … Nee.
“Kom huis toe, dan drink ons iets.”
In die ruim kombuis wag hulle dat die melk moet kook. Mevrou Hagerer is ’n lang vrou met groot, benerige hande en ’n wye mond. Sy dra ’n mansbroek en ’n stokou trui; haar donker oë ondersoek Philla sonder nuuskierigheid. “En vannag loop jy weer op wilde paaie?”
“Ek hou van wilde paaie.”
“Ja.” Sy staan op en sit koppies reg, meet kakao af.
“Is dit verkeerd?” vra Philla skielik. “Mense … my ouma … dink ek is net moedswillig. Kán mens anders wees as wat jy is?”
Hulle sit en proe aan die warm vloeistof. “Jou oupa het jou tussen bome grootgemaak, het jy al vir my gesê.”
“Ja, maar is dit daarom … is dit net omdat hý …”
“Dit sal jy self moet uitvind,” sê mevrou Hagerer saaklik.
“Oupa is siek,” sê sy. En skielik kan sy dit nie meer wegstoot nie: die wete van Oupa wat weggevat is uit sy bos en in ’n hospitaal lê; Oupa alleen tussen vreemde mense wat net bekommerd is oor sy hart en nie oor sy gees wat bome nodig het nie; háár oupa wat ’n bomer mens is as enigiemand anders wat sy ken en wat miskien, oor ’n week of twee … nie meer …
Sy druk haar gesig in haar hande.
2
Mens sou nou gereken het Philla moet lank slaap – dit was ná middernag toe sy teruggeklim het deur die venster. Ek moes help om die sif weer op sy plek te kry. As Ma-hulle, en veral Ouma, moet wéét dat sy die skroewe losgedraai het sodat die houtraam net op genade teen die venster leun!
Of sou Pa weet? Hý het vir Philla ’n paar karatehoue geleer so asof hy besef sy mag dit nodig hê op haar omswerwinge. Hy’s stil, maar hy sien baie raak – veral wat Philla betref. Hy praat nie veel met haar nie, en veral nie sy met hom nie, maar hy’s altyd bewus van haar. Gisteraand het hy in ’n stadium hier ingeloer en begin vra: “Waar’s …?” Toe kyk hy na die sif wat eenkant staan en hy maak sy mond vinnig weer toe.
Dit kan natuurlik wees dat hy my geglo het toe ek sê sy slaap, en na haar bed wys waar ek ’n bondel klere ingestop het. Dit het Ouma gekul. Maar ek is nie so seker van Pa nie.
En hier is sy sowaar voor dagbreek weer onder die komberse uit. Toe Ouma “Prys die Heer” (liederewysie) begin sing, sit sy lankal by die vensterbank met ’n skryfblok op die knieë. “Aag,” klik sy oor Ouma wat almal in die huis elke oggend wakker
