is hoog in die lug.
“Dit het goed gewerk om net te sê: ‘Ek weet nie, Juffrou’,” kondig Galpil nou aan. “Maar ons gaan die aanval nou versterk.”
“Hoe?” skree sy trawante.
“Wag, pêrre!” Galpil hou sy hand in die lug vir stilte. “Ek sal julle nou sê. Luister mooi.”
Almal sit regop en spits hul ore.
Galpil herinner die klas daaraan dat Ou Duifie gesê het hulle moet liewer glad nie meer praat nie. Dit is volgens haar mos beter om niks te sê nie, eerder as om net aanhoudend te sê: “Ek weet nie, Juffrou.”
“So dis wat ons nou gaan doen, pêrre,” sê Galpil hard. “As sy ons ’n vraag vra, sê ons net niks. Ons antwoord glad nie! Wat dink julle daarvan?” Galpil glimlag breed. Hy is hoog in sy skik.
Sy vriende dink dit is ’n wonderlike plan en almal skree dit gelyktydig uit.
Die meeste van die seuns is geesdriftig om met die veldtog aan te gaan – en meer nog, om dit ook nog te versterk. Die meisies is egter nie so seker nie. Hulle kyk almal na Saartjie. Haar woorde het hulle nogal diep geraak.
Saartjie besluit om die leiding te neem. Sy gaan nie toelaat dat hierdie spul barbare arme juffrou Nortjé se lewe hier by die skool so onaangenaam maak nie. Sy byt op haar onderlip en vee dan met die agterkant van haar hand ’n krul van haar voorkop af weg.
Saartjie lig haar hand vir stilte, maar die seuns lawaai en vertel vir mekaar hoeveel pret hulle gaan hê as Ou Duifie hulle iets vra en almal sit net doodstil en antwoord nie. Hulle wonder of sy miskien in trane sal uitbars. Ja-nee, hulle gaan vet pret hê.
“Sal julle nou stilbly!” sê Saartjie hard met haar hand nog steeds in die lug.
Die klomp kom uiteindelik tot bedaring.
“Ons soek nie weer ’n preek nie, Saartjie!” skree Gert van agter uit die klas. Die seuns klap hande vir hom en lag spottend.
“Julle gaan nie ’n preek kry nie,” sê Saartjie kil. “Julle gaan die waarheid hoor!”
En toe vertel sy hulle kaalkop die waarheid.
“Julle is ’n spul lafaards,” sê Saartjie kil.
“Julle trek ’n saggeaarde jong juffrou se siel uit, maar julle is te bang om dit met een van die ander onderwysers te probeer doen. Julle is papbroeke!”
Saartjie sê die woord “papbroeke” so skerp en bytend dat meer as een seun effens terugdeins.
Sy het duidelik nou almal in die klas se aandag. Hulle sit doodstil.
“Hoekom is julle sulke lae, gemene lafaards?” Haar oë blits weer soos vroeër. “Hoekom weier julle nie om te antwoord as iemand soos meneer Burger vir julle iets vra nie? Omdat julle te bang is! Maar met ’n arme juffrou wat nog onseker is omdat sy nou net van die kollege af kom, hou julle ouens julle kastig grootmeneer, nè?”
Die seuns is tjoepstil, en die meisies ook. Saartjie sê hulle darem nou lelik sleg.
“Julle is pateties!” sluit Saartjie smalend af.
Galpil waag dit ná ’n oomblik van stilte om haar te antwoord.
“Jissou, Saartjie, jy’s darem ’n verkeerde entjie mens!” sê hy ewe gemoedelik. “Dis nie nodig om so goor met Ou Grompot te wees nie. Hy’t ons mos niks gedoen nie.”
“Al het hy ook iets gedoen soos om julle kamtig onregverdig te straf, sou julle nog steeds niks aan hom gedoen het nie,” kap Saartjie terug, “want julle is te bang!”
Galpil begin hom vererg.
“Ons is nie bang nie!”
“Julle is!”
“Ons is nie!”
Die twee skree nou hard op mekaar: “Julle is!” en “Ons is nie!” Dit is asof hulle dink die een wat die hardste gil, gaan die argument wen.
Lina bring hulle tot bedaring toe sy opspring en hard sê: “Bly stil! Wil julle hê die onnies moet almal uit die personeelkamer kom om te kyk wat aangaan?”
Saartjie en Galpil is stil. Hulle staan mekaar woes en aangluur.
Dit is duidelik dat die seuns Ou Duifie nog wil aanhou tart en dat die meisies nou vir Saartjie ondersteun. Hulle voel ook die seuns is sommer lafaards – dit is hoekom hulle op Ou Duifie pik en nie op een van die ander onderwysers nie, veral nie die mans nie.
“Saartjie is heeltemal reg,” sê Anna. “Dis ’n skande dat ons Ou Duifie so sleg behandel het!”
Die meisies beaam dit almal luidkeels, maar Galpil bulder bo-oor almal dat Ou Duifie hierdie straf verdien. Sy het hom en hulle almal verniet in die moeilikheid laat beland. Die seuns stem saam met Galpil. Hulle skree dat hulle Ou Duifie moet wys en haar ’n les moet leer.
Saartjie kan sien dit help nie om so te argumenteer nie. Hulle sal die seuns nie op hierdie manier oorreed nie. Sy sal later met Galpil gesels en sien of sy hom kan ompraat. As hy besluit hulle moet ophou om Ou Duifie so te tart, sal die ander seuns ook so besluit. Galpil is mos sterk en kan goed baklei.
“Is ek reg as ek sê ons gaan nie meer moeilikheid maak in Ou Duifie se klasse nie?” vra Saartjie nou net om weer seker te maak wat die algemene gevoel is.
“Nee!” skree die seuns. Galpil gil die hardste. Hy voeg ook by: “Jy is nie reg nie!”
Die meisies skree weer almal: “Ja, Saartjie is reg!” Haar boesemvriendinne Anna en Lina gil die hardste.
En dit is dan hoe die vergadering – as ’n mens dit so kan noem – ten einde loop. Die seuns gaan met die versetveldtog aanhou en die meisies nie.
Galpil is vies, want nou gaan sy plan natuurlik glad nie meer so goed werk nie. Hy besluit hy sal met Saartjie gesels en haar probeer oortuig sy is verkeerd om Ou Duifie te wil help. Die juffrou is self vir al die lawaai in die klas verantwoordelik. Dis mos sy wat nie dissipline kan handhaaf nie!
Toe die kinders by die klaskamer uit speelterrein toe stroom, wonder die graadneges wat die volgende periode gaan gebeur. Hulle is dan weer by juffrou Nortjé. Die seuns gaan stilbly en weier om enige vrae te beantwoord en die meisies gaan die juffrou se vrae beantwoord en vriendelik met haar wees.
Dit gaan ’n baie interessante periode wees.
4
Goedhartige Saartjie
Maar die periode is nie vol pret nie. Afgesien van die feit dat die kinders hard werk, gebeur daar absoluut niks nie.
Die seuns kan nie weier om vrae te beantwoord nie – al wil hulle ook hoe graag. Ou Duifie vra nie een enkele vraag nie. Sy skryf ’n paar oefeninge op die bord en sê hulle moet dadelik aan die werk spring.
