href="#fb3_img_img_845149be-e32c-5d60-8063-21403b52acc3.jpg" alt=""/>
KAAL
Ek sou raai die meeste van ons is heel ongemaklik om kaal te wees – ’n kombinasie van hoe ons grootgeword en wat ons van ons lywe dink. Ons lywe lyk nie altyd vir ons so lekker nie. Sommige van ons hardloop vinnig verby die spieël in die badkamer en het onsself jare laas kaal gesien. Daar is natuurlik uitsonderings. Die mense wat nie kan wag om van hul klere ontslae te raak nie. Ek is seker jy ken dalk ook ’n paar: diegene wat so vinnig almal wil oortuig om kaal te gaan swem of kaal in die straat af te hardloop by ’n nuwejaarspartytjie of oor die krieketveld.
Ek is seker dat baie van ons die lekker sal kan onthou van kaal in ’n plaasdam swem, of die stoutigheid om laatnag oor die skool se heining te klim en kaal in die swembad te spring. Een van my dogtertjie, Noa, se gunstelingstories is om, tot my spyt, vir nuwe gaste te vertel dat haar pappa, toe hy in die Voortrekkers was, in die middel van die nag kaal by Zita Parkie in Pretoria se supertube afgegly het. Ter verdediging, dit was ’n praktiese besluit as ’n 10-jarige laitie – ’n mens kan baie vinniger so afgaan.
Daar is tog iets lekkers aan, as ons eerlik kan wees en oor ons selfbeheptheid en konserwatiewe grootword kan kom, om so sorgeloos en kaal te wees.
Die mensdom het ’n vreemde verhouding met kaalwees. Sommige tye in die geskiedenis was dit heel aanvaarbaar en ander kere glad nie. Daar is selfs ’n brief van ’n geskokte Franse ambassadeur wat Koningin Elizabeth 1 besoek het en heel onkant gevang is deur haar uitrusting. Haar gewaad het nie haar borste genoeg bedek nie.
Om kaal te wees kan gesien word as onskuldig, kwesbaar, eroties, skaam, eerlik, vernederend of sommer net stout.
Naaktheid is verseker ’n aandagtrekker in ons dag en tyd. Dit is nie iets wat ongesiens verbygaan nie – alhoewel ons dalk die naakte beelde wil óntsien.
Gedurende die Renaissance het kunstenaars die Christuskind kaal en ook anatomies korrek begin uitbeeld. Die babaseuntjie wat naak in Maria se arms lê, heeltemal gemaklik en heeltemal ontbloot. Die hoofrede was om Christus se menswees te beklemtoon, dat God waarlik totaal mens geword het, dat selfs Jesus kaal die wêreld ingekom het. Voorheen is Jesus amper soos ’n klein grootmensie uitgebeeld, sommer met ’n toga en alles.
Hulle twee, die man en die vrou, was kaal,
maar hulle was nie skaam vir mekaar
nie.18
Adam en Eva is kaal in die tuin van Eden, geen skaamte vir mekaar en geen skaamte voor God nie – totaal en al ontbloot en eerlik. Hulle het niks gehad om vir mekaar weg te steek nie. Dit is natuurlik ná die sondeval, ná die ontkenning van hulle afhanklikheid van God alleen, dat hulle begin klere aantrek en toemaak het en ook begin wegkruip het. Dit bly vir my een van die mooiste beelde in die Bybel dat God selfs dít verstaan. God ontmoet hulle in hul gebrokenheid en maak selfs vir hulle klere, al was dit nie sy oorspronklike plan nie.
God se plan was dat hulle kaal moes wees. As jy nog tot hier gelees het, is ek bly. Dit kan seker moeilik wees vir sommige mense om oor kaalwees in ’n Christelike boek te lees. Ons bestee baie geld en tyd daaraan om nie kaal te wees nie. Ons het aantrekkamers, stortgordyne en kaste vol klere om ons te bedek.
Ons trek aan soos dit by die geleentheid pas: kragdrag vir onderhoude, oefenklere vir die gym en vleiende klere vir die eerste afspraak. Gereeld trek ons aan volgens die beeld wat ons graag wil uitstraal en glad nie soos die persoon wat ons regtig is nie. Daar is ’n teorie dat klere aan die begin ontstaan het om status te onderskei. Byvoorbeeld, in antieke Egipte het slawe kaal geloop en net die elite het klere gedra. Gewone mense het dalk op die meeste ’n eenvoudige lendekleed gedra.
Onthou jy nog kerkklere?
Daardie klere wat net Sondae uitgehaal is? Kompleet met die spesiale paar skoentjies wat kort voor jy in die kar klim, aangetrek is en dan vinnig uitgetrek is voor jy by die huis kom – net vir ingeval hulle vuil of stukkend raak. Dan terug in die kas waar hulle tot volgende Sondag wag.
Ek en my vrou praat steeds van kerkklere, hoewel ons net kerkklere aantrek as ons na troues toe gaan, meestal op Saterdae.
Kerkklere was warm, ongemaklik. Ek onthou altyd die ooms wat so rooi gesweet was in die poliësterbaadjies en dasse in die NG kerk op die dorp. Die kwik draai so net-net onder veertig, maar baadjie sal jy baadjie. Die dominee het darem die genade gehad, so nou en dan, om af te kondig dat die mense maar hulle baadjies kan uittrek en hulle sweetkolle ten toon stel.
Ek dink dit was ons tandarts in Pretoria, wat die dag met sy seun se doop by die kerk aangekom het – sonder ’n das of baadjie. Die dominee vra toe mooi beleefd: “My broer, wat sal jy aantrek as jy na die staatspresident se huis genooi word?” Vinnig antwoord ons tandarts: “Ek sal natuurlik my pak aantrek.” Ek dink die dominee het seker so lekker gekry, want die tandarts het toe mooi in sy strik getrap. “Nou hoekom dra jy dan nie ’n pak na die huis van die Here toe nie?” kom die doodskoot van die dominee af.
“Wel, Dominee, want die Here sien my hart.”
Tandarts 1.
Dominee 0.
Twee mense het na die tempel toe gegaan
om te bid. Die een was ’n Fariseër en die
ander een ’n tollenaar. Die Fariseër het
gaan staan en by homself so gebid: “O
God, ek dank U dat ek nie soos ander
mense is nie: diewe, bedrieërs, egbrekers,
en ook nie soos hierdie tollenaar nie. Ek
vas twee keer in die week en ek gee ’n
tiende van my hele inkomste.” Maar die
tollenaar het daar ver bly staan en wou
selfs nie na die hemel opkyk nie. Hy het
bedroef op sy bors geslaan en gesê:“O God,
wees my, sondaar, genadig.”19
Dit is moeilik vir ons hedendaagse lesers om die vlak van skok te verstaan wat hierdie gelykenis in Jesus se dag sou veroorsaak het. Die mense rondom Hom se asem sou weggeslaan het, en een of twee sou dalk omgekap het.
Fariseërs is oor die algemeen gesien as die mees regverdige mense in die tyd van Jesus. Hulle het die wet onderhou en het presies gedoen wat God wou hê. Hulle was die Tannie Emsies van die kerkwêreld – alles is reg gedoen. Die Fariseër wat in hierdie verhaal is, het selfs méér gedoen as wat nodig was. Die wet het net vereis dat daar een dag in die jaar gevas word; hy het twee keer per week gevas. Net op sekere gedeeltes van jou inkomste moes ’n tiende betaal word; hy het op sy hele inkomste ’n tiende betaal. Hy was die toonbeeld van reg doen.
’n Tollenaar was natuurlik nie gewild in die antieke tyd nie. Tollenaars het die reg om belasting in te vorder by die Romeine gekoop en enigiets wat hulle meer as die ooreengekome bedrag kon insamel, was
