vreedsaam. Ons het ’n tweede asem.
“Pa het nie altyd sin gemaak nie. Aan die een kant het Pa my konstant gedruk om méér te leer,” vertel ek. “Harder te studeer. Meer boeke te lees, meer sinne in ander tale te bemeester. Tog het dit gelyk of skoolbywoning nie juis vir ons ouers ’n prioriteit was nie. Pa se skoolkwartaal en dié van die onderwysdepartement het weinig ooreengestem.”
Sou ek huilerig wees omdat ek nie ’n A-plus vir al my vakke gekry het nie, of wanneer ek nie teenwoordig was om my rapport te ontvang nie, het Pa my getroos. “Ék,” druk hy dan op sy bors, “sal besluit of jy deur is of nie.” Dan vra Pa my vrae oor dinge wat hy weet ek ken, en knik sy kop asof beïndruk deur my antwoord.
“Gebruik altyd eerste jou eie verstand,” het Pa gesê en teen sy slape getik.
Hy het aangehou ek moet leer Engels praat. “Jy gaan dit nodig kry. Moet net nooit geïndoktrineer raak nie.” En hy was ontsteld omdat Suid-Afrikaanse skole kinders nie geleer het om wapens te hanteer nie. Oor en oor moes ek hoor hoe Russiese kinders in rekordtyd gewere aanmekaar kon sit en weer uitmekaarhaal. “Met my eie oë gesien. Meisies jonger as jy!”
“Iemand soos jy, my liewe seesta, sou nooit as te nimmer in die weermag reggekom het nie,” sê my suster nadenkend. “En ek bedoel dit nie sleg nie. Jy het net hierdie Lone Rider-ding van Pa in jou, terwyl ek veiliger voel juis wanneer daar iemand anders is wat die besluite neem en bevele gee. Dis waar ons verskil.”
Selfs in die donker sien ek Pa se donkerblou oë as my sussie na my kyk.
“Dis nie waar nie. Ek wéns iemand anders wil ’n slag oorneem. Jy weet tog ek val altyd vir mans wat juis nié volgelinge is nie.”
Sy dink bietjie na, haar kop effens skuins. “Miskien is mans die uitsondering, maar kan jy instruksies op ’n kartonboks lees oor hoe om iets gaar te maak, huh?”
Ek byt my lip.
“Jy is so vry grootgemaak, jy ervaar selfs ’n resep as voorskriftelik.”
O ja-a. Ek gee ’n laggie. “Resepte stem my agterdogtig. Hoekom soveel suiker? Vir wat gebruik hulle suiwel?”
Ook Pa het mense en alles om hom met suspisie bejeën.
Ek vertel vir Precious Cargo van toe Pa nog tyd gehad het om boeke te lees. Hoe hy op pad skool toe ’n boek oor die stuurwiel sou lees. Menige keer het ons oor ’n spoedwal gevlie dat die voorste wiele in die lug hang.
“Pa’s nie nou op ’n perd nie!” sou ek ergerlik vasklou.
Maar as Pa eers verlore was in een van sy slapbandboekies oor Louis L’Amour se cowboys, was hy in ’n alternatiewe werklikheid. Daar was ’n kruiwa vol boeke in die garage wat Ma al uitgegooi het en wat ons by die boekhandel vir Tintins kon gaan omruil, maar die stapels leesgoed langs Pa se kant van die bed het net aanhou groei. Dit was ook Pa wat my die Swart luiperd-reeks leer lees het. Sodra ’n nuwe een uitkom, het ons gestry oor wie dit eerste kan lees. “Meestal het Pa gewen, want hy het soveel vinniger as ek gelees.”
My suster frons. “As ek so na jou luister, klink dit soms vir my of Pa en Ma nog self sulke kinders was.”
“Ma het matriek op sewentien klaargemaak en my voor haar twintigste verjaarsdag gehad.”
Precious Cargo gee ’n fluit. “Flippit.”
Ek was vyftien toe Pa uiteindelik vir my ’n vliegtuigkaartjie stuur. Hy was weer getroud. Dit was in die tyd wat Pa Amerika toe getrek het, nadat hy eers lank in Europa was. Dit het my min geskeel. Ek het toe lankal nie meer geworrie om hom te sien nie. Teen daardie tyd was Pa nie meer al een wat kon lieg en voorgee nie.
Ek het my eie agenda gehad oor hoekom ek oorsee wou gaan.
Ek wou weg van Ma sodat sy my nie meer kon keer nie. Ek wou myself uitwis, kilogram vir kilogram. Ek sou self my delete-knoppie druk. En dan sou wat klaar is, regtig klaar wees.
“Ek dink nou nogal dis Pa se weggaan wat my aanvanklik laat skryf het.”
Fronsend luister my suster na my.
“Terwyl my klasmaats love letters gekrabbel het, het ek snags briewe op ons balkon by Blouberghoogte gelos. Eers vir Pa omdat ons nooit ’n adres van hom gehad het nie. En later vir iemand wie se naam ek nie meer kon onthou nie, maar wat ek vas geglo het eendag weer my man sou word. Ek was heilig oortuig hy was van die konstellasie Ara.”
Precious Cargo laat haar mond oordrewe oophang en gaap my aan. “Jy is wragtig something else – daar was iets in die brak water toe jy grootgeword het, sowaar!”
Sy stamp aan my. “Vertel. Ek wag in spanning.” My suster trek haar veiligheidsgordel oor haar kop sodat sy nóg meer na my toe kan draai. “Waar kom jy aan al die vreemde goed, huh?”
Laat ek net iets oor die Onbekende Man noem en my suster is intens geïnteresseerd. “Jy ken die storie. Hoekom vertel jý nie ’n slag van jou lewe nie? Soos wie die eerste een was wat jy met jou lyf vertrou het. Ek’s darem jou suster.”
“Nah, we will circle back to that one wanneer die tyd reg is,” ontglip sy al weer enige persoonlike vrae. “Ons praat nou eers oor die Onbekende Man.” Sy rek dié woorde fluisterig uit soos in ’n radiodrama.
As klein dogtertjie was ek oortuig dat ek reeds getroud was met ’n man met wie ek herenig sou word. Dit is ’n oortuiging waarmee ek so te sê gebore is. “Volgens ouma Liedjie was ek nog baie klein toe ek haar gevra het om asseblief die een gastekamer reg te hou.”
“Vir jou man?”
“Jip,” blaas ek lug uit.
“Crazy! En toe?”
“Ek onthou niks verder nie,” trek ek my skouers op. “Dit moes vervaag het voor ek skool toe is. Ara bestaan wel regtig.”
Precious Cargo vroetel met haar foon. “Wragtig! Dis een van 88 sterrestelsels wat Ptolemaeus in die tweede eeu reeds beskryf het.”
“Ek wéét. Dit beteken ‘altaar’.”
Die storie dat ek getroud die lewe ingekom het, laat my van voor af ongemaklik voel. Asof ek iets vermis. Snags raak ek dikwels bewus van verlange. Wat ek nie vir my suster sê nie, is dat ek onlangs weer wakker geskrik het met die duidelike wete dat ’n man na my geroep het. Die klanke het steeds oral om my in die kamer gehang. Een van die redes hoekom ek later as skoolkind aantekeninge in dagboeke gemaak het, was om my vlietende kopprentjies te probeer onthou. Ek wou hóm nie vergeet nie, maar ek het.
“Het jy nie ook voet by stuk gehou dat jou man koorsig is en dat ouma Liedjie hom sou moes dokter as hy opdaag nie?”
“O, ja! Flippit, jy onthou die storie beter as ek.”
Ek verstel my sitplek om regopper te sit.
“Vir hierdie leerskool ervaar ons onsself tot tyd en wyl as deel van ’n groepering biologiese wesens vol hormone wat hoofsaaklik sensories lewe.”
My suster sak terug in haar sitplek. “Uh?” Sy weet hier kom een van my tirades en laat haar ruit ’n oomblik lank sak sodat koel wind die kar binnestroom. “I really need some fresh
