телибез, Иман Имамович.
«Иман Имамович, ди бит. Нәрсә бу – мине санга сугып олылаумы, әллә салкын мөгамәлә билгесеме?»
– Моны Днепрогэс эшләр.
– Кызганычка каршы, Днепрогэс салам түбәле крестьян өйләрен яктыртыр өчен түгел. Ул промышленность өчен. Әмма, әгәр без бер авылны керосин лампаларыннан азат итсәк, иртәгә, бәлки, йөз… мең авылда колхозлар оештыру җиңелрәк булыр. Җиңелрәк дип… без җиңеллек эзләмибез, шулай бит? Электр уты крестьян аңындагы икеләнүнең тамырына балта чабар… Ә электр утының беренче нурларын кабызу синең белән миңа бәйле.
– Миңа?!
– Сиңа һәм синең шикелле меңләгән яшь белгечләргә бәйле.
– Тәкъдимегезне аңладым, – дидем мин. – Тик мин начар лектор шул.
Ул көлемсерәп куйды.
– Без сиңа авыллар буенча, йорт борынча коммунизмны пропагандалап йөрергә кушмабыз. – Ул, торып, Татарстан картасы каршына килеп басты, рам читендәге бер төймәгә басты. Картада егерме-утыз лампочка җемелдәде. – Болар – шушы бишьеллыкта авылларда салыначак су станцияләре. – Ул, карамыйча гына, картаның урта бер җиренә төртеп күрсәт- те. – Менә монда бер иптәшебез ел башында эшкә керешкән иде… Биш көн элек үтергәннәр.
– Үтергәннәр?
– Халыкка ут һәм яктылык илтүчеләрнең беренчеләрен еш кына үтерәләр. Прометейдан башлап… безнең шушы иптәшебезгә кадәр. Ләкин аларны алмаштыручылар күбрәк. Син – бәхетле кеше, Иман Имамович, син шуларның берсе була аласың. Алыштырасыңмы? – Ул җилкәсе аша миңа борылып карады.
Аның карашыннан куырылгандай, иңбашымны җыердым.
– Вакытлыча гына, – дидем мин, ни әйтергә дә белмичә.
– Вакытлыча? – Тынлык. – «Вакытлыча!..» Син үз-үзеңә каршы киләсең, энем.
– Кечкенә станция. Тик вак эшне тавык та чүпләп бетерә алмый… Киңрәк селтәнергә кирәк. Вак-төяккә суккалау йодрыкны гына каната… Укып бетерәсем дә бар бит, иптәш нарком.
– Онытма: бездә хәзер эшнең вагы юк. Вак эш, вак эш… Аның каравы безнең планнарыбыз эре. Ризамы?
Мин дәшмәдем.
– Алайса, риза. Рәхмәт. – Ул Әбҗәлилов тотып кергән папканы алып, миңа сузды. – Монда Рамазановның… шул һәлак булган иптәшебезнең сызымнары. Урында ачыклап бетереп, үзеңчә исәп-хисап ясар өчен сиңа күпме вакыт кирәк?
– Әйтүе кыен…
– Алай да?
– Папка болай калын гына… Бер айлаптыр.
– Станция быел салынып бетәргә тиеш. Югыйсә синең – кышкы пальтосыз, бүрексез, ул авыл кешеләренең – утсыз, ә безнең коры сүз белән калуыбыз бар, – диде ул, елмаеп. Урынына барып утырды, өстәл тартмасыннан трубка алып, аңа ашыкмый гына тәмәке тутыргач, кабызып, тирән итеп суырды да: – Ун көн бик җитеп торыр, – диде. – Бар, кара, ачыкла. Көтәм. Хәер, биредәге смета синең үзең өчен генә кирәк булыр… Безнең ярдәмгә әллә ни исәп баглама.
Әбҗәлилов урыныннан торды, сүзнең тәмам икәнен аңладым.
– Хушыгыз, – дидем мин.
Нарком
