ağıla salınmağından nə mənim xəbərim var, nə də qohum-əqrəbamın.
Eyvaz əmi məzəli əhvalatlardan ləzzət alan adam idi. Odur ki birdən kişini gülmək tutdu.
– Ay Hacı, bəs bu necə işdi: sən vurmadın, mən yıxılmadım. Bismillah, qapımıza cin-şəyatin gəlməyib ki?
Eyvaz əminin zarafatını eyninə almayan Hacı yenə daş kimi ağır tövrlə dilləndi:
– Deməli, nişanı siz qaytarmamısınız?
– Bizim başımıza hava-zad gəlməyib ki, axşam qızımıza nişan qoyaq, gecə yarısı da qaytaraq geri.
Hacının üzü birdən-birə canlandı:
– Onda belə çıxır ki, düşmən işidi.
– Ayrı nə ola bilər? Səhər tezdən durub görmüşəm ki, tövlənin kilidini sındırıb, nişan qoçlarını aparıblar. Ayrı cür ola bilməz, ya sənin düşməninin işidi, ya mənim… Elə isə, buyur gedək bizə, Hacı. Qoy düşmən görsün, gözü çıxsın.
Elə bil Hacının da buzu sınmışdı.
– Yox, – dedi. – Gedək bizə.
– Nə olar, Hacı, sizə gedək, – deyə Eyvaz əmi dərhal razı oldu.
Onlar Hacının damına tərəf gələndə qonum-qonşu təəccüblə baxırdı. Yəqin, düşünürdülər ki, nişan qoçlarının qayıtması nədi, bu qol-boyun olmaq nədi?
Qapıya çatanda Hacı doqqazın ağzında dayanıb onlara baxan on doqquz yaşlı oğlu Fərhada dedi:
– Erkəkləri çıxar, qat qabağına, apar sal Eyvaz əmingilin tövləsinə.
Fərhad qaş-qabaqla atasına baxıb sanki təəccüblə soruşdu: «Necə yəni apar? Bəs…»
Hacı oğlunun ürəyindən keçənləri anlayıb əlavə etdi:
– Qoyunları Eyvazgil qaytarmayıb, necə deyirəm, o cür də elə.
Fərhad yenə də heç nə başa düşməyib ağıla tərəf getdi.
Gülgəz qabağa çıxaraq bu əhvalatdan heç nə başa düşməsə də, yarıyaşmanıb ciddi tövrlə dedi:
– Xoş gəlmisən, Eyvaz.
– Xoş günün olsun, Gülgəz.
Gülgəz əri ilə Eyvazın qabağına təzəcə qalaylanmış iri məcməyi qoydu. Qar kimi ağ yuxa, motal pendiri, bal, qaymaq, yaxşı dəmlənmiş çay gətirdi.
Hacı əlini süfrəyə uzatmadan, Eyvaz əminin üzünə baxmayaraq öz-özü ilə danışırmış kimi dedi:
– Bu məsələ düşmən işinə də oxşamır. Əgər qoyunları sənin tövləndən düşmən çıxarmışdısa, elə götürüb gedərdi, daha niyə gətirib ağıla ötürürdü?
– Elə mən özüm də bunu fikirləşirdim, Hacı.
– Məəttəl qalmalı işdi.
Haramıda Ərşadgillə Eyvaz əminin komaları da, otaqları da qonşu idi. Eyvaz əminin qoyunu o qədər çox deyildi, qardaşı oğlu Qaraca özlərinin də on beş-iyirmi qoyununu ona qatıb otarırdı.
Günortaya yaxın Ərşad bir də gördü ki, dayısı oğlu Şamxal həmin dörd erkəyi budur, atın qabağına qatıb gətirdi öz sürülərinə. Məəttəl qaldı ki, bu nə əhvalatdı? Deməli, nişan pozulmayıb. Özünü bilməzliyə qoyub Şamxaldan soruşdu:
– Ə, dayıoğlu, bu heyvanlar haradandı belə?
Şamxal cavab verdi:
– Sərvinazın nişanı üçün Hacı Tanrıverdinin gətirdiyi heyvanlardı.
Yenə də qan vurdu Ərşadın başına. Bir dəqiqə bir yerdə qərar tapıb dura bilmədi. Elə ki gecə oldu, öz komalarından bir çatı götürüb yavaş-yavaş yaxınlaşdı dayısıgilin ağılına. Yəqin məsələ idi ki, itlər onu tanıyırdılar. Ərşad heç vaxt onları öz itlərindən ayırmazdı, yəni öz itlərinə nə versəydi, onlara da verərdi. Ərşad girdi qoyunların içinə. Əvvəl Qaracanın yanına gəldi. Gördü ki, oğlan div yuxusuna gedib. Sonra yavaş-yavaş, qoyunları diqqətlə gözdən keçirə-keçirə irəliləyib Hacının nişan üçün verdiyi qoçları tapdı. Gördü ki, erkəklər baş-başa verib yatışıblar. Ərşad onları qabağına qatıb itələyə-itələyə sürüdən çıxardı. Qoçları ağıllarından xeyli uzaqlaşdırıb balaca bir dərəyə gətirdi. Burada yerə yıxıb ayaqlarını bağladı. Sonra da tələsik qayıtdı öz komalarına. Gördü ki, qardaşı şirin yuxudadı. İstədi oyatsın, ancaq əvvəl-əvvəl qıymadı. Dedi qoy bir az da yatsın. Çıxdı bayıra. Göyə baxıb ulduzlarla müəyyən etdi ki, gecədən o qədər də çox keçməyib. Fikirləşdi ki, nə qədər tez getsə, o qədər yaxşıdı – uzun yoldu. İçəri girib qardaşını tərpətdi. Bu yerlərdə cavanlar sərvaxt yatmağa öyrəniblər. Əli dik atılıb soruşdu:
– Nə olub, ə?
– Dur ayağa, gözünün acısını aldın bəsdi. Mən gedirəm qışlağa.
Əlinin qoyun əhvalatından xəbəri yox idi. Ərşad da bu barədə ona heç nə deməmişdi. Amma qardaşının Sərvinaza aşiq olduğundan xəbərdar idi. Bilirdi ki, Ərşad obaya da indi ona görə gedir. Bu səbəbdən də heç nə soruşmadı.
Ərşad qardaşına tapşırdı ki, əgər Qaraca onu soruşsa, desin naxoşlamışdı, beli-boynu qırılırdı, getdi özünü küpələtsin. Sözünü bitirdikdən sonra erkəkləri gizlədiyi dərəyə endi. Heyvanların ayaqlarını açıb saldı qabağına. Yenə göydə sayrışan ulduzlara baxıb müəyyən etdi ki, hava işıqlanmamış Kürdobaya çatacaq. Sonra da hansısa ulduzu nişanlayıb yola düzəldi.
Dan yeri işıqlanmamış Ərşad obaya çatdı. Hacı Tanrıverdinin yurduna yaxınlaşanda yenə də itlər hürüşdülər, lakin yenə də Ərşadı tanıyıb səslərini kəsdilər. Ərşad keçən dəfəki kimi qoyunları ağıla salıb çubuqdan hörülmüş qapını çəkib örtdü, ağacı da qoydu dalına. Sonra daha evlərinə getməyib özünü verdi Köndələnçay boyunca uzanan qamışlığa… Lap qaranlıq bir yer tapıb tüfəngin qayışını qoluna dolayaraq yapıncısına bürünüb yatdı.
Səhər tezdən qara aftafanı götürüb dəstəmaz üçün qapıya çıxan Hacı qoyunları yenə də ağılda görüb «bismillah!» dedi. Hacı hər şeydən ürkən, təşvişə düşən adam deyildi. Amma bu dəfə elə bil kişinin tükləri ürpəndi. Bir anlığa qoyunlar ona cin-şəyatin kimi göründü. Hacı duruxdu. Sonra «Lənət şeytana!» deyib ağıla yaxınlaşaraq qapını diqqətlə nəzərdən keçirdi. Söz ola bilməzdi ki, qapı əl ilə bağlanmışdı, üstəlik, qapının arxasına açılmasın deyə uzun ağac sürmə keçirilmişdi.
