Dövlətin mərkəzi olan Ələmut qalası neçə-neçə qanlı faciələrin şahidi olmuşdur.
XIII-əsrin əvvəlində İsmaililər dövlətində daxili çəkişmələr güclənməyə başlandı. Mübarizə əsas etibarilə iki feodal dəstə arasında gedirdi. Birinci dəstə ismaililər təriqətinə son qoyub yenidən islama qayıtmaq, yaxın və uzaq müsəlman ölkələrilə yaxınlaşmaq, bu dövləti daha da gücləndirmək uğrunda mübarizə aparırdı. Bu dəstənin tərafdarları getdikcə güclənirdi. İkinci dəstə isə əksinə olaraq, ismaililər təriqətinə sadiq qalaraq, ətraf ölkə və dövlətlərə qarşı nifrət və düşmənçilik mövqe tuturdu. Hətta tarixin cilovlarını əlində tutan və dünyanı dəhşətə salan monqollarla belə müharibə etməkdən belə qorxmurdu.
Hər iki dəstə Ələmut hökmdarı Ələddin III Məhəmmədin və onun varisinin rəğbətini qazanmağa cəhd edirdi. Birinci feodal dəstə taxt-tacın varisi, hökmdarın böyük oğlu Cəlaləddin Həsənə arxalanırdı. Hələ uşaq ikən atası onu öz varisi elan etmişdi.
Cəlaləddin Həsən böyüdükcə ağlı və zəkası da artırdı. O, atasının tutduğu yolu-islamdan üz döndərməyini tarixi səhv hesab edirdi. Hökmdar da bunu yaxşı bilirdi. Ata ilə oğul arasındakı münasibətlər getdikcə pisləşirdi.
Ata ilə oğul arasındakı bu narazılıq və şübhələr o dərəcəyə çatmışdı ki, Cəlaləddin Həsən sarayda qəbullar təşkil edəndə atası Məhəmməd qorxu və şübhə ilə qıvrılır, geyiminin altında silah gəzdirirdi. Məhəmməd yan-yörəsində inandığı, etibarlı adamlar saxlayırdı ki, oğlu ona qarşı qəsd etmiş olsa onlar onun köməyinə çatsınlar. Cəlaləddin Həsən öz etiqadında sadiq qalaraq gizlində adamlar göndərərək Bağdad xəlifəsini, başqa dövlətlərin sultan və hökmdarlarını inandırmışdı ki, atası kafirdirsə, o, əsl müsəlmandır və əgər Allah-taala hökmdarlıq tacını ona qismət etsə o, bütün kafirləri cəhənnəmə göndərəcək və böyük islam dinini bərpa edəcəkdir. Beləliklə o, güclü müsəlman dövlətinin rəğbətini qazanmaq üçün ilk addımını atdı.
1210-cu ilin 1 sentyabrında Məhəmməd öldü. Rəşidəddin və Cüveyni yazırdılar ki, onu zəhərləyiblər. Tac Cəlaləddin Həsənin (1210–1221) başında parladı. Bu tacın gözqamaşdıran şəfəqləri altında İsmaililər dövləti daxili və xarici siyasətini dəyişdi.
Cəlaləddin Həsən ismaililər təriqəti ilə əlaqələrini kəsdiyini və sünniliyi bərpa etdiyini aləm bildirdi. Qonşu feodal dövlətlərinə qarşı mübarizəni dayandırdı, onlarla dostluq və qohumluq əlaqələrini bərpa etdi.
Monqolların Xarəzmşahlar dövlətinə hücumu zamanı Cəlaləddin Həsən Çingiz xana tam itaət etdiyini də elan etdi.
Sünnilik İsmaililər dövlətinin rəsmi dini oldu. Cəlaləddin öz xalqını kafirliyə-ismaililər təriqətinə itaət etdiyinə görə məzəmmət etdi, islamı qəbul edib şəriət qanunlarına itaətə çağırdı.
Onun əmri ilə bütün şəhər və kəndlərdə məscidlər, hamamlar tikildi.
Cəlaləddin Bağdad xəlifəsi ən-Nasirə, İraqın məliklərinə, sultanlarına, əmirlərinə və başqa ölkələrə elçilər göndərdi; dövlətdəki dəyişikliklər haqqında onlara məlumat verdi. Bağdadda xəlifənin sarayında Cəlaləddinin elçilərinə xələtlər verildi, müntəzəm yazışmalar bərpa olundu, səfirlik göndərildi. Məscidlərdə Cəlaləddinin adına xütbə oxundu. Yeni məscidlər tikilib qurtaran kimi Cəlaləddin Xorasandan və İrandan islam üləmalarını dəvət etdi.
Cəlaləddinə inanmayan qəzvinlilərə, xalqı kafirliyə çağıranların "qəbrinə Allah od vursun" – deyə namələr göndərdi.
Monqol qılıncları və Çingizxanın şöhrəti Orta Asiya üzərində parlamağa başlayınca Cəlaləddin Həsən bu şöhrətin şəfəqlərində qərq olmamaq üçün Çingizxanın hüzuruna elçilər göndərib monqollara tabe olduğunu bildirdi.
Çingizxanın qoşunları Maverənşəhərin qapılarında ikən Cəlaləddin monqol zəfərlərini böyük bir şərəf kimi qəbul etdi.
Bu siyasətin səbəbləri müxtəlif idi. Birinci səbəb Xarəzmşahlar kimi nəhəng, qüdrətli bir müsəlman dövlətinin monqol qılıncları qarşısında boyun əyməsi idi. İkinci səbəb o idi ki, Cəlaləddin öz dövlətinin monqol fırtınasında qərq olacağından qorxurdu. Üçüncü – Cəlaləddin öz xalqının sevgisindən də məhrum idi. Hökmdar ilə xalq arasında dərin bir nifrət uçurumu açılmışdı.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
