analitik məsələləri, perspektivləri və kontekstləşdirmələri əhatə edən, müasir tədqiqatların nüvəsində yerləşən müxtəlif problem sahələrini və müstəqil sulları əhatə edən ikinci fəsillər qrupu fövqəladə konseptual vurğuya malikdir. Biz bilərəkdən Bələdçini BM-in realizm, liberalizm, institusionalizm və s. kimi ənənəvi müstəqil nəzəriyyələri istiqamətində fikirləri möhkəmləndirmək əvəzinə, müəlliflərimizi bu növ üsulları ilk növbədə problem əsaslı empirik tədqiqat üçün analitik faydalılıq baxımından yoxlamağa şirnikləndirəcək qaydada təşkil etdik. Üçüncü, sonuncu və ən geniş fəsillər qrupunda diqqət, demək olar ki, Beynəlxalq münasibətlərin əsas empirik sahəsini müəyyən edən, müxtəlif substativ proseslər, təsir və qarşılıqlı təsirlər üzərində cəmlənmişdir. Aydındır ki, müstəqil problem sahələri ilə İkinci Hissədə işıqlandırılmış analitik və bir-biri ilə kəsişən konseptual təsəvvürlər arasında dəqiq sərhəd qoymaq o qədər də asan deyildir. Bununla belə, bu Bələdçinin gözlənilən oxucuları baxımından biz bir tərəfdən «suverenlik», «güc» və «qloballaşma» kimi konseptual mövzular, digər tərəfdən isə «xarici siyasət», «müharibə» və «sülh» axtarışları kimi müstəqil məsələlər haqqında ayrıca və fəsilboyu müzakirələr təqdim etmək imkanını vacib hesab etdik. Bir-biri ilə dərin əlaqələri olmasına baxmayaraq onlar BM daxilindəki müxtəlif mühakimə sahələrinə aiddir.
Bizim müəllifləri seçmək üsulumuz, ən yaxşı mütəxəssisləri iştiraka cəlb etmək və BM-in güman edilən xarakterinin fövqəladə dərəcədə «Amerikan sosial elmi» olmasına baxmayaraq (Hoffmann, 1977; Waever, 1998), bu tədbiri həqiqətən beynəlxalq (və ya ən azı transatlantik) etmək kimi iki rəhbər prinsipə əsaslanmışdır. Ona görə də, biz belə məşhur və beynəlxalq alimlər qrupunun bu layihədə iştirak etməyə razılıq verməsindən çox məmnunuq. İlkin təyinatı bu olmasa da, biz ümid edirik ki, Bələdçi BM-in bir akademik peşə kimi daha da beynəlmiləlləşməsinə öz töhfəsini verəcəkdir. Kitabın nəşrinin hansı nəticələrə gətirəcəyindən asılı olmayaraq, bu prosesin yeni minilliyin üzümüzə gələn illərində genişləndirilməsi, həqiqətən bu Bələdçinin redaktorları və müəllifləri arasında baş tutmuş intensiv və qarşılıqlı transatlantik işbirliyinin dolğun əlavə məhsulu ola bilər.
Goodin, Robert E. and Klingemann, Hans-Dieter (eds) (1996) The New Handbook of
Political Science. Oxford: Oxford University Press.
Greenstein, Fred I. and Polsby, Nelson W. (eds) (1975a) Handbook of Political Science, vols 1-8. Reading, MA: Addison-Wesley.
Greenstein, Fred I. and Polsby, Nelson W. (eds) (1975b) Handbook of International
Relations, Volume 8: International Politics. Reading, MA: Addison-Wesley.
Groom, A.J.R. and Light, Margot (eds) (1994) Contemporary International Relations: A Guide to Theory. London: Pinter Publishers.
Hoffmann, Stanley (1977) 'An American Social Science: International Relations',
Daedelus, 106: 41-60.
Krieger, Joel (ed.) (1993) The Oxford Companion to Politics of the World. Oxford: Oxford University Press.
Light, Margot and Groom, A.J.R. (eds) (1985) International Relations: A Handbook of
Current Theory. London: Frances Pinter.
Waever, Ole (1998) 'The Sociology of a Not So International Discipline: American and European Developments in International Relations', International Organization, 52: 687-727.
Təşəkkürlər
Beynəlxalq münasibətlər üzrə Bələdçi (Handbook of International Relations) ölçüdə kitabın redaktəsi və nəşri işi çoxlu sayda borclarsız mümkün deyildir. Bu isə ən azı minnətdarlıq bildirilməsinitələb edir, lakin çox təəssüf ki, burada hamının adını çəkmək mümkün deyilidir, yalnız ona görə yox ki, siyahı çox uzundur, həm də ona görə ki, bizim aldığımız çox qiymətli məsləhətlərin bir hissəsi anonim (adsız) olaraq təqdim edilmişdi. Lakin tam siyahısını burada açıqlaya bilməsək də, naşirlərin bizim ilkin təşəbbüsümüzün kənar rəyçilər kimi cəlb etdikləri adamlar istisnadır, çünki biz onları tanıyırıq və etdikləri köməyə görə onlara həmişə minnətdar olacağıq. Bu sözlər bizim üçün naməlum qalan, lakin yazılı məsləhətləri redaktə prosesinin eyni dərəcədə qiymətli hissəsi olan şəxslərə də aiddir.
Beynəlxalq Məsləhətçilər Şurasının üzvlərinin adlarının burada çəkiləməməsinin yeganə səbəbi, hörmətli həmkarlarımızın bu siyahısının kitabın başqa yerində gətirilməsidir. Bundan başqa onların layihənin lap başlanğıcından bəri etdikləri qiymətli töhfələri açıq və tam etiraf etmək üçün bir sıra ciddi səbəblərimiz var. Biz bu və ya başqa üsulla onların köməyini axtaranda, onlar həmişə bizi bu növ tədbirlərin zəruri şərti (sine qua non) olan möhkəm intellektual və fənni əsaslarla təmin etmişlər. Onlardan bəziləri müəllifdən və ya həmmüəllifdən fərdi fəsilləri qəbul etməklə əhəmiyyətli dərəcədə daha çox əmək sərf etmişlər.
Bu Vəsaiti nəşr etmək ideyası öncə naşirlər tərəfindən qaldırılmışdır. Belə ki, onlar ötəri anılmadan daha çox hörmətə layiqdirlər. Xüsusən də Simon Ross və Lucy Robinson belə ağır bir cildə çevrilmiş kitabın ilk konsepsiyası ilə son məhsulu arasındakı uzun proses ərzində daim yardım göstərməyə, dostcasına məsləhət verməyə və şən iradlar tutmağa heç vaxt tərəddüd etməmişlər. Bu mənada biz bu prosesə böyük istehsalçı redaktor kimi qoşulmuş, bizim qeyri-formal iş şəraitimizdə tezliklə populyarlaşmış, və bizi nəşrin müddəti haqqında təsəvvürləri tam itirməkdən xilas etmiş Vanessa Harwood-u da qeyd etmək istəyirik. Onların hər üçü bu növ və bu ölçüdə nəşrin hazırlanmasının nə dərəcədə etibarsız və çətin olduğunu redaktorlardan çox-çox yaxşı bilsələr də, əsəblərini saxlamış və bizim iş qabiliyyətimizə tam inandıqlarına şübhə yeri qoyacaq bir işarə belə göstərməmişlər. Bizə olan inamlarına, birinci növbədə isə bizi bu işi görməyə sövq etdiklərinə görə onlara çox minnətdarıq.
Bu, eləcə də bizim fərdi iş yerlərimizə aiddir, özü də bu növ layihələrdə çəkilən xərclərin zaman, pul və başqa mənada təmin edilməsi burada heç də sonuncu yeri tutmur. Bu mənada biz layihənin başlanğıcından surətçıxarma, məktublaşma və digər rahatlıqları təmənnasız təmin edən inzibati mərkəz kimi fəaliyyət göstərmiş və ümumiyyətlə ruhlandırıcı mühit yaratmış Uppsala Universitetinin Hökumət fakultəsinə xüsusilə minnətdarıq. Bələdçini üç ildən artıq bir müddət ərzində bizim peşə həyatımızın dinamik (və arzuolunan) hissəsinə çevirmiş ideyalar mübadiləsi görüşünü keçirməkdə xüsusi qonaqpərvərliyinə görə, ən səmimi akademik mühitlərdən biri olan Florensiyadakı European University Institutu da burada qeyd edilməlidir.
Nəhayət, fərdi müəlliflərə minnətdarlığımızı bildirməmək etikadan kənar olardı.
