hər zaman qalib gəlir… Amma qalan olmaq Bukreyə heç yaraşmırdı. Ona əsl yaraşmayan isə seçilməyən olmaq idi. Bir ehtimal rolunu oynamaq necə də qü-rurqırıcıydı. Sevdiyi adam iki nəfərin arasında qalmışdı.
İki nəfərin arasında qalmaq isə, əslində, kimsəsizliyi seçmək idi. Və indi sadəcə, üzür istəyirdi. “Kədərlənmə, –
deyirdi, – kədərlənmə…”
Nifrət dolu gözlərlə baxdı sevdiyi adamın gözünə. O
gözlər artıq sevdiyi adamın deyildi. Bir zamanlar ona söylədiyi sözlər gəldi ağlına: ”…Sənin yanına gəldiyim zaman getmək üçün səbəb tapa bilmirəm…”
251
Kədərli və nifrət doluydu Bukre. Gözlərindəki qəzəbi gizlətmədən, “Kədərliyəm… – dedi ona – Amma məni bu hala saldığın üçün deyil, səni layiq olduğun hala sala bilmədiyim üçün!”
Fil dişindən yaratdığı eşq indi çürümənin tarixini yazan bir taxta parçasıydı. Bukre ağlayırdı. Heç danışmadan addımlayırdı.
Axşam idi. Heç bir şeyin yolunda olmadığı bir yol-daydı. “Bir hekayənin sonu imişəm sən demə; hələ baş-lanğıcında aldadıblar məni”, – deyə dilləndi öz-özünə və
susdu. Artıq sonun sonuna gəlmişdi. Yeridikcə susurdu-lar, susduqca daha da ağır addımlarla yeriyirdilər. Sevdiyi adam dözə bilməyib, – “Niyə susursan?” – deyə soruşdu. Baxışlarını səkidən ayırmadan danışdı Bukre: ”Nə
üçünmü susuram?”
Dedi və dayandı. Başını qaldırdı, sevdiyi adamın gözlərinə son dəfə baxdı. Dal-dala bir-iki addım atdı və
yaşanan sonun son sualını verdi: “Birdən başa düşmə-sən?”
Bukre artıq cümlələr deyil, səssizlik qururdu…
***
Sanki yolları o deyil, yollar onu addımlayırdı. Hara getdiyini bilmirdi. Bilsə nə dəyişəcəkdi ki? Bunun da öhdəsindən gələcəkdi, əlbəttə. Amma hələ vaxta var idi.
Əlbəttə, vaxtı gözləmək nə işə yarayacaqdısa?!…
Bukrenin vaxtı qədər səbri yox idi. Belə günlər adətən insanın dosta ən çox ehtiyac duyduğu günlərdir. Ayaqla-rmı, yoxsa yolmu? Görəsən, hansı bunu bilirdi? Bu sualın 251
cavabını tapa bilmədən özünü Səlimin qapısında tapdı.
Ah, Səlim! Bukrenin yorğun savaşlarının yara bağlayanı…
Səlim… Bir insanın “dost” deyə biləcəyi yeganə ad…
Zəngi basdı. Bir az gözlədi. Saatın fərqində deyildi.
Yenidən basdı. Əvvəlcə işıq yandığını zənn elədi. Sonra qapı açıldı. Amma yox! İşıq yanmamışdı. Sadəcə, Səlim gülümsəmişdi. Bu qədər.
Səlim işıq kimi gülümsəyərdi. Bukrenin üzünə baxdı.
Gülümsəməyə davam etdi. “Yenəmi?” – deyə soruşdu.
Bukrenin kədərli üzü kədərin içindən sivrilib gülüm-səməklə onu daşımaq arasında qaldı. Dərdini Səlimin nurlu təbəssümünə sığışdıraraq, – “Yenə” – deyə bildi sadəcə. Bir-birilərini möhkəmcə qucaqlamaq keçdi ürəklə-rindən. Qucaqlaşdılar. Qəlbi qəlbinə doldu. Sonra içəri keçdilər.
Evdə heç kim yox idi. “Sizinkilər hardadı?” – deyə
salona keçərkən kədərli səsiylə soruşdu Bukre…
“Xalamgildədilər”, – Bukrenin kürkünü alarkən dedi Səlim. Salondakı üç nəfərlik divana oturdu Bukre. Uşaqlığından bəri girib-çıxdığı bu ev ona yad kimiydi sanki.
Halbuki heç dəyişməmişdi əşyalar. Səlimlə oynayarkən altında gizləndikləri böyük və ağır taxta yemək masası, arxası hündür altı stul, masadan aşağı sallanan naxışlı ör-tük və içində anasının plastik gülləri olan güldan… Hamısı eyni kədərlə dayanmışdı yerli-yerində. İnşaat ustası olan atanın qazana bildiyi pulla alınmış əşyalar və onları əşya edən, evin hansısa yerinə gizlənmiş, görünməyən rahatlıq.. Pulu olmayan insanların çox az diqqət çəkən yuvası…
251
Çantasından dəsmalını çıxartdı. Burnunu sildi. Vit-rindəki fincanların arasından aynada üzünü gördü. Ağlamaqdan şişən gözləri, qızarmış burnu və dağılmış uzun saçlarına baxmayaraq, hələ də çox gözəl idi. Divanın üstündəki kitab gözlərinə sataşdı. Səlimin oxuduğu kitablardan biri idi. Səlim eyni anda üç kitab oxuya bilirdi.
Bunu necə bacardığını heç başa düşmək olmazdı. Səlim kitab oxumaq üçün yaradılmışdı sanki. Kitaba tərəf əyildi.
Üstündə, “Zamanın Mənzərəsi” yazılmışdı. Roman olmalıydı bu. Kitabın içindəki əlfəcin diqqətini çəkdi. Bir şəkil… Mərvənin şəkli… Səlim kitab əlfəcini olaraq həmişə
Mərvənin şəklindən istifadə edirdi. Mərvə Səlimin heç vaxt duyğularını açıb deyə bilmədiyi platonik sevgisiydi.
Səlim üçün həyatı iki hissədən ibarət idi. Mərvədən əvvəli və Mərvədən sonrası… Mərvə onu ikiyə ayırırdı sanki. Ey-niylə əlfəcin kimi… Mərvə ona həyatın harasında qaldığını xatırladırdı.
Bukre bunları düşünərkən əlində iki fincan çay və
qurabiyyə dolu boşqabla Səlim içəri girdi. Tanıdığı ən qabiliyyətli kişiydi o. Evdə heç bir şey olmasa belə, mütləq nəsə düzüb-qoşar, qonaqlarına təklif edərdi. Onları elə-belə yola salmazdı. İç-içə keçən qəhvə rəngli jurnal masalarından ən kiçiyini çıxartdı və məcməyini səliqəylə
üzərinə qoydu. “Lap sənin istədiyin kimi çaydır. Açıq və
üç şəkərli”, – dedi. Bukre şəfqətlə gözlərinə baxdı dostunun. Səlim onun yanında oturdu. Gözlərini Bukredən ayırmadan “Mücəvhər taxmamışdı, amma gözləri vardı”,
– dedi. Bukre təəccüb içində qalmışdı. “Əlindəki kitabda yazılıb”, – dedi Səlim. Birdən əlində bərk-bərk tutduğu kitabı hiss etdi Bukre. “Gözlərinə baxanda ağlıma gəldi.
251
Ağlayınca elə bil daha da gözəl olurlar, nədi?” – dedi Səlim.
Gülümsədi
