важ-карсон ўйлаб топа олмади. Уч мингта иштирокчидан фақатгина бир нафари судга мурожаат қилди, лекин биз судда барибир ғолиб чиқдик”.
Натижада вазирликлар сони ўн саккизтадан ўн учтага камайди. Ўн саккизта давлат департаменти вазирликларга бўйсунадиган муассасаларга ўзгартирилди, шунингдек, бўйсунадиган агентликлар ва муассасалар сони эллик иккитадан ўттиз тўрттагача, вазирлик ва бошқармалар ходимлари сони эса деярли икки бараварга камайди.
“Шубҳасиз, яхши фаолият юритадиган жамиятда бу каби қисқартиришларни амалга ошириш мумкин эмас. Бу нуқтаи назардан олиб қараганда, радикал ўзгаришларга қўл уришимиз инқирознинг чуқурлигини ҳис қилишга ҳам асосланган эди”, – дея бу воқеаларга изоҳ беради Бендукидзе.
2005 йил январида давлат хизматида меҳнатга ҳақ тўлашни ислоҳ қилиш бошланди. Маошнинг максимал қиймати – вазир ойлиги 1800 доллар ва минимал қиймат 70 доллар бўлиши белгилаб қўйилди. Шунингдек, бу икки чегаравий қийматлар орасида қатъий ўрнатилган изчилликнинг ўзи йўқ: ҳар бир вазир ўз соҳасида ўзи истаган миқдордаги маошни белгилай олади. Яроқсиз ягона тариф жадвали тизимига шу тарзда барҳам берилди. Давлат хизматчилари сонининг мукаммаллаштирилиши ва бюджет тушумларининг ортиши42 натижасида 2004–2005 йилларда давлат хизматчилари маошини ўн беш баробар кўпайтиришга эришилди.
“Агарда давлат хизматчисининг маоши 20 доллар бўлса, коррупцияга қарши курашишни қандай қилиб унга ишониб топшириш мумкин? Яхшиси, бу ходимнинг ўзи ҳам, бу каби вазифа ҳам бўлмагани маъқул. Яъни ходимлар сонини камайтириш, уларнинг маошларини бир неча марта ошириш ва ҳатто назарий жиҳатдан ҳам кераксиз бўлган бу каби вазифаларга барҳам бериш керак”, – дея тушунтиради Вато Лежава.
Маошларнинг оширилиши натижасида давлат сектори рақобатбардош органга айланди, натижада малакали кадрларни жалб қилиш имкони пайдо бўлди. Бунгача меҳнатга ҳақ тўлаш хусусий секторда давлат хизматига қараганда бир неча баравар юқори эди. Вазир 63 доллар, департаментдаги оддий хизматчи эса 17 доллар маош оларди, меҳнатга лаёқатли ёшдаги эркак кишининг кун кўриши учун белгиланган энг кам пул миқдори эса 2004 йилда 44 долларни ташкил этарди. Давлат хизматчисининг умумий топадиган фойдаси фақат қонуний манбалардан келиб тушадиган пуллардан иборат эмаслигига шубҳа йўқ эди.
“1994 йилдан буён парламентда ишлардим ва маошимиз вазирликдагиларникидан анча кўп эди. Ақлу ҳуши жойида бўлган инсоннинг вазирликка ишга киришга нима қизиқтириши кераклиги менга умуман тушунарсиз бўлган”, – дейди Лили Бегиашвили.
Айнан янги инсонларнинг уринишлари туфайли коррупцияга қарши муваффақиятли кураш имкони пайдо бўлди. Кавказ тадқиқот маркази (CRCC) ўтказган сўров бунинг яққол исботи бўла олади: 2007 йилги сўровда қатнашганлар орасида охирги ўн икки ой ичида пора берганини тан олганлар фақатгина 1 фоизни ташкил этди (солиштириш учун: бу кўрсаткич Арманистонда 8 фоиз, Озарбайжонда эса 20 фоизни ташкил этган).43
Грузин-турк
Батафсил маълумот учун бешинчи бобнинг “Солиқ ислоҳоти” бўлимига қаранг.
Georgia Human Development Report by UNDP. The Reforms and Beyond. 2008 (hdr.undp.org/en/reports/nationalreports/europethecis/georgia/NHDR– Georgia-2008.pdf).
