бор: у касал бўлганда ёки жароҳатланиб ов қила олмаганингизда, мевалар тера олмаганингизда сизга ғамхўрлик қилади. Ҳатто тош асрида ҳам дўстлар эътиборини қозониш ва одамларга таъсир ўткизиш қоидалари бугунги кунга ўхшаш эди: қўшнига бошпана керак бўлганда ёрдам беринг, ҳатто овқатланмаган бўлсангиз ҳам, тушликни баҳам кўринг, “Ушбу белбоғ сени семиртиради” дейишдан олдин икки марта ўйлаб кўринг.
Бошқача қилиб айтганда, ўзингизга озгина ғамхўрлик қилинг.
Биргина сизнинг ҳаётингиз хавф остида эмас. Бутун қабиланинг омон қолиши сизнинг ким билан жанг қилишни (ўзингизга афзали эмас) ва кимга уйланишни танлаш қобилиятингизга боғлиқ (қариндошлар эмас: сиз генетик хилма-хилликни оширишингиз керак, акс ҳолда бутун қабилангиз битта касалликдан азият чекади). Ва агар ўткинчи муносабатлар эмас, балки ўз жуфтингизни топишда омадингиз келса, ҳаётга боғланишингиз кутилади. Ҳа, (деярли) замонавий инсон сифатида сизда вақтида еб-ичиш, фаол ва жинсий инстинктлар туфайли муаммога дуч келишнинг кўплаб янги усуллари пайдо бўлади.
Шундай қилиб, биз ҳозир ирода кучи деб атайдиган нарсага эҳтиёж пайдо бўлди. Тарих мобайнидан бизнинг давргача тобора ортиб бораётган ижтимоий дунёмизнинг мураккаблик даражаси ўз-ўзини назорат қилиш талабини қўйди. Мослашиш, ҳамкорлик қилиш ва узоқ муддатли муносабатларни сақлаб қолиш зарурати бизнинг илк миямизга юкланди ва у ўз-ўзини назорат қилиш стратегияларини ишлаб чиқди. Замонавий биз – бу узоқ вақтдан бери давом этаётган талабларга жавобдир. Бизнинг миямиз етишмаётган нарсани тўлдирди ва марҳамат: энди бизда импульсларимизни бошқариш қобилияти, тўлиқроқ айтганда одам бўлиб қолишимизга ёрдам берадиган – ирода кучи бор энди.
Ҳозир бу бизга нега керак?
Замонавий ҳаётга қайтамиз. Ирода кучи одамларни бошқа ҳайвонлардан ажратиб турадиган нарсадан одамларни бир-биридан ажратиб турадиган нарсага айланди. Биз ҳаммамиз ўзимизни назорат қилиш қобилияти билан туғилган бўлишимиз мумкин, лекин баъзилар бошқаларга қараганда ундан кўпроқ фойдаланадилар. Ўз эътиборини, ҳис-туйғуларини ва ҳаракатларини бошқаришда яхшироқ бўлган одамлар, қандай қарашингиздан қатъи назар, муваффақиятга эришадилар. Улар соғлом ва бахтлироқлар. Яқин муносабатлар уларга кўпроқ қувонч келтиради ва узоқ давом этади. Улар кўпроқ пул топишади ва ўз кариераларида кўпроқ ютуқларга эришадилар. Улар стрессни енгиш, низоларни ҳал қилиш ва қийинчиликларни енгишда бошқалардан яхшироқлар. Улар ҳатто узоқроқ яшайдилар. Агар сиз ирода кучини бошқа фазилатлар билан таққосласангиз, у энг юқори ўринда бўлади. Ўз-ўзини назорат қилиш, ақлдан кўра, университетга кириш муваффақиятини башорат қилади, у харизмадан кўра самарали етакчиликка кўпроқ ҳисса қўшади (Тони Роббинс, маъзур тутасиз *) ва оилавий бахт учун сезгирликдан кўра муҳимроқдир (Ҳа, узоқ никоҳнинг сири сизнинг оғзингизни ёпишни ўрганганингизга боғлиқ). Агар биз яхшироқ яшашни истасак, ирода кучи ёмон бошланиш эмас. Бунинг учун биз
