сиз уйга бормаслик учун спорт сумкасини олиб келдингизми? (Оқилона ҳаракат – оворагарчилик камроқ бўлади.) Ёки узоқ вақт телефон суҳбати сизни безовта қилди ва сиз шу қадар оч қолдингизки, дарҳол дарсга боролмайсизми? (Эҳ! Кечки овқатдан кейин машғулотларга боришингиз даргумон.) Камида бир кун қарорларингизни кузатиб боринг. Кечқурун эса уларни эслаб, қайси танловлар сизнинг мақсадларингизга мос келишини ва қайси бири уларга зид эканлигини аниқлашга ҳаракат қилинг. Ушбу машқ, шунингдек, бирор нарсага қарор қилаганингизда чалғитмасликка ёрдам беради, бу албатта сизнинг ирода кучингизни мустаҳкамлайди.
Электрон почтага қарамликни енгиш учун биринчи қадамлар
Мишел, 31, радио-шоу продюсери, доимий равишда компьютери ва телефонида электрон почта хабарларини текшириб турарди. Бу унинг ишлашига тўсқинлик қилди ва севгилисининг эътиборини ҳеч қачон тўлиқ жалб қила олмайдиган қаллиғини безовта қилди. Мишел ўз олдига электрон почтасини соатига бир мартадан кўп бўлмаган ҳолда текширишни мақсад қилиб қўйди. Бир ҳафта ўтгач, у ҳатто идеалга яқинлаша олмаслигини айтди. У бир неча марта кўриб чиқилган хабарларни, почтасини текшираётганини биларди ва бундан олдин у ўйламасдан ҳаракат қилган эди. Мишел эса оддийроқ вазифани танлади – бу жараённи кузатиш.
Кейинги ҳафтада у телефонига қўл чўзганини ёки почта қутисини очганини пайқашни ўрганди. Бу унга тўхташ имкониятини берарди. Aммо импульслар жуда топағон эди. Мишел ўзида бу ишни қилишдан олдин почтасини текшириш истагини сезмади. Вақт ўтиши билан у бу истакни деярли тошма қичишиши каби ҳис қила бошлади – танадаги ва миядаги кучланиш, у почтасини текширганда ўтиб кетарди. Кузатув Мишелни ҳайратда қолдирди: ҳеч қачон ўз почтасини текшириш стрессдан халос бўлиш усули деб ўйламаган эди . У шунчаки хабардор бўлишни хоҳлайман, деб ўйларди. Синовдан сўнг ҳис-туйғуларига эътибор қаратганида, у бу ҳаракат самарасиз эканлигини тушунди – у қашув воситасида қашлангани сари янада "қичишиш" истаги кучаяверди. Ўз импульсини англаб, унга жавоб бериб, у ўз хатти-ҳаракатларини анча яхши бошқара олди ва ҳатто иш вақтидан ташқарида электрон почта хабарларини камроқ текшириш мақсадига ҳам эришди.
Бу ҳафта қандай қилиб истакларга берилишингизга эътибор беринг. Ўз-ўзини назорат қилишни яхшилаш учун ҳали ҳам мақсадлар қўйманг. Ўзингизни имкон қадар тезроқ ушлай оласизми ёки йўқлигини, нима ҳақида ўйлаётганингизни, нимани ҳис қилаётганингизни, қандай вазиятлар кўпинча импульсни келтириб чиқаришини текширинг. Қандай қилиб ўзингизни унинг таъсирига бериб қўясиз?
Миянгизни машқ қилдиринг
Эволюцияга одамлар учун керак бўлган ҳамма нарсани қила оладиган префронтал кортексни яратиш учун миллионлаб йиллар керак бўлди. Очкўзларча гапираётган бўлишимиз мумкин, лекин яна миллион йил кутмасдан ўзимизни назорат қила оламизми? Aгар дастлаб инсон мияси ўзини ўзи бошқаришда кучли бўлса, стандарт ускунани яхшилаш учун энди
