олиси,Қулоғига етгай ёрнинг нолиши.
Ёвни енгиб омон келса суйганим,
Тўйларга буюргай эккан шолиси.
(Бу ҳам Абатова Ўрозгулдан ёзиб олинган). Қисқача айтганда, уруш даврида яратилган халқ оғзаки ижоди намуналари аввалгиларига қараганда жуда аҳамиятли. Оптимистик янги ғояларга тўла…”
Ибройим Юсупов мақоласининг якунида халқ орасидан топилган ана шундай қўшиқларни ёзиб юборишга, асосан, муаллимлар билан ўқувчи-ёшларни бу ишда фаол бўлишга чақирган. Тахтакўпирнинг тубидан келган Мамбетнинг гапи ўша мақола ҳақида эди.
Кўп ўтмай гурунгнинг равиши “Йўлдош муаллим”га, институтдаги муҳокаманинг хулосасига қараб оғди. Негадир мақтов гапларга тўхталмасдан, камчиликларга ўтиб кетилди. Чимбойдан келган Ўрозбой Зарекеевнинг жаҳли тез эди:
– Достонни тўлиқ ўқиб кўрмай, бошқаларнинг сўзлари бўйича чамалаб сўзлаганларни сазойи қилиш керак эди.
– Ўртага чиқиб фикр айтганларнинг ярми аниқ ўқимаган, бордию ўқиган бўлса ҳам етарли тушунмаган. Қай бирини сазойи қилиб улгурасан?
Ўсарбойнинг бу сўзига ҳадеганда ҳеч ким муносабат билдирмади.
– Энг охирида гапирган ғилай кўз боланинг гапи айланиб шунга келгани йўқми?
– У боланинг мустақил фикри бор экан, –деди Бабош.
– Қаернинг боласи экан?
– Сизлар бола деб айтаётганингиз бизнинг Хўжаэлидаги педагогика билим юртини битказган Есемуратов Генжамурат, Қўнғирот томоннинг йигити.
– Унда сен эргаштириб келган экансан-ку, – деди Эломон Бахийга қараб.
– У ҳеч кимга эргашмаса ҳам, анча вақтдан буён йўлни биладиган бола. Ўтган йилдан буён “Қоратов”га шеърлар олиб келиб юради. Туркман феъл, тўғри таёқ. Ибройим бир шеърини танлаб, журналга тайёрлаб қўйибди.
Ўрозақ бу гал ҳам ўзининг кўп нарсадан хабардорлигини билдириб қўйди.
– Барибир, сал қаттиқроқ сўзлади, –деди Ибройим. –Бабошнинг ёнига қўшиб озгина юмшатиб олишимиз керак. Аслида, кўп гапида жон бор. Генжамуратнинг “Юсупов ҳам бошқалардай, ана, заҳматкашларни, ана, колхоз боғини, экинзорларни, ерларни қундуз, тупроғини олтин деганга ўхшаган юки оз, тузи камроқ шеърлар ҳам ёзди.
Кундуз нур, тунида яшнаган юлдуз,
Майсалар кўкарган ерларинг қундуз,
Қўлда кетмон ерда ишлар полвон қиз,
Сизни қарши олар майим, хуш келдинг, –
деган шеърини ёзганида “йўлдош” деб жонли нарсага ўхшатиш, май ойига сиз деб мурожаат қилганида фикрдан кўра сиртқи ялтироқлик кўп. “Кўк ўтга беланса” ер гўзал бўлаверадими?” деганлари дуруст. Мен унинг ана шундай танқидларини қабул қилдим.
– У шеър “Йўлдош муаллим” достонида эмас-ку, – деди Атағулла. –Уни аввалроқ ёзмаганмидинг?
– Бу гапни Генжамуроднинг ўзи ҳам айтиб кетди-ку, – деди Бабош. – Ибройим ҳам бошқа шоирларга ўхшаб “Колхозим”, “Пахтакор”га ўхшаган шеърлар билан кириб келган эди, кейин бу қолипдан чиқди. Унинг шеърларида оқартирув юмушлари аввалдаёқ айрилиб чиққан эди, деб ўзи тузатди-ку…
Муҳокамада
