toga — wierzchnie okrycie obywateli rzymskich.
68
familia (łac. rodzina) — tu: niewolnicy domowi.
69
pedant (z wł.) — człowiek drobiazgowo, często przesadnie dokładny.
70
eheu (łac.) — niestety, ach.
71
tepidarium (łac.) — sala w łaźni służąca do ciepłych kąpieli.
72
tur — wymarły ssak z rodziny pustorożców, przodek bydła domowego, odznaczał się potężnymi rogami.
73
hesperyjskie jabłka (mit. gr.) — złote jabłka, rosnące w ogrodzie, którego strzegły Hesperydy, córki Atlasa i Hesperii.
75
Mopsus (mit. gr.) — bohater wojny trojańskiej, założyciel wyroczni przepowiadającej przyszłość ze snów.
76
Venus Genitrix (mit. rzym.) — Wenus Rodzicielka, matka Eneasza, babka Askaniusza, rzekomego protoplasty rodu julijskiego, a więc i Cezara.
77
Sorakte — szczyt górski znany z poezji Horacego.
78
alumna (łac.) — wychowanka.
79
stola — długa szata noszona przez szlachetnie urodzone Rzymianki na tunice, rozcięta z boków.
80
asfodel (z gr.) — złotogłów; wg mit. gr. po łąkach nim porośniętych przechadzają się cienie zmarłych w świecie podziemnym.
81
univira (łac.) — kobieta zamężna tylko raz.
82
Feniks (mit. gr.) — legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów, pojawiający się w egipskim Heliopolis; symbol zmartwychwstania.
83
Ahenobarbus (łac.) — miedzianobrody, przydomek rodu Domicjuszów.
84
triclinium (łac.) — sala jadalna, u Greków trójkątny stół jadalny.
85
lary (mit. rzym.) — domowe bóstwa opiekuńcze, miały w domach kapliczki zw. lararium; por. lary i penaty (sprzęty domowe, ognisko domowe).
86
posoch (słow.)— ozdobna laska, odmiana pastorału, zakończona głowicą, używana przez biskupów w kościołach wschodnich.
87
Aleksander (mit. gr.) — Parys, syn Priama, uwiódł i porwał Helenę, piękną żonę Menelaosa, wywołując w ten sposób wojnę trojańską.
88
animal impudens (łac.) — zwierzę bezwstydne.
89
epilichnia (z gr.) — małe naczynka z wonnościami.
91
prandium (łac.) — posiłek południowy.
92
Forum — chodzi o Forum Romanum, główny plac w Rzymie, ośrodek władz politycznych i kultu religijnego.
93
atrium (łac.) — centralne pomieszczenie w domu rzymskim, bez okien, z otworem w pułapie i basenem na wodę deszczową.
94
velarium (łac.) — zasłona.
95
cubiculum (łac.) — sypialnia.
96
werwena — właść. werbena; roślina o pachnących liściach i kwiatach.
97
lektyka (z łac.) — łoże lub fotel na drążkach do przenoszenia ludzi.
98
taberna (z łac.) — buda, szopa, warsztat, karczma; por. tawerna.
99
pedisequus (łac.) — niewolnik idący za lub przed lektyką.
100
cysterna (z łac.) — zbiornik, rezerwuar cieczy.
101
manipuł (z łac.) — jednostka wojskowa, kompania (60–120 ludzi).
102
bulla (łac.) — medalion z amuletem, noszony przez chłopców rzymskich.
103
szafranny — intensywnie żółty; od nazwy szafranu, barwnika roślinnego.
104
hamadriada (mit. gr.) — boginka drzew, nimfa, driada.
105
Atene (łac. forma W. lp.) — Ateno.
106
carissimus (łac.) — najdroższy; tu: forma W. lp: carissime.
107
bławatny (daw.) — tu: sklep z tkaninami.
108
wiszar — urwisko, torfowisko wiszące, tu: elementy zamku nadwieszające się nad placem.
109
architraw (z łac.) — główna belka spoczywająca na kolumnach.
110
akant (z gr.) — rzeźbiony motyw dekoracyjny w formie splotu liści; roślina o wielkich, kolczastych liściach.
111
tryglif (z gr.) — ornament nad architrawem w kolumnie doryckiej, z pionowymi wrębami.
112
tympan (z gr.) — właść. tympanon, bogato rzeźbiona płyta półkolista lub ostrołukowa.
113
rostra — mównica publiczna.
114
sistra — instrument muz., rodzaj grzechotki.
115
sambuka — instrument muz., rodzaj harfy.
116
wigil — policjant, strażnik miejski w starożytnym Rzymie.
117
Kwiryci — pierwotni mieszkańcy Italii mający być potomkami Romulusa; tu: zaszczytne określenie rdzennych Rzymian.
118
mitra — przepaska na głowę.
119
kryptoportyk — ukryte przejście.
120
Subura — dzielnica Rzymu.
121
mora — gra hazardowa; grający jednocześnie podnosili prawe dłonie, wygr
