Музейлік электронды сөздік. Тәттігүл Картаева
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Музейлік электронды сөздік - Тәттігүл Картаева страница 22
ДИОРАМА (грек, dia – зат арқылы, horama – түр, көрініс) – ерекше экспозициялық өнер туындысына негізделген кескіндемелік артқы фон және алдыңғы қатардағы түпнұсқа заттармен немесе макеттік заттармен үйлесімділік таба отырып келушілерге әсер беру үшін құрылған экспозициялық кешен. Д. – лар көбіне тарихи тақырыптарға құрылады. Мысалы: ҚР МОМ-дегі «Алғашқы адамдар»; «Берел» қорымы; «Отырардың күйреуі»; «Қазақ отбасы»; «Ұлы Отан соғысы»; әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-нің Археология оқу музейіндегі «Алғашқы адамдар»; «Этнография» оқу музейіндегі «Жайлау», «Қыстау», «Егістік қос», «Ұста шеберханасы» диорамалары.
ДИСКУРС (лат., discere – адасу, франц., discours, discourse, ағылш. – пайым сөз, аттану) – мәтінде өзге факторлармен байланыстағы сөздің негізгі ұғымдарынының бірі. Д. термині мағынаның ұғымын білдіріп, оның ішінде лингвистикалық емес факторларды түсінуге мүмкіндік береді. Д. термині музейтануда музейлік және музеологиялық деп ажыратылады. 1) Музейлік Д. – музей ісінің әртүрлі бағыттарына автордың өз ойлары мен мемлекеттің мәдени саясатына және музей саясатына қатысты ұстанымдары тән. Музейлік Д. сараптауы музейдің коммуникативті өзгешелігін айқындауға мүмкіндік береді. 2) Музеологиялық Д. музей қызметіне қатысты сөздік қызметті, соның ішінде теориялық ойлаудың, суреттеу мен музеологиялық дискурсты сараптау барысындағы тілді түсіндіреді, музей бағытына байланысты ғылыми, тарихи, техникалық, мифологиялық, т.б. көптеген контекстердегі сипаттауға, саралауға қатысты метатілдерді қолданады.
Д`ОРСЭ – Париж қаласында орналасқан. 1986 жылы бұрынғы Орлеан вокзалы ғимаратынан Луврдың импрессионизм бағытындағы жинақтары негізінде ашылған жас музей болса да, 4000-нан аса қор заты бар, қазіргі таңда әлемге танымал өнер музейі. Музей 19 ғ. – дың екінші жартысы – 20 ғ. өнерін экспозициялайды, олардың қатарында Доминик Энгр, Эжен Делакру, Александр Кабанел, Пьер Пюви де Шаванна, Гюстав Моро, Камиль Коро, Гюстав Курбе, Джеймс Тиссо, Анри Фантен-Латур жұмыстары бар. Әлемдік шедеврлер қатарында Эдуард Маненің «Көгалдағы таңғы ас», «Олимпия», Эдгард Деганың «Үтіктеуші», Пьер Огюст Ренуардың «Мулен де ла Галеттегі бал», «Ауылдағы би», Клод Моненің «Әсер. Күннің атуы», «Руан соборы», «Мактар», Альфред Сислейдің «Пор-Марлидегі су тасқыны», т.б. жұмыстары бар. Постимпрессионистер – Винсент Ван Гог, Поль Сезанн, Поль Гоген, Анри де Тулуз-Лотрек, «Наби» тобына енетін – Пьер Боннар, Эдуард Вюйяр, Керра Ксавье Руссел, сондай-ақ фовистер мен Понт-Авен мектебі суретшілері жұмыстары қойылған. Музей мүсіндер коллекциясына да бай, онда Франсуа Рюд, Жан Батист Карпо, Онор Домью, Огюст Роден, Эмиль Антуан Бурдель, Аристед Майоль мүсіндері қойылған. Сәндік-қолданбалы өнер туындыларынан жиһаздар, вазалар, әшекейлер, т.б. экспозицияланған.
ДРЕЗДЕН СУРЕТ ГАЛЕРЕЯСЫ – Германияның Дрезден қаласындағы әлем суретшілерінің таңдаулы туындылары жинақталған сурет көрмесі, негізі 1722 жылы қаланған. Дрезден сурет галереясы 16 ғ. – да