Андрэем Полацкім. 3 XVI стагоддзя Дрыса набывае вядомасць як гандлёвы цэнтр на Заходняй Дзвіне…
А хто ж нарадзіўся ў Дрысе ў XIX – на пачатку XX стагоддзя? Чыімі вачыма мы ўглядаемся ў памяткі даўніны, у гістарычны ландшафт, захаваны на старых паштоўках? У вёсцы Свольна (дакладней – у фальварку, які цяпер знаходзіцца ў межах вёскі) 3 мая (па новым стылі – 15га) 1845 года нарадзіўся Іван Дзяменцьевіч Чэрскі. Падарожнік, геолаг, географ, даследчык Сібіры. Свольна – зусім блізка ад Верхнядзвінска. I, канешне ж, з маленства будучаму вучонаму добра знаёмая павятовая Дрыса – цэнтр мясцовага жыцця… У дзяцінстве мне на вочы патрапіла кніга вядомага рускага пісьменніка Андрэя Ігнатавіча Алдан-Сямёнава “Чэрскі”, выдадзеная ў “маладагвардзейскай” серыі “Жыццё знакамітых людзей”. Захоплены расповедам пра легендарнага даследчыка Поўначы, і думаць не думаў пра повязь Івана Дзяменцьевіча з Беларуссю, Віцебшчынай. Ды і Алдан-Сямёнаў, якога лёс правёў некаторымі са сцежак Чэрскага, нічога не пісаў пра радаводныя карані, пра беларускасць падарожніка. Хіба што толькі гэта: “1860—1863 – гады навучання I. Д. Чэрскага ў Віленскім шляхецкім інстытуце”. I далей: “1863 – васямнаццацігадовы Чэрскі прыняў удзел у Польскім паўстанні, арыштаваны, асуджаны і высланы ў Омск радавым у 1-ы Заходне-Сібірскі лінейны батальён.” Пройдзе час, і пра беларуса Чэрскага ўсё шырэй загавораць і ў Беларусі, і ва ўсім свеце. Заслугі нашага земляка перад навукай надзвычай вялікія. Яшчэ пры жыцці Іван Дзяменцьевіч быў уганараваны некалькімі залатымі медалямі Рускага Геаграфічнага таварыства. Імя Чэрскага носяць сістэма горных хрыбтоў у Якуціі, хрыбет у Забайкаллі. У Іркуцку дзейнічае Таварыства беларускай культуры імя Яна Чэрскага. А ў вёсцы Валынцы, таксама непадалёку ад Верхнядзвінска, ужо некалькі гадоў працуе раённы краязнаўчы музей, які таксама названы ў гонар падарожніка.
Дрыса – радзіма Аляксандра Адольфавіча Пальмба ха (нарадзіўся 10 верасня 1897 года). У 1918 годзе скончыў Віцебскае аддзяленне Маскоўскага археалагічнага інстытута. Спярша працаваў настаўнікам у Лёзне, затым выкладаў у Камуністычным універсітэце працоўных Усходу, Чалябінскім педагагічным інстытуце. 3 1930 года – у Тувінскім навукова даследчым інстытуце мовы, літаратуры і гісторыі. У той жа час Аляксандр Пальмбах стварае тувінскую пісьменнасць.
Вайна сталася для Пальмбаха сур’ёзным выпрабаваннем. Загінулі два яго браты. Не вярнуўся з фронта старэйшы сын Спартак, выпускнік СШ № 1 горада Кызыл. Дарэчы, праз шмат гадоў гэтую ж школу закончыў Сяргей Шайгу, міністр па надзвычайных сітуацыях Расіі. Матэрыялы пра абодвух вучняў – у адным школьным музеі. Жонка вучонага ў час вайны знаходзілася ў Маскве, моцна хварэла. Пальмбах адзін даглядаў двух сыноў і настойліва працаваў. Як вынік – на пісаныя ў сааўтарстве “Граматыка тувінскай мовы” (1961), “Асновы тувінскай арфаграфіі” (1963), пераклады на рускую мову твораў тувінскіх літаратараў. Памёр Аляксандр Адольфавіч у 1963 годзе. Пахаваны ў Кызыле.
Сярод знакамітасцяў, выпеставаных на Верхнядзвіншчыне, – і фалькларыст і грамадскі
