вель- мі складана. З цяжкасцю ўдалося мне адвезці Крупскую на адзін-адзіны месяц у дзіцячую санаторыю ў Сакольнікі. Пасля доўгіх згадванняў удавалася ўгаварыць Леніна пакатацца ў адкрытым аўтамабілі. Пацыент ён быў надзіва непаслухмяны. Абодва яны – і Ленін, і Крупская – былі не ў стане падоўгу лячыцца…” Аляксандр Саламонавіч у 1921 годзе скрушна выказаўся перад Леніным, што адчувае недахоп медыцынскіх ведаў. Правадыр пасадзейнічаў, каб Залманаў атрымаў пашпарт, неабходныя на дарогу сродкі і месца ў дыпламатычным вагоне. Назад Залманаў ужо не вярнуўся, хаця да канца свайго жыцця заставаўся ў замежжы грамадзянінам СССР.
У Гомелі канца XIX – пачатку XX стагоддзя пачыналіся і перасякаліся жыццёвыя дарогі не толькі вучоных, але і многіх літаратараў. У горадзе на Сожы ў лістападзе 1903 года нарадзілася Яўгенія Журбіна. Ужо ў 1930-я гады яна заявіла пра сябе як адзін з самых уважлівых да мастацка-публіцыстычных жанраў крытыкаў. У 1930-м выдала манаграфію “Фельетон у газеце”. У 1935 годзе Я. Журбіну прынялі ў Саюз пісьменнікаў СССР. У 1950—1970-я гады да чытача прыйшлі такія кнігі ўраджэнкі Гомеля, як “Мастацтва нарыса” (1957), “Мастацтва фельетона” (1965) і інш.
На некалькі гадоў маладзей за Яўгенію Журбіну (нарадзіўся ў 1910 годзе) практык публіцыстычнай нівы Мікола Вішнеўскі. Доўгі час яго нарысы друкаваліся на старонках “Звязды”. І ў час Вялікай Айчыннай Вішнеўскі не пакідае журналістыку: займае пасаду начальніка цягніка-друкарні на Калінінскім фронце, затым служыць у газеце “За свабодную Беларусь”, працуе ў рэдакцыі сатырычнага лістка “Партызанская дубінка”.
Увогуле Гомель пачатку ХХ стагоддзя асабліва багаты на яркія імёны. У студзені 1905 года нарадзіўся Леў Шнірэльман, будучы геніяльны матэматык. У “Беларускай Энцыклапедыі” яму адведзена ўсяго 26 радкоў. Але і з іх відаць маштаб асобы. Ужо ў 22—24 гады Леў рашае самыя складаныя задачы, у тым ліку – і задачу А. Пуанкарэ аб трох геадэзічных. Даказвае тэарэму Борсука – Улама (цяпер яна называецца “тэарэмай Борсука – Улама – Шнірэльмана”). Даказвае і тое, што ўсялякі цэлы лік можа быць прадстаўлены ў выглядзе абмежаванай колькасці простых лікаў. У 1933 годзе Шнірэльмана абіраюць членам-карэспандэнтам Акадэміі навук СССР. А ў 1938-м (тады геніяльнаму матэматыку споўнілася толькі 33!) Леў Генрыхавіч завяршае сваё жыццё самагубствам. Яшчэ праз два гады пабачыць свет напісаная ім у сааўтарстве з Л. Люстэрнікам манаграфія “Простыя лікі”.
Гомель літаратурна-мастацкі, Гомель навуковы – доўгая і бязмежная экскурсія па людскіх лёсах і біяграфіях. Цікавая і багатая на адкрыцці, на ўсведамленне прысутнасці гамяльчан, гомельскіх знічак ва ўсім свеце.
У пошуках гарадзенскіх знакамітасцяў
Вандроўкі па старажытнай Гародні, нататкі пра ўраджэнцаў горада, якія пакінулі пасля зямнога быцця выразны, сапраўды зоркавы след, могуць быць вельмі доўгімі.
Пачнём са знаёмства з Іванам Данілавічам Жангаловічам, які ў Расіі вядомы як адзін з заснавальнікаў
