Мабыць, гэты званы абед для яго быў, як костка ў горле.
– Добры вечар, дарагая, – прамовіла Франсуаза, абдымаючы Сабіну. – Добры вечар, пан міністр…
– Ах, не, дарагая! – адазвалася Сабіна, – ты не называй майго мужа «міністрам», называй яго проста – Альфрэд, а мяне – Сабіна. Добры вечар, Антуан…
Вечар быў такі цёплы, такі празрысты, што Франсуаза загадала падаць каву на тэрасе. Гаворка за абедам не клеілася. Жанчынам рабілася нудна. Антуан, незадаволены сабой, ні на кога не зважаючы, упарта спрачаўся з Ламбер-Леклеркам, а той, лепш інфармаваны, разбіваў яго па ўсіх пунктах.
– Вы аптыміст, бо ў вашых руках улада, – наступаў Антуан. – А ў сапраўднасці становішча Францыі трагічнае…
– Што вы, галубчык!.. Не, не… Пытанне фінансаў ніколі не бывае трагічным. Бюджэт Францыі мае дэфіцыт ужо шэсць стагоддзяў, і гэта вельмі добра. Час ад часу трэба працэджваць капіталы, аблапошваць ранцье… Іначай тупік… Уявіце сабе мільёны ў банку пры складаных працэнтах з часоў кардынала Рышэлье…
– А як жа ангельскі бюджэт!.. Пазітыўны баланс… – грымеў Антуан. – Ёсць нават лішкі… І ад гэтага ангельцам, наколькі я ведаю, горш не жывецца.
– Галубчык мой, – тлумачыў Ламбер-Леклерк, – я ніяк не разумею празмернай запальчывасці, з якой французы параўноўваюць дзве краіны з неаднолькавай гісторыяй, рознымі звычаямі і рознымі патрэбамі… Калі б Францыя пажадала мець збалансаваны бюджэт, мы б яго далі заўтра… Але яна яго не хоча… Альбо, калі вас больш задавальняе такая формула, яна яго не асабліва хоча, беручы пад увагу спосабы дасягнення гэтай мэты… Падрыхтоўка бюджэту – пытанне не фінансавае, а палітычнае… Скажыце мне, з якой большасцю вы мяркуеце кіраваць, і я вам скажу, які бюджэт вы можаце скласці… Апарат міністэрства фінансаў з гатоўнасцю падрыхтуе вам бюджэт сацыялістычны, бюджэт радыкальны, бюджэт рэакцыйны… Патрэбен толькі загад!.. Усё гэта прасцей простага, і сумнявацца можа толькі прафан.
– Вось яно як!.. Прасцей простага! І вы б асмеліліся сказаць такое вашым выбаршчыкам!
Франсуаза адразу здагадалася па ледзь улоўных адзнаках, па раптоўнай жорсткасці позірку мужа, што ў ім закіпае гнеў. Яна ўмяшалася:
– Антуан, ты павінен пайсці з Сабінай да манастыра, паказаць ёй віды…
– А мы ўсе чацвёра пойдзем.
– Не, не, – запярэчыла Сабіна. – Франсуаза прапануе разумна… Трэба аддзяліць мужоў ад жонак… Весялей будзе.
Яна паднялася. Антуан быў вымушаны суправаджаць яе, люта глянуўшы на Франсуазу. Тая і вокам не павяла, быццам не заўважыла.
«Здарылася тое, чаго я найбольш баяўся, – думаў ён. – Вытурылі мяне на добрыя паўгадзіны аднаго з гэтай жанчынай… Яна, напэўна, скарыстае момант і будзе патрабаваць ад мяне тлумачэння, якога чакае ўжо дзесяць год… Забаўна!.. Уліп, называецца… І няўжо Франсуазе хочацца, каб гэты міністр, надзьмуты, як індык, пусціўся да яе ў залёты?»
– Як цудоўна пахне! Што гэта? – запытала Сабіна
