i bez względu na to, jak życie dało mu w kość, nigdy nie opuszcza codziennych ćwiczeń. Dla niego siłownia uosabia wolność, stanowi odskocznię od odpowiedzialności. Zawsze znajduje na nią czas.
Jakiś czas temu, gdy wykonaliśmy nie więcej niż jedną czwartą jego ulubionych ćwiczeń, nagle oznajmił, że musi wyjść. Zaskoczony spytałem, dokąd się wybiera. A on mi na to, że musi odebrać córkę. Ale nie biadolił, żadnego „cholera by wzięła, muszę spadać”. Powiedział to rzeczowo. Dokonał wyboru. Podjął taką, a nie inną decyzję. Klamka zapadła, nie było odwrotu.
Powie ktoś, że to tylko ćwiczenia, ale gdybyście znali Justina tak jak ja, wiedzielibyście, że dla niego siłownia była wszystkim. A mimo to wybrał odpowiedzialność, postawił ją ponad wolność. Nie wahał się ani przez chwilę. Mógł zadzwonić do żony, mógł zapłacić opiekunce za nadgodziny. On jednak miał zakodowane w głowie, że odbieranie córki to jego obowiązek. Dla niego było ważne, by robił to osobiście i żeby się nigdy nie spóźniał.
Często wracam myślami do tamtej sytuacji z Justinem. Myślę o niej dlatego, że zastanawiam się, czy gdybym był na jego miejscu, postąpiłbym tak samo. Pewnie znalazłbym jakiś sposób, by dokończyć swoją „wolność”. Pewnie wmówiłbym sobie, że to nic wielkiego. „Odbieram córkę codziennie, nic jej się nie stanie, jeśli raz poczeka dziesięć minut”. Ale tu nie chodzi o dziesięć minut. To kwestia tego, jak pojmujemy fakt, że się jest mężczyzną, a w tym wypadku ojcem. Sprawa jest oczywista, czarno-biała: odpowiedzialność jest ważniejsza od wolności.
Zawsze uważałem, że wolność jest naszym prawem. Że należy nam się jak psu zupa. W końcu żyjemy w Stanach Zjednoczonych, do cholery! Kraju wolności. Zgadza się? Być może. Ale jeśli chodzi o bycie mężczyzną, wolność nie jest dana. Musisz na nią zapracować, prezentując w życiu obowiązkowość. Postanawiasz, że przede wszystkim będziesz odpowiedzialny. Stawiasz się w pracy, nawet jeśli nie masz na to ochoty. Robisz coś, mimo że jesteś skonany. Nie jesteś w romantycznym nastroju, ale idziesz na zaplanowaną wieczorną randkę. Dzwonisz do rodziców, bo są dla ciebie ważni. Okazujesz to, jak się czujesz, mimo że wcale tego nie chcesz. Dbasz o własne zdrowie, chociaż jest to dla ciebie trudne, bo nie masz w tym wprawy. Realizując odpowiedzialność w praktyce, budujesz zaufanie. A ciesząc się zaufaniem, cieszysz się wolnością. Zapracowałeś na nią. Jeśli jednak stale będziesz wybierał wolność zamiast odpowiedzialności, zaufanie do ciebie legnie w gruzach. Nie tylko ze strony innych osób, bo sam też przestaniesz ufać sobie. Stracisz wiarę w to, że uda ci się coś zbudować, nieważne, czy chodzi o imperium biznesowe, czy o małżeństwo. Zaczniesz robić tylko to, co w danym momencie jest łatwe i przyjemne, to zaś w moim pojęciu charakteryzuje chłopca. A nie mężczyznę. Wszystko to, rzecz jasna, opiera się na mojej definicji mężczyzny. Twoja może być inna. Ale właśnie dlatego zdefiniowanie naszych poglądów jest tak istotne. Bo to one nas kształtują.
Definicje są ważne!
Definicje są twoją linią startową. Nie dokonasz przeskoku od chłopca do mężczyzny, jeśli nie określisz własnego systemu pojęć, z którego będziesz dumny. Nie chodzi jednak o to, żebyś przyjął mój system wartości, tylko żebyś stworzył własny. Na kartach tej książki będę cię prosił o określenie znaczenia takich słów jak „wrażliwość”, „współczucie”, „dupek” i tak dalej. Precyzyjne definicje pojęć pozwolą ci lepiej zrozumieć, czy jesteś taką wersją samego siebie, jaką chciałbyś być, czy jednak daleko odbiegasz od swoich oczekiwań.
Historia Justina to prosty przykład tego, jak może wyglądać poczucie odpowiedzialności.
A jak wygląda odpowiedzialność w twoim przypadku?
Dla przykładu: ja jestem odpowiedzialny za to, żeby codziennie nawiązywać dialog. Nieważne, na jakim forum: na moim blogu, podczas transmisji na żywo z Facebooka, moich podcastach, a czasem osobiście. Kiedy dziesięć lat temu pierwsza osoba zaczęła mnie obserwować na Tumblr, poczułem, że mam obowiązek wrzucania treści na swój profil. Uważam, że niesienie pomocy innym poprzez pisaninę jest moją powinnością. Wynika to z moich przeżyć, z tego, przez co przeszedłem. Jestem zdania, że mam obowiązek bronić swojej prawdy oraz stosować swoje porady w prawdziwym życiu, w tym także zawarte w niniejszej książce.
Często nie potrafię sprostać zadaniom, jednak ciąży na mnie obowiązek uczciwości wobec samego siebie. Odpowiedzialność wymaga, żebym nad sobą pracował. Muszę dbać o kierowanie się w życiu przejrzystością i współczuciem, okazywać wdzięczność i starać się być jak najlepszym człowiekiem, na ile to możliwe w danej sytuacji. Przyjmuję na siebie te obowiązki, ponieważ wiele dla mnie znaczą. To one sprawiają, że jestem, kim jestem. To one tworzą ze mnie mężczyznę (takiego, który odpowiada mojej wizji tego słowa). Bez nich moje życie nie ma żadnego sensu. Tracę grunt pod nogami.
Zadaj więc sobie pytanie: „Jakie mam dziś obowiązki? Czy zamiast nich wybiorę wolność?”. A jeśli ustaliłeś hierarchię obowiązków, czy znajdzie się wśród nich miejsce dla wolności? I jak taka wolność miałaby wyglądać i co wtedy byś czuł?
# 4
Wyznawaj zasadę „dzięki mnie”
Przez większą część życia przejawiałem postawę taką, jakbym był pępkiem świata. To mnie coś się przydarzało, to mnie rzuciła dziewczyna. To mnie ktoś coś zabrał, to mnie życie dało w kość. To akurat mnie nic ciekawego nie spotkało. Sęk w tym, że odnosząc wszystko do siebie, stawiasz się w pozycji ofiary – a zatem jesteś bezsilny.
Zgoda, w życiu zdarzają się sytuacje, na które nie mamy wpływu. Bywa, że jesteśmy zastraszani. Bierzemy udział w wypadkach drogowych. Ci, których kochamy, nagle umierają. Ale to my sami wybieramy postawy życiowe i tylko od nas zależy, przez jakie okulary patrzymy na świat. Uważając, tak jak ja to robiłem, że wszystko, co się dzieje, jest wymierzone w nas, tracimy kontrolę. Idziemy przez życie skuleni, wciąż czekając na to, co złego na nas spadnie, a co dobrego nas ominie. Na własne życzenie zamykamy się w więzieniu, tkwiąc w przekonaniu, że życie się toczy – jak to nazywam – „na złość mnie”. Tak żyją dzieci, czy też konkretniej, jak w naszym przypadku, chłopcy. Gdy ktoś im ukradnie zabawkę, natychmiast postrzegają siebie jako ofiarę. Płaczą, dąsają się, czyli biją głową w mur. Ale dzieci mają do tego prawo, bo jeszcze nie są wyposażone w narzędzia ani wiedzę, żeby zrozumieć sedno problemu. Wielu dorosłych zachowuje się jednak tak samo. Jeśli w ich życiu wydarza się coś, co im się nie podoba albo czego się nie spodziewali – stracili pracę, awans przeszedł im koło nosa, przegrali wyścig, rzuciła ich dziewczyna – natychmiast wchodzą w rolę ofiary. Marudzą. Oskarżają. I wszystkim dookoła pokazują, jacy są nieszczęśliwi.
Postawy życiowe – niezmienne czy skierowane na rozwój?
Carol Dweck, jedna z najlepszych specjalistek w dziedzinie motywacji, przeprowadziła na Uniwersytecie Stanforda badania mające odpowiedzieć na pytanie, co sprawia, że jedni odnoszą w życiu sukces, a inni nie. Odkryła, że największa różnica między ludźmi sukcesu a nieudacznikami tkwi w ich postawach życiowych. Ci, którym się powiodło, dążą do rozwoju. Natomiast podejście do życia nieudaczników nigdy nie ulega zmianie.
Myślenie i zachowanie spowodowane postawą, że cały świat działa „na złość mnie”, to właśnie niezmienne podejście do życia. Myślenie i zachowanie właściwe dla
