przez ramię (…) przewieszona skóra lwa, w ręku tęga maczuga – atrybuty Heraklesa, herosa znanego z ogromnej siły, który gołymi rękami udusił lwa z Nemei, a jego skórę nosił później jako pancerz. [przypis edytorski]
36
juki – para połączonych ze sobą skórzanych worków służących do przewożenia bagażu na grzbiecie zwierzęcia. [przypis edytorski]
37
acan (daw.) – pot. skrót. od: waszmość pan. [przypis edytorski]
38
Frynich, Likis i Ameipsjas – współcześni komediopisarze. [przypis tłumacza]
39
Czemużem nie walczył / W bitwie morskiej – mowa o bitwie pod Arginuzami 406 r., stoczonej przed kilku miesiącami; Ateńczycy, wycieńczeni już blisko 30-letnią walką, uzbroili niewolników, nadając im wolność. [przypis tłumacza]
40
hajdamaka (daw., z tur.) – hultaj, zbój, rabuś. [przypis edytorski]
41
Demeter (mit. gr.) – bogini zbóż, pól uprawnych i rolnictwa, matka Persefony, żony Hadesa. [przypis edytorski]
Klejstenes – bogaty Ateńczyk, znany z rozpusty i hulaszczego życia, zwłaszcza z homoseksualnych skłonności. Własnym kosztem zbudował trierę i brał udział w bitwie zwycięskiej pod Arginuzami. [przypis tłumacza]
44
Apollo (mit. gr.) – bóg słońca, sztuki, wróżbiarstwa i gwałtownej śmierci, przewodnik dziewięciu muz. [przypis edytorski]
prażucha (gw.) – potrawa z prażonej mąki, zwykle z dodatkiem słoniny. [przypis edytorski]
47
Czyś tak kiedy nie tęsknił za świeżą prażuchą? – Heraklesa przedstawiają komicy jako nieskromnego żarłoka. [przypis tłumacza]
48
Czym ci jasno przedstawił, czy mam rzec inaczej? – cytat z Eurypidesa Hipsipili. [przypis tłumacza]
49
szarpie mną tęsknica za wieszczem Eurypidem – Eurypides zmarł rok przed zaprezentowaniem Żab. W Atenach sztuki teatralne wystawiano w ramach świąt religijnych ku czci Dionizosa, dlatego właśnie Dionizos, skądinąd bóg płodności i wina, szczególnie interesuje się sztuką dramatyczną i jej twórcami. [przypis edytorski]
Udając się za ciebie – dziś popr.: będąc przebranym za ciebie, udając ciebie. [przypis edytorski]
61
Kerberos a. Cerber (mit. gr.) – wielogłowy pies strzegący bram Hadesu, królestwa zmarłych. Ostatnim z dwunastu zadań wykonanych przez Heraklesa było pojmanie Kerberosa i dostarczenie na ziemię. [przypis edytorski]
62
zamtuz (daw.) – dom publiczny. [przypis edytorski]
63
szalej, szalej jadowity – silnie trująca roślina, z której wytwarzano cykutę. [przypis edytorski]
Keramik – Keramejkos, dzielnica staroż. Aten zamieszkiwana przez garncarzy. [przypis edytorski]
66
gonitwy z pochodnią – podczas świąt Hefajstosa, Prometeusa, Panateńskich i w święto Pana biegali pieszo lub konno efebowie z pochodnią do mety. Wyścigi zaczynały się w gaju Akademosa: przez Keramską bramę do miasta. Zwycięzca, który przybył z pochodnią płonącą do celu, dostawał wieniec. [przypis tłumacza]
67
sine jezioro – wg źródeł greckich kraina zmarłych znajdowała się na drugim brzegu Acheronu, płynącej przez Podziemia rzeki; niekiedy mowa o przeprawie przez jezioro lub moczary (λίμνη) Acherońskie (Eurypides, Alcestis, w. 439). [przypis edytorski]
68
wioślarz (…) zgrzybiały – tj. Charon, przewożący dusze zmarłych na drugą stronę wód oddzielających świat żywych od krainy zmarłych. [przypis edytorski]
69
Przewiezie, gdy zapłacisz dwa obole myta – zapłatą dla Charona była pojedyncza moneta, zwyczajowo w źródłach gr. nazywana obolem (faktycznie jako opłatę dla przewoźnika wkładano w usta zmarłego jakąś miejscową monetę o drobnej wartości). Dwa obole stanowią aluzję do sytuacji widzów: wystawiane widowiska, początkowo