vir Gene. Liedjies wat jy só fabriseer is vir ’n spesifieke mark, dis in opdrag, dis nie rêrig jy nie, dis werk wat jy maar net doen.
Een van die direkteure van RPM, die verwerker en meestermusikant Dan Hill, het na die song geluister en toe vra hy: “But are you a Christian, Gene?” En Gene sê: “Of course I’m a fucking Christian, it is a hit song. Let’s go and record it.”
Gene se regte naam was Gert Smit, soos Dennis East ’n Oosthuizen is en Lance James ’n Liebenberg. Gene het in sy jong dae in my oom Bert Goosen se garage in Durban se Bluff geoefen. Hierdie country-ouens, hulle kry ’n hoed en cowboy-klere en dan kondig hulle die song aan: “Here’s a little thing I picked up in Nashville,” dan kyk hulle agtertoe na die band en vra in Afrikaans: “In watter key is hierdie song, boys?”
Gene het eenkeer sy tantième-tjek by Chris Kritzinger se Transistor-kantoor gaan haal, hom met sy karfoon gebel, ’n bietjie gechat en toe gegroet met “God bless you, you fuckin’ cunt”.
Ek het resensies begin skryf nadat Rocco Erasmus my vertel het van ’n nuwe Afrikaanse koerant wat ’n musiekresensent soek. Rocco het by St Stithians skoolgehou en hy het ook vir Antjie se ma genoem dat daar ’n Afrikaanspos by St Stithians Preparatory oopgaan. Hy was ’n legendariese omroeper by die ou Radio Hoëveld, seductive oor die radio: the doctor of love. Ek vat toe ’n kans en bel Beeld, die nuwe Afrikaanse koerant. Die kunsredakteur, George Boshoff, het my ge-interview. In die hysbak van hul kantore in Doornfontein het George my vertel hulle wil nie net Die Tranvaler toemaak nie, maar ook The Rand Daily Mail. Hulle het dit reggekry. Sommer Die Vaderland en in Pretoria Hoofstad en Oggendblad ook.
Toe ek weer sien, check ek die Albert Hammond-konsert uit in ’n goeie seat waar ek vroeër in Braamfontein by die Civic by die deur agter die backstage na Marlene Dietrich moes luister en redelik goed kon hoor en jy kry die vibe for free. Maar nou was dit in style.
My resensieskrywery het van 1974 rond tot so 1980 aangegaan. Die goeie ding hiervan is dat jy die bedryf leer ken, hoe dit werk, jy is pelle met die musiekjoernaliste, kunstenaars en hul managers, jy leer om met hulle te werk. Die dag toe ek self liedjies begin maak, het ek klaar geweet hoe dinge werk, anders as die meeste ander sangers. Soos: Jy moet mooi hallo sê vir die kamera-crew en die beeldmenger want daai mens wat daar sit is baie magtig; die sangers wat daar opdaag met hul manager; vir die ou wat dink hy kan video’s maak nadat hy dit een keer gedoen het en dan vir die crew sê wat hulle moet doen. FC Hamman het met dié soort beterweterigheid baie vyande gemaak.
My weeklikse musiekrubriek vir Beeld is later afgewissel met die kunsjoernalis en uitgewer en deesdae ook romanskrywer Kerneels Breytenbach, wat ’n goeie vriend geword het. Kerneels het my bekend gestel aan Van Morrison, en ek hom aan Mickey Newbury – ons het tot vandag toe ’n baie lekker musiek-interaksie. Met resensies luister jy na alles, van skeppende kunstenaars tot kommersiële snert. Wat jy soek, is die emosie wat die liedjie aanwakker wanneer jy daarna luister. Oorspronklikheid het altyd iets daarmee te doen, maar soms kan ’n ou cliché in ’n vars baadjie aangebied word. Ná George Boshoff was Jeanne Coetzer die kunsredakteur, en sy het my vinnig oor die vingers geraps wanneer my resensies té metafories raak. Jeanne is Hermien Dommisse se dogter.
Hermien was ’n regte prima donna wat in Beeld-artikels haar eie naam tussen dié van ander groot geeste ingesluit het. Ek en die basghitaarspeler Schalk Joubert het Jeanne in 2007 in België raakgeloop, spierwitgrys en getroud met ’n Franse balletdanser. Dit het gelyk of sy gelukkig is.
’n Resensent het ’n redelik magtige posisie, die PR’s lek almal jou gat en neem jou uit vir ete. Jy ontmoet ook internasionale sterre soos Suzi Quattro en Robin Trower wat vir Procel Harem gespeel het – die band met die hit “A Whiter Shade of Pale”; Sailor, Steeleye Span en Dave Brubeck en sy seuns toe hulle hier op toer was, Olivia Newton-John en Kristofferson se eksvrou Rita Coolidge wat op Roger Waters se Amused to Death sing. Ek het ’n foto waar Rita met haar kop op my skouer pose, soos artists mos nou maar maak. Toe ek later in die Kaap ’n onderhoud met Kris Kristofferson doen, kon ek nie help om te vra of hy en Rita weer sal saamsing nie. Toe skree sy huidige vrou van agter uit die kleedkamer: “He’s got a wife, you know!”
Ek moes ’n onderhoud voer met Olivia Newton-John wat destyds ’n nommer een hit gehad het met die Dylan-song “If not for you”, en later met die fliek Grease. Sy was nogal wulps en het dadelik ’n pass gemaak, al was haar boyfriend met ’n gebreekte been in die kamer langsaan. Later het ek by die resensent van die Sunday Times gehoor dat sy dieselfde gedoen het tydens hul onderhoud. Die tydskrif NME het eenkeer die opskrif “Olivia Newton Nutcracker” gebruik.
My onderhoud met Chris de Burgh in die Landrost Hotel in Johannesburg was die begin van ’n lang vriendskap. Chris is ’n nederige, cool ou wat altyd op die verhoog op sy tone gestaan het om die hoë note by te kom.
Ek en Chris is die middag van die onderhoud amper uit die Landrost Hotel se restaurant gegooi omdat ons jeans gedra het, maar toe swaai Chris suite 2080 se sleutel voor die kelner se neus en skielik was ons weer welkom. Ons het seker tot vyfuur die middag daar gekuier, en Chris kom toe die aand oor na ’n partytjie by ons huis. Baie van my persvriende was daar – Ronelle Loots van Die Transvaler, Jakkie Groenewald van Die Vaderland en Muff Anderson van die Sunday Times – en toe Chris daar opdaag het hulle aangegaan asof daar elke aand ’n celebrity kuier, al moes hulle seker hul monde toeklap van verbasing. Dit was ’n boheemse crowd en almal het daai aand ’n hond uit ’n bos gekuier.
Elke twee weke is ek na die platemaatskappye om nuwe uitreikings te kry wat ek moes resenseer. Die PR’s weet nou al wat jou smaak is, so hulle gee jou musiek wat jy nie negatief sal resenseer nie, maar een keer het EMI my ’n plaat gegee van ’n plaaslike kunstenaar, wat naamloos sal bly, oor wie ek net kon skryf: “Die plaat is mooi rond en daar is ’n gaatjie presies in die middel.”
Met resensies oor shows in die Colosseum was dit altyd ’n gejaag om dit persklaar te kry vir die volgende oggend se koerant. Om dit reg te kry, moes die resensente voor die einde uitstap om te gaan file. Peter Feldman van The Star het altyd eerste uitgestap, want hy was baie belangrik. Ná hom is The Rand Daily Mail uit, dan ek. Die uitstappery was omdat ons nagkantoor toe moes gaan om die resensie vir die volgende dag se uitgawe te skryf, maar ek is seker die res van die gehoor het dit nie geweet nie en dit vreemd gevind. Dit was ook met so ’n uitstappery dat ek die bandopnemer by ’n Rabbitt-konsert raakgesien het. Backtrax of fronttrax, ek sal nie weet watter een nie.
Patrick van Blerk was die brein agter Margaret Singana en Rabbitt. Die storie agter die hit song “Charlie” was dat Charlie Trevor Rabin se hondjie was, maar ons het ook geweet Patrick se minnaar se naam was Charles. Dit maak nie saak nie, Rabbitt was ’n supergroep en Trevor Rabin briljant. Hy het later vir onder andere Yes in Amerika gespeel, musiek vir oor die 40 rolprente geskryf en groot kunstenaars produce. In hul beginjare het ek vir Beeld Rabbitt in ’n klub in Johannesburg geresenseer. Die resensie se opskrif was “Rabin is Rabbitt en Rabbitt is Rabin”. Ek was reg.
Toe ek begin sing, het Peter Feldman gereeld met my onderhoude gevoer. Hy neem jou vir ete, sit sy bandopnemer aan en as die een kant van die bandjie vol is, is die onderhoud klaar, al is jy in die middel van ’n diep gedagte. Al sy onderhoude het só begin: Over a wonderful lunch yesterday with Dobie Grey, eating prawns, he told me that …
Baie van die resensente en mediamense het die power trip gedoen as hulle nie tevrede was met hul sitplekke nie. Hul wou in die middel sit en tussen die luidsprekers waar ’n mens uit die aard van die saak die beste kon hoor.
Dan was daar payola, dit bestaan steeds. Dit is die misdryf om sekere musiek op kommersiële radio op geskeduleerde speellyste voorkeur te gee in ruil vir omkoopgeld. So onlangs soos laat 2017 is 13 programopstellers van payola aangekla. Alan Freed, die man wat die term rock ’n roll uitgedink het, se loopbaan is in 1960 vernietig toe hy aan payola skuldig bevind is. Payola
