hanteer as jy goed weet jy sal self nooit voor so iets te staan kom nie.”
“Ons het almal dinge om in ons lewens te verwerk, my boetie. Laat ek jou vandag iets vertel. Wat ék moet verwerk, is veel groter as jou probleem. Jy sal my nou nie glo nie, maar wat nou vir jou na so ’n onoorkomelike probleem lyk, is kinderspeletjies teen myne.”
Hy kyk haar skerp aan. “Waarvan praat jy? In watter moles is jy?”
Sy glimlag effens, ’n onpeilbare glimlaggie. “Jy kan dit ’n moles noem. Maar ek gaan nie nou daaroor praat nie. Jy sal nie nou verstaan nie.”
Hy staan op. “Maar jy dink jy verstaan myne.”
Sy knik, sug weer, lê haar kop ’n oomblik teen sy bors. “Jy het gelyk. Elke mens se probleme is uniek vir homself, net deur homself oplosbaar en nie op voorskrif van ’n ander nie. Want dis net jy wat werklik weet wat jy in jou hart omdra, net jy wat jou heil self moet uitwerk. Niemand anders kan jou lewe vir jou lewe.” Sy staan terug, kyk hom vas in die oë. “Goed, Nols. Ek gaan nie aan jou voorskryf hoe jy hierdie ding wat jou getref het, moet hanteer nie. Maar net dít.” Sy tel die bottel op, hou dit omhoog. “Wanneer jy môreoggend weer nugter is, hoop ek jy sal besef hierdie goed kon nog nooit enigiets oplos nie. Tot siens, my boet.”
Dis twee bekommerde mense wat haar op die stoeptreetjies van die groothuis inwag.
“Het jy hom gekry?”
“Ja, Pa.”
“Waar is hy?” vra Elise met dikgehuilde oë.
“Op sy erfplaas.”
“Sy …? Jy bedoel, Ou Werwe?”
“Ja.”
“Hoe … hoe gaan dit met hom?”
“Hy gaan hom vanaand dronk drink en môre gaan hy ’n bul van ’n kopseer hê. Wanneer dit verby is, gaan sy verstand hopelik weer begin werk.”
“Ag nee, my kind! Hy …”
“Los hom, Ma. Los vir Nols doodstil. Hy moet sy eie manier vind om hierdie ding te verwerk. Julle kan dit nie vir hom doen nie.”
Elise se trane begin weer loop. “Maar ons wil net graag by hom wees, hom laat verstaan dat ons hom liefhet en …”
“Ek weet, Ma,” sê sy teer. “Maar hy weet dit reeds. Hy weet dit.”
“Maar ons wil so graag help … iets doen om …”
“Ek weet, Ma. Daar is iets wat julle vir hom kan doen.”
“Wat?”
“Julle kan vir hom bid.” En vir my ook, Ma! Veral vir my!
Helgard sug en slaan sy arms om sy vrou se skouers. “Isabé is reg, my skat. Laat ons Nols eers alleen laat en vir hom doen wat ons kan: bid. Kom ons gaan eet nou. Rita wag met die kos.”
Elkeen neem sy plek aan die groot eettafel in. Almal probeer die leë plekke wat daar is, miskyk.
“Waar is Janneman dan?” wil Isabé tog weet.
“Hantie het netnou na Nols gesoek en toe het ons maar besluit Janneman moet oorgaan na die Hefers en hulle inlig oor die stand van sake. Hulle sal dit tog die een of ander tyd moet hoor. Hulle moet die besonderhede ken voordat dit rugbaar word. En miskien is Janneman die regte mens om dit oor te dra.”
Elise baklei teen haar eie beterwete toe sy driftig laat hoor: “Ek kan nie sien hoekom dit allemanspraatjies moet word nie. Niemand hoef te weet hoekom Oupa sy testament so opgestel het nie. Hy kon tog met sy goed maak wat hy wou.”
“My vrou, hierdie ding sal nie stil gehou kan word nie, en jy weet dit. Almal wonder nou al wat het in Nols Retief se testament gestaan. En almal gaan daaroor verbaas wees en wonder en gis.”
“ ’n Mens kan dink wat jy wil, maar nie sê wat jy wil nie!”
“Ja, Elise, maar ons almal weet daardie spreekwoord beteken niks nie. Partykeer is dit verstandiger om liewer met die volle waarheid vorendag te kom as om mense kans te gee vir allerhande gissings en bespiegelinge. Dit kan groter skade aanrig.” Hy kyk na sy dogter. “Wanneer moet jy weer terug?”
“Ek sal môre moet ry, Pa. Ek is oormôre weer aan diens.”
“Ek wens so jy kon nog ’n paar dae bly, my kind,” sê Elise. “Ons het jou nou hier nodig en ek sou nog graag ’n bietjie met jou wou gesels.”
Maar Isabé skud die kop. “Ek sal moet terug. Dit kan nie anders nie. Ek sal kyk wanneer ek weer ’n naweek kan vry kry.”
“Ons sal ook net ná die testament gelees is, moet ry,” laat Arnold hoor. “Die kinders is aan die eksamen skryf. Ek moet eenvoudig môre in die skool wees. Jy moet maar laat weet wanneer ek iets moet teken of so, Helgard.”
“Ja, natuurlik. Ons sal moet klaarmaak. Freek Combrinck sal nou elke oomblik weer hier opdaag.”
’n Rukkie later sit die klompie weer in die sitkamer en luister na Freek Combrinck se egalige stemtoon. Net Janneman en Nols junior is nie daar nie.
Die res van die testament is soos almal verwag het dit gaan wees en niemand opper enige beswaar nie.
Nadat Combrinck weer vertrek het, laat Helgard half ongemaklik hoor: “Arnold, voel jy gelukkig oor jou deel? Ek, of dan my seuns, erf al die grond …”
Arnold se blik is oop en eerlik, sy stem opreg: “Waaroor ek baie bly is. Ek is nie ’n boer nie, en jy weet dit. Ek en Rita het nie kinders nie. Dis net reg dat jou kinders die grond kry. Jy moet onthou ek en Rita het eintlik reeds al van Pa geërf toe ons destyds op sy koste verder gaan studeer het. Dit het hom ’n mooi klompie uit die sak gejaag. Nee, my broer, ek is heeltemal tevrede. Wees gerus.”
Helgard kyk sy broer dankbaar aan. Vroeër jare, toe albei nog jonk was, kon hulle mekaar nie altyd so goed vind nie. Maar met die jare kom wysheid, leer jy om verdraagsamer teenoor jou eie en ander se foute te wees. Helgard is steeds spyt dat dit nie sy broer beskore was om kinders van sy eie te hê nie. Rita het wel een keer verwag, maar iets het halfpad verkeerd geloop en sy het die baba verloor. Sy het nooit weer daarna swanger geraak nie.
Hy vra skielik: “Hoekom het jy en Rita nooit kinders aangeneem nie?”
Arnold haal sy skouers op. “Ag, jy weet hoe dit gaan. Ná die miskraam het ons maar bly hoop Rita sou weer swanger raak. Toe ons wakker skrik en daaraan dink dat ons maar ’n kind moet aanneem, het ons reeds al aangestap in die jare en, ek moet erken, ook al in ’n vaste patroon verval. Selfsug, jy weet. ’n Kleintjie sou toe net ontwrigting meebring waarvoor ons nie kans gesien het nie. Ons lewe egter hierdie leemte so vol in ons loopbane dat ons nie meer daarvan bewus is nie.”
“Ek het verneem jy is ’n baie knap onderwyser,” laat Helgard met broederlike trots hoor en Arnold lag.
“Ek sou dit graag wou glo, al weet ek van al die gebreke wat daar maar is. Rita is egter ’n briljante kindertuinonderwyseres. Die kind wat deur haar hande gegaan het, is seker van die regte grondslag. Ek kan die Here nooit genoeg dank dat Hy haar in my lewe gestuur het nie. As dit nie vir haar was nie
