“Hoe?” vra hy bitter.
“Ek sal weer ’n verhoging kry …”
“’n Pond ’n maand? Dit behoort ons baie mooi deur te help!”
In stilte bly Magrieta sit, hartseer en ongelukkig oor die bitterheid in Kosie se stem wat op so ’n ondubbelsinnige wyse die verlange van sy hart verraai.
“Ek kan universiteit toe gaan en werk dat ek die kromme note haal,” bars hy weer los, “en miskien ’n beurs van dertig pond of so kry, maar waar sal dit ons bring?”
“Saam met die versmaaide verhoging sal dit oneindig baie help,” sê sy sag.
“Ek het dit nie versmaai nie, Griet. Ek … ek wil net nie hê jy moet langer so swaarkry nie. Kyk hoe bleek is jy! En jy weet die dokter het gesê jy moet weggaan en rus.”
“Die dokter praat onsin. Jy weet ek is so taai soos ’n ratel. Dis maar net die griep wat my so ’n bietjie platgetrek het. Ek is al klaar weer reg.” Dank die Here vir ons goeie gesondheid, dink sy. As daar nog doktersgeld moes bykom …
’n Bietjie voor drieuur die middag stap Magrieta Johannesburg se stasiegebou uit. Die prokureur se kantoor is nie ver daarvandaan nie, sy sal maar stap. Sonder om te versuim stap sy dan ook verder, deftig en onberispelik geklee in die donkergroen linnerok met hofskoene, handskoene en ’n handsak van ’n mooi donkerbruin daarby en ’n wit breërandhoed op haar pragtige hare.
’n Paar minute ná drie kom sy by die prokureur se kantoor aan, oënskynlik koel en kalm, maar in werklikheid met ’n onstuimig kloppende hart en ’n aaklige, hol gevoel op haar maag. Sy groet meneer Barnard, ’n klein, effens gesette mannetjie met ’n opvallende geel gelaatskleur en wakker swart ogies.
Toe sê hy: “Juffrou Niemeyer, laat my toe om meneer Retief aan u voor te stel. Juffrou Niemeyer – meneer Retief.”
Magrieta was met haar binnekoms skerp bewus van die teenwoordigheid van die derde persoon in die kamer, maar sy het opsetlik gemaak of sy hom nie sien nie. Maar nou draai sy stadig om na hom en koel sê sy: “Goeiemiddag, meneer Retief.”
Die man staan met sy rug na die venster en vir ’n paar oomblikke, half verblind deur die skerp lig en te ongemaklik om reguit na hom te kyk, is sy net bewus van ’n breedgeskouerde jong man van oor die ses voet lank. Dit lyk of hy sy hand wil uitsteek om te groet, maar op Magrieta se koel groet antwoord hy ook met ’n beleefde “Goeiemiddag, Juffrou.”
“Kom sit, asseblief,” sê meneer Barnard en bied elk ’n stoel aan terwyl hy self ook weer agter sy lessenaar gaan sit. ’n Paar oomblikke rol hy peinsend ’n potlood tussen sy vingers, en Magriet laat haar blik maar deur die kamer dwaal … enige plek behalwe na die kant toe van die man wat hier langs haar sit.
Toe meneer Barnard weer praat, bring sy haar blik van die plafonhoek af terug en luister afwagtend na hom.
“Julle is albei bekend met die inhoud en bepalings van my oorlede kliënt se testament. In hoofsaak is julle twee en juffrou Niemeyer se broer, Jacobus, die enigste erfgename. Maar die erflatings is aan die voorwaarde onderworpe dat julle twee binne sewe dae van vandag met mekaar trou en gedurende ’n onafgebroke tydperk van minstens ses maande as man en vrou saamwoon.”
Sy stem is kalm asof dit doodgewone voorwaardes is wat onder bespreking is. “Dis nie my taak om haar handelswyse te kritiseer nie. Sy was ’n dame met baie vaste oortuigings en sy het haar nie maklik laat beïnvloed nie.” Hy bly ’n rukkie stil, toe sit hy skielik die potlood neer en kyk beslis op. “Julle het ’n volle week tyd. Moenie haastig wees nie. Dink goed na oor die saak voor julle tot ’n besluit kom. Maar binne ’n week van vandag af moet die huwelik voltrek wees en eers ná ses maande dat julle as man en vrou saamgewoon het, gaan die erflatings oor na julle en Jacobus.”
Diep onder die indruk van die formaliteit van die geleentheid, haar stem koel en afkeurend, sê Magrieta: “Meneer Barnard, ek het u tog duidelik laat verstaan dat ek geensins belang stel in my tante se geld nie, nie op die voorwaardes waarop sy dit nagelaat het nie.”
“Ek begryp dit goed, juffrou Niemeyer. Maar ek wil graag hê julle moet goed nadink voor julle finaal van die erflatings afsien. Ek verstaan maar te goed jul eerste reaksie teenoor dié uiters vreemde testament, maar ses maande is gou verby en … wel …” Hy haal sy skouers op. “As julle nie belang stel in die plaas en die geld nie, gaan dit na ’n tehuis. Maar ek wil graag hê dat dit na julle toe moet gaan. En ek weet dat mevrou Reyneke dit baie graag so wou hê.”
Vol bitterheid dink Magriet: Waarom dan die onaanneemlike voorwaarde? Maar sy sê niks en die man bly ook stil.
“Sal julle ’n bietjie daaroor gesels?” vra die prokureur toe hulle opstaan om te gaan, “en my dan later van julle besluit verwittig?”
Voordat Magrieta kan antwoord, sê die jong boertjie met ’n diep, aantreklike stem: “Ek hoop juffrou Niemeyer sal darem ’n koppie koffie saam met my kom drink.”
Magrieta kyk na hom, die eerste maal dat sy eintlik reguit na hom kyk vandat sy die kantoor binnegekom het. Verbeel sy haar dit of is daar ’n glimlag in sy stem? Sy kyk op, vas in twee donkerbruin oë, en ja, die glimlag is in sy oë ook. Nou ja, sy het mos ook besluit om dit as ’n grap te beskou. Waarom dan so vererg voel omdat dit die jong man blykbaar ook amuseer?
“Ek moet ’n trein terug na Pretoria haal,” sê sy koel. “Ek is jammer, maar …”
“Nou kom, ek sal saam stasie toe stap. Dan kan ons verneem wanneer die volgende trein na Pretoria vertrek en miskien is daar nog genoeg tyd vir ’n koppie koffie.”
Hierteen kan Magrieta geen beswaar maak nie, anders lyk dit nog of sy haar die hele affêre so aantrek dat sy nie eens vyf minute in die man se geselskap kan deurbring nie.
Die verkeer op pad na die stasie is druk en sonder om te gesels vleg hulle vinnig tussen die mensemassa deur.
Toe hy alleen wegstap om navraag te gaan doen in verband met die treine kyk Magrieta hom agterna. ’n Boer? Dié welgeklede man, so op sy gemak, so seker van homself selfs hier in die drukte en die gewoel van die goudstad? Wat ’n interessante persoon, dink sy. Hy stap asof die ganse wêreld aan hom alleen behoort. Wat ’n vasberade mond en ken … en dan weer, in teenstelling, die vriendelike, tergende bruin oë! ’n Boer? In elk geval nie haar idee van ’n boer nie!
Die volgende trein na Pretoria vertrek eers oor ’n driekwartier. Magrieta is honger en dors en warm, en sonder om verder teë te praat stap sy saam met hom na die verversingskamer. Hy bestel koffie en toebroodjies, toe stoot hy die spyskaart wat voor hom gestaan het weg terwyl hy sê: “Ek dog die son skroei daar by ons, maar julle oortref ons nog.”
Gemaklik, sonder verleentheid, praat hy en sy dink: As die boer dit kan doen, kan ek dit ook doen. Dis in elk geval veilig om oor die weer te gesels.
“Dis nog erger in Pretoria. Daar brand ons amper dood. Dis omdat dit so bitter droog is op die oomblik.”
Sy blik rus op haar gesig, hy neem die volmaakte beenstruktuur van die fyn gesiggie waar en die gedagte kom by hom op dat as sy eendag oud is, sy net so mooi sal wees soos nou. Dis skoonheid van been en adel van gees wat baie dieper lê as die oppervlakkige skoonheid van die jeug. Maar waarom die skaduwees wat so diep onder die groen oë lê? Waarom is die fyn gesiggie so bleek? Vanwaar die trek van vermoeienis wat om die mooi mond lê wanneer sy, verdiep in haar eie gedagtes, ’n oomblik lank sy
