op en kyk teer na haar. Hy was nooit getroud nie. Hy het nie kinders nie. Maar Wynand het vir hom die afgelope jare die seun geword wat hy nooit gehad het nie en … as hy kon kies, sou hy ’n dogter soos hierdie dingetjie hier voor hom gekies het. En sy is ook maar alleen op die aarde, nes hy en Wynand.
Dit is vroeg in die oggend op Rietkuil. Die son luier nog agter die ysterkliprantjies, maar daar is reeds groot bedrywigheid op die skemerwerf.
Die emmers skuimende melk staan gereed in die buitekombuis om afgeroom te word. Op die stoof in die kombuis prut die mieliepap al lankal en wag die stuk boerewors in die oond. Twee perde is reeds opgesaal en wag om veld toe te gaan en daar onder op die lusernlande begin die trekker dreun vir die eerste oes van die somer.
Oom Fasie het net sy tweede beker stomende koffie geskink toe Wynand die kombuis binnestap.
“Môre, oom.”
“Môre, seun. Koffie?”
“Dankie.”
Dit klink nie te bemoedigend nie, maar oom Fasie hou hom ongeërg. Hy kon met die eerste oogopslag sien Wynand het nie vanoggend met die beste voet uit die bed geklim nie. Tog … as ’n ding gesê moet word, moet dit gesê word.
“Jy sal moet besluit voor jy veld toe gaan, Wynand. Die kind moet ook haar dinge reël.”
’n Frons keep diep tussen die wenkbroue in. “Ek bly by my besluit.”
“O. Nou ja, dan sal ek haar maar gaan sê. Nie dat sy iets anders verwag het nie. Sy het gisteraand gesê sy weet jy is te bang om haar te laat bly.”
Die koppie kom hard op die piering neer. “Oom, moenie so vroeg in die oggend met my sukkel nie.”
Oom Fasie lag goedig. “Nee, Wynand, ek sê maar net wat sy gesê het. Jy weet hoe is vroumense. Kan kastig alles doen wat ons kan doen en is danig onafhanklik en so aan, maar op die ou end moet hulle maar erken ons is hul meerdere. Die klein snip! Sy sê sowaar vir my sy sal jou die loef afsteek met boerdery. Jy is te bang om met haar te kompeteer! Ek het maar net gelag en my kop geskud. Dis een ding om ’n ding te sê, maar sy sal darem lelik op haar neus kyk as sy met jóú moet kragte meet. Maar soos ek sê, ek het haar liewer nie geantwoord nie.”
“Bang!” ’n Stoel skraap op die plankvloer. “Bang vir so ’n klein … Waar is sy?”
Oom Fasie lag alte lekker. “Waar dink jy? Nog in droomland, ons flukse klein boertjie. Ook maar goed sy sal haar stellings nie hoef te bewys nie.”
“Dis wat sý dink!”
Dit was kort voor hanekraai dat Nicolette eers regtig ingesluimer het en sy word ru uit hierdie slaap gewek. Die gordyne word voor die venster weggeruk net toe die eerste skerp strale van die son oor die rantjies loer. Toe staan die baas van Rietkuil stewig op sy voete langs die bed geplant, hande in die sye. “Het jy gekom om te boer of om jou te lê en uitslaap?”
Sy knip haar oë en sit regop. “Ek … ekskuus?”
“Ek ry oor vyf minute veld toe. Dan moet jy op die werf wees om jou bevele te kry … en om jou ontwil hoop ek jy kan darem perdry.”
Nog al knipogend sien sy hoe hy hom omswaai en weer verdwyn. Sy probeer haar verstand na nugterheid terugruk. Oor vyf minute … oor vyf minute moet sy haar bevele kry …
Asof ’n bom skielik onder haar ontplof het, skiet sy uit die bed. Nagklere word afgepluk en dieselfde klere van gister word nader geruk. Daar is nie nou tyd vir skoon klere in die tas soek nie. Oor vyf minute moet sy haar bevele kry. Drie hale met die borsel en sy het klaar hare gekam, glip die rekkie oor. Sonder om in die spieël te kyk, is sy gereed.
Sy is reeds op pad kombuis toe, toe iets haar byval, en sy vlieg vinnig by die badkamer in. ’n Voorvinger word voor die tandepastabuis gehou en sy borsel sommer so haar tande en spat haar gesig skoon. Dan hardloop sy die gang af. Die baas van Rietkuil staan reeds by sy perd toe sy nuwe voorvrou voor hom op aandag kom. Oom Fasie se pyp hang vergete in sy mond.
’n Paar koel oë skiet vinnig oor haar. “Die groot kamp se skaap moet almal bymekaargemaak word. Die getalle is in die boek op die lessenaar. Die lammers moet gesny word. Oom Fasie en Simon sal saamgaan.” Hy spring op sy perd, kom by haar verby en kyk dan weer af. “Simon mag nie sny nie. Hy het ’n slegte hand.”
Haar en oom Fasie se oë ontmoet toe die ruiter met die paadjie langs verdwyn. Toe grinnik die oom.
“Dit sal bars gaan vandag, voorvrou! Hy het jou die grootste kamp gegee om bymekaar te maak en te merk. Die son sal vanaand vir ons ondergaan.”
Sy glimlag terug. “Ek is nie bang nie …”
Maar toe die skemer oor die Karoovlakte begin toesak, moet sy met alle mag teen die trane van uitputting stry. Die bees, tier sy swyend in haar hart toe sy eindelik langs oom Fasie in die bakkie inskuif. Dis g’n kamp wat sy vandag moes deurwerk nie. Dis so groot soos ’n hele plaas!
Sy leun agteroor en sluit haar oë terwyl oom Fasie met die slegte veldpaadjie aansukkel met Simon en die twee perde agterna. Daar is nie ’n vesel in haar liggaam wat nie pyn nie en sy moet keer om nie hardop te kreun wanneer die bakkie stampend oor die dwarswalle gaan nie.
Sy het maande laas perdgery. Sy het so te sê op ’n perd se rug grootgeword en is beskou as die knapste vroueruiter van die kontrei waar sy gebore en getoë is. Maar haar lewe was so ontwrig sedert haar pa se dood dat daar nie tyd was vir perdry nie. Sy kan aan die geskaaf van die growwe materiaal van haar langbroek voel dat sommige dele beslis sonder vel is. Daar is twee kolle wat brand asof vuurkole daarteen gedruk word.
Verder is sy so honger dat sy gerus ’n os kan opeet. Sy het gisteraand laas geëet. In hul haastigheid om die baas van Rietkuil se bevele stiptelik uit te voer sodat hy geen rede tot kritiek kan hê nie, het nog sy of oom Fasie daaraan gedink om kos, of selfs net ’n bietjie koffie, saam te vat nie. Boonop voel sy taai en vuil en besmeer en is vir die honderdste keer spyt dat Wynand Hechter nie maar liewer by sy eerste besluit gebly het en haar die trekpas gegee het nie. Dan sou sy nie nodig gehad het om nou so ’n lyding te verduur nie.
Oom Fasie is ook stil. Hy voel self gedaan. Nugter weet hoe die stukkie mens hier langs hom moet voel. Hy het met die bakkie na die groot kamp gery en maar net heeldag staan en kyk hoe sy werk, want van boerdery weet hy nie veel nie. Hy was ’n onderwyser op sy dae. Verder laat sy ou bene nie toe dat hy rondspring agter speenoud lammers nie.
Maar hierdie klein rabbedoe wat nou so vuil en gedaan langs hom sit, sit van vanoggend ligdag af in die saal, het eers die hele kamp bymekaargemaak, en moes toe lammers vang en sny tot die son weer gesak het. En daar was geen blaaskans nie, anders sou hulle nooit klaargekry het nie. Hoewel hy die hele tyd staan en kyk het, weet hy nie hoe daardie twee handjies deur al die werk gekom het nie. Nietemin, dis gedoen en wat meer is, die getalle klop met Wynand se getalleboekie. Hoe bitter dit ook al gegaan het, hy sal geen kritiek op sy voorvrou te lewer hê nie.
Maar dat dit amper haar lewe gekos het, is duidelik vir die twee mans wat rustig op die voorstoep van Rietkuil se opstal sit toe die bakkie eindelik op die werf stilhou en die insittendes uitklim. Vir albei mans is dit duidelik dat veral een beswaarlik kan beweeg en Herman frons liggies.
“Watter kamp het jy gesê het sy vandag gedoen?”
Daar is ’n skewe glimlaggie in die een mondhoek terwyl die stip oë elke pynigende tree dophou. “Die groot kamp.”
Herman
