glasdeure wat op die terras uitlei. Toe hulle uit die gesigsveld van die dansende pare is, los hy haar en gryp haar aan die skouers. Sy een hand dwing haar ken omhoog en wat sy in sy oë lees, laat haar na asem snak.
“Met ander woorde, jy wil my kóóp vir ’n klomp duisend rand! Ek behoort natuurlik gevlei te voel dat ek darem ’n paar duisend werd is, maar ongelukkig vir jou het jy ’n bietjie te laat begin bie.”
“Wat bedoel jy?” roep sy uit en in die flou lig wat van die dansbaan se kant af skyn, kan hy sien hoe die bloed uit haar gesig wegsypel.
Hy lag bars.
“Dit beteken net een ding, my liewe Heloïse. Van vanaand af is ek klaar met jou. Wat my betref, kan jy en jou pa mét sy geld na die duiwel vlieg!”
Hy swaai van haar af weg en begin hardloop. ’n Paar sekondes later hoor sy hoe sy motor met skreeuende bande wegtrek. Met ’n sidderende sug sak sy op die gras neer. Sy besef dat sy vanaand die grootste flater van haar lewe begaan het. Sy het alles gewaag … en alles verloor!
Waar Mynhardt in dolle vaart deur die strate van die stad jaag, voel dit vir hom asof hy waansinnig aan die lag kan gaan.
“Hemel, is ek dan ’n skaap wat op vendusie is, wat aan die hoogste bieër opgeveil word?” vra hy homself hardop af.
Terwyl Mynhardt sy motor roekeloos die nag laat inskiet, lê Ilse met oopgesperde, brandende oë na die maanverligte kamervenster en staar. Sy dink terug aan haar gesprek met Jakobus Stander. Kort nadat hy haar die inhoud van die testament meegedeel het, het hy vertrek.
“Dink nou goed oor die saak na, my kind. Moenie oorhaastig wees nie. Onthou, jy hoef nie met Mynhardt te trou as jy nie wil nie,” was sy afskeidswoorde.
Gedurende die aand het sy telkens Liza se bekommerde oë op haar gevoel, maar sy het niks aan die getroue ou huishulp vertel nie. Sy wens met haar hele hart dat sy ook hierdie keer, soos in die verlede, haar probleme met haar kon deel, want Liza is al ma wat sy ooit geken het. Maar sy besef dat sy hierdie keer heeltemal alleen staan, dat selfs haar jare lange vertroueling haar hierdie keer nie kan help nie. Haar gedagtes dwaal terug na die verlede en haar oë verdonker.
Vandat sy kan onthou, was daar maar net één persoon op wie se liefde en bystand sy kon reken – Liza. Haar pa was ’n lang, maer vreemdeling uit wie se pad sy moes bly sodat sy hom nie miskien in sy belangrike werk as wetenskaplike sou steur nie. Soms, wanneer sy in sy oë gekyk het, het sy die indruk gekry dat hy nie heeltemal bewus was van wat om hom aangaan nie, asof sy gedagtes met dinge ver bo haar begrip besig was. Dit was maar eers ’n kort rukkie voor sy dood dat hy tot haar verbasing en ontsteltenis soms ’n oomblik by haar in die tuin kom sit het. Meestal het hy haar iets van sy lewe vertel, grepe uit sy verlede, en dit was ook by een van dié geleenthede dat sy die eerste keer Jakobus Stander se naam gehoor het.
Haar ma, of liewer die vrou wat moes deurgaan as haar ma en haar gereeld vertel het dat sy nie haar wérklike ma is nie, wil sy liefs vergeet. Die herinnering aan haar is pynlik en vernederend. Sy sal nooit daardie dag vergeet toe sy haar stiefma aan ’n paar vriendinne hoor sê het nie: “Ja, ek het die stomme bloedjie ook maar jammer gekry en toe maar besluit om met Markus te trou. Maar sy is baie nors van geaardheid, en so onaantreklik. Net die teenoorgestelde van my Mynhardt. Hy is so ’n talentvolle en aantreklike seun, dink julle nie ook so nie? Ek sal nog eendag trots wees op hom, maar die arme Ilse sal seker vir die res van ons lewe soos ’n meulsteen om ons nek hang.”
Sy was maar sewe jaar oud en nog nie voorheen blootgestel aan die wreedheid van die lewe nie. Sy het haar stoel snikkend weggerol van onder die venster en dit was teen Liza se bors dat sy haar kinderleed uitgestort het. Van daardie dag af het sy so ver moontlik uit haar stiefma se pad gebly. Die wrede woorde het haar nog meer as tevore in haarself laat keer. Wanneer daar gaste in die huis was, het sy soos ’n bang hasie in haar kamer gebly en mettertyd heeltemal afgesonder van die res van die gesin begin lewe. Met hongerige, verlangende oë het sy deur haar kamervenster na haar stiefbroer en sy vriende gestaar terwyl hulle op die groot, groen grasperke voor die huis gespeel het. Later, toe hulle groter was en Mynhardt gedurende universiteitsvakansies meisies huis toe gebring het, is sy direk beveel om uit sy pad te bly, want haar gebrek sou Mynhardt in verleentheid bring. Dit was nie moeilik om te gehoorsaam nie, want teen daardie tyd het haar stiefma gesorg dat sy ’n woonstelletjie aan die een kant van die huis gehad het sodat sy nooit met Mynhardt en sy vriende in aanraking gekom het nie. Soms het sy gedink Mynhardt het heeltemal vergeet dat hy nog ’n stiefsuster het, tot die dag toe sy dit gewaag het om ’n bietjie tussen die blomme te gaan rondry. Sy het byna haar rolstoel omgegooi en sou haarself lelik beseer het, as dit nie was vir Mynhardt wat haar net betyds gevang het nie. Sy het opgekyk na hom en daar het meteens iets snaaks met haar hart gebeur. Sy het hom byna nie herken nie. Sy het haar blik oor hom laat dwaal, oor sy fors gestalte, sy donker, golwende hare, en toe het sy vas in sy donkerbruin, deurdringende oë gekyk.
“Mynhardt!”
Sy was bly om hom weer te sien en die uitroep het spontaan oor haar lippe gekom. Maar toe het sy die twee meisies agter hom gewaar en pynlik gebloos. Sy het haar stoel omgeswaai en dit so vinnig moontlik in die rigting van die huis gestuur, want die vrees vir mense en dat hulle haar sou seermaak, was weer op die voorgrond. Maar sy was nie vinnig genoeg nie en haar hart het ineengekrimp toe sy Mynhardt hoor sê: “Dis my stiefsuster. Julle moet haar maar verskoon. Sy is maar van kleins af so … snaaks.”
Op daardie oomblik het sy hom gehaat. Al die onregverdigheid van die verlede het in haar hart opgestoot en sy het haarself vertel dat sy hom haat. En tog het sy beeld in haar hart bly voortlewe. Sy het dieselfde vreemde gevoel in haar binneste ervaar toe sy hom weer gesien het nadat hy uit die buiteland teruggekeer het. Elke keer daarna moes sy van haar swaargewonne kalmte prysgee wanneer hy in haar teenwoordigheid was. Nie dat hy eintlik aandag aan haar gegee het nie, maar net die noem van sy naam het haar hande onverklaarbaar laat bewe. Sy het aan haarself erken dat sy bang is vir hom, bang vir die vreemde emosies wat hy in haar wakker maak.
Ure van bittere trane en eensaamheid het haar eindelik sover gebring om haar gebrek te aanvaar en daarin te berus, maar vanaand herleef sy weer daardie gevoel van verbittering en frustrasie. Haar hele wese roep uit na daardie dinge wat ’n normale vrou as haar geboortereg beskou – ’n man en kinders van haar eie. En nou het daardie droom nader aan die werklikheid geskuif as wat sy durf hoop het, en tog … Die onmoontlikheid daarvan dring ten volle tot haar deur. As sy net nie verlam was nie … Haar oë rus magteloos, wanhopig op die buitelyne van haar bene wat sigbaar is in die halfskemerte van die kamer. Sy weet dat daardie dinge nie vir haar beskore is nie. Sy roep Mynhardt se beeld in haar gedagtes op soos hy die middag voor haar gestaan het, sy mond honend, sy oë vol afsku. Warm trane brand agter haar ooglede en haastig druk sy haar gesig in die kussing.
Hoekom moet ek verlam wees? Hoekom kan ek nie soos ’n normale vrou wees nie? Leer my tog om te loop! Loop! Loop! roep haar hart wanhopig, opstandig teen haar lot uit terwyl haar vuisies magteloos teen die kussing slaan. Maar terwyl haar trane die kussing vlek, bly die beeld van ’n jong man prominent in haar gedagtes: ’n jong man met donker, golwende hare, en onuitspreeklike veragting wat in sy oë weerkaats.
Twee weke later sit Ilse weer op dieselfde plek onder die groot boom waar sy en Jakobus Stander tee gedrink het. Hierdie keer is daar egter ’n netjiese kanttafeldoek oor die houttafel gegooi. Aan die teegerei is dit duidelik dat sy gaste verwag.
Sy sit baie stil, haar blik vasgenael op die twee groot, versierde ysterhekke. ’n Ruk later ry ’n motor by die oprit op en word kort daarna deur nog een gevolg. Die twee mans klim uit en sluit hulle by mekaar aan. Woordeloos stap hulle na haar toe.
“Goeiemiddag, Ilse,” groet Jakobus Stander haar en druk ’n vaderlike soen op haar voorkop.
Ilse
