“En, Rivkah,” sê hy en vang haar hand in syne toe sy wil wegdraai, “julle het ’n ver bo die gemiddelde intelligente seuntjie. Wees versigtig waarmee julle hom voed en vir wat hy uit jul Tora-getrouheid, of gebrek daaraan, leer.”
Toe is Yhoshi terug met sy jassie en steweltjies, en sy ma trek dit vir hom aan terwyl Chaim opstaan en weer sy jas neem en sy hoed opsit.
Buite sif nat sneeu in dun vlae oor die plein. Toe die eerste vlokkies sag teen hul gesigte val, ril die kleintjie sigbaar. Hy hou sy handjie uit en kyk verwonderd hoe die donsige wit vlokkies op sy handskoen smelt.
“Saba?” vra hy so sag dat Chaim hom byna nie hoor nie.
Hy hurk by die figuurtjie in die rooi sneeupakkie. “Ja, Yhoshi?”
“Sal daardie haakkruise ook Yerushalayim toe kom?”
Chaim trek die kind styf teen hom aan, druk sy koppie teen sy bors. ’n Oomblik knyp hy sy oë toe en byt op sy onderlip. Maar toe sê hy rustig: “Nee, liefsteling, nooit nie. Jy moenie bang wees nie. HaShem het Eretz Ysra’el vir ons gegee.”
Twee
Jerusalem
Donderdag 6 Maart 2008
Vir vroeg Maart is die aand onverwags soel. Ná weke van reën en koue besluit Marc en Rivkah om met die kinders stad toe te gaan en iewers te gaan eet. Yhoshi, wat nie die dubbele stootkarretjie met sy boetie wou deel nie, hardloop voor hulle uit deur die Jaffa-poort en al met die paadjie langs na Jaffastraat. Dis eers toe hulle by die Ben Yehudastraat kom dat hy moeg word en Marc hom op sy nek tel sodat hy bo-oor die mense heen kan sien.
Hierdie Donderdagaand is die laaste dag van die vorige maand. Omdat Shabbat op Vrydagaand met sononder begin, word Rosh hodesh, die viering van die nuwe maand, vanaand, ’n aand vroeër as gewoonlik, gevier. Oral is feestelike byeenkomste, want dié maand is die begin van Purim – die herdenking van die tyd toe koningin Ester se dapper optrede die Jode in die Persiese Ryk van gewisse uitwissing deur die bose Haman gered het. Vir dié vrolike viering trek mense allerhande kostuums aan en bak mekaar poetse. In Ben Yehudastraat heers ’n ontspanne, vrolike atmosfeer onder die skare mense wat die geur van die naderende voorjaar in die lug opgetel en die straat ingevaar het om die begin van die Hebreeuse maand Adar te vier. Oral is mense in die raarste kostuums te siene.
By hul geliefkoosde Café Rimon haal Marc-hulle nog net-net die laaste leë tafeltjie voordat daar ’n ry wagtendes buite begin vorm. Ná die ete stap hulle met die kinders na die roomysstalletjie aan die bopunt van die straat en koop vir albei ’n horinkie. Hulle moet eers op een van die talle bankies langs die straat gaan sit sodat Rivkah kan keer dat Natan homself en die stootwaentjie só bemors dat hulle dadelik sal moet huis toe gaan.
Toe die baba byna dadelik daarná in die stootwaentjie aan die slaap raak, begin hulle drie stadigaan terugstap in die rigting van die Ou Stad. Dis skuins voor nege en al het hy die middag geslaap, is dit duidelik dat Yhoshi, wat steeds weier om in die waentjie te klim, baie moeg begin word.
“Met so baie mense op straat sal die winkels seker tot middernag oopbly?” vra Marc vir Danny, ’n ou vriend, by wie se toeristewinkeltjie in Ben Yehudastraat hulle ’n rukkie vertoef om ’n paar woorde te wissel.
“Ek reken so,” sê Danny sydelings terwyl hy besig is om met ’n toeris ’n prys vir ’n kosbare tallit te beding. Marc blaai ingedagte deur die pragtige talliyot wat daar hang, terwyl Rivkah en Yhoshi hulle verlustig in al die ander mooi dinge in Danny se unieke winkeltjie.
Dan lui Danny en Marc se selfone byna gelyktydig.
“Wat?” vra Rivkah onmiddellik toe sy die verandering in Marc se stemtoon hoor.
Hy druk die selfoon in sy sak en tel Yhoshi vinnig op. “Kom! Dit was Abba. Daar was ’n skietery by ’n yeshiva hier in die stad. Ernstig. Baie gewond. Party waarskynlik dood. Een terroris is doodgeskiet, maar daar is ’n moontlikheid dat ’n tweede op pad middestad toe is.”
Rivkah sê niks. Sy vou vinnig ’n kombersie oor Natan en kom blitsig met die stootwaentjie agter Marc en Yhoshi aan. “Waar?” vra sy toe sy langs hom kom.
“Hy reken dis ’n yeshiva in Mea Shearim.”
“Avinu,” fluister sy geskok, “in ’n yeshiva …?”
Sy probeer nog vinniger loop. Mea Shearim is nie baie ver van waar hulle hul bevind nie.
“Sit Yhosh in die waentjie! Dan kan ons vinniger beweeg!” roep sy uitasem.
Maar toe Marc dit probeer, klou die kind so angstig aan hom vas dat hy die poging laat vaar en met hom in sy arms begin hardloop. Terselfdertyd luister hy instinktief of hy iewers in ’n huis of gebou ’n dringende nuusberig hoor. Ná ’n paar jaar in Israel weet hy dat die Israeli’s byna altyd iewers in hul omgewing ’n radio of TV aan het. Dis ’n wesenlike deel van die lewe in Israel. Party radiostasies raak stil tussen middernag en vyfuur soggens, maar hulle bly nogtans heeltyd op die lug al is daar geen uitsending nie. As daar probleme is, kom die radio’s onmiddellik hard en duidelik aan. Israeli’s bly voortdurend in kontak met mekaar en met die werklikhede van hul omgewing. Letterlik almal in Israel het selfone en dit word nooit afgeskakel nie. Elke Israeli het ook ’n tipiese “Joodse ouma” of iemand anders wat ’n versorgende rol speel: “Eet jou kos. Neem ’n jas, dit kan koud word. Pas op! Is jy oukei?” Ja-nee, daag ’n wrang gedagte by Marc, Jode ís professionele “kwellers”en “omgeërs”, en dit is nodig in hierdie bedreigde landjie. Miskien het dié neiging om altyd besorg te wees oor die mense wat jy liefhet, ná eeue van vervolging … die kruisvaarders, die Inkwisisie, pogroms en die Holocaust … deel van Jood-wees geword. Vanaand is daar ook nêrens gillende sirenes nie; geen polisiemotor met ’n luidspreker wat aankondigings uitbasuin nie. Al wat uit ’n paar strate verder gehoor word, is die ambulanse se geloei.
Chaim het seker van die skietery in die Jerusalem-yeshiva gehoor toe radio- en televisie-uitsendings vroeër vanaand onderbreek is om die skietery aan te kondig, dink Marc. Dis waarom Chaim, wat geweet het hulle is stad toe, hom onmiddellik gebel het. Almal weet as daar enige spesifieke plek is wat “middestad-Jerusalem” genoem kan word en waar honderde potensiële slagoffers byeen is, is dit Ben Yehudastraat – presies waar Marc se gesin hul op die oomblik bevind.
Hoewel daar rondom Marc-hulle geen geluid van luiende selfone opklink of waarskuwings in Hebreeus heen en weer geskree word nie, verdwyn honderde mense oor die hele stad heen binne tien minute soos mis voor die son van die strate af. Rondom hom, Rivkah en die kinders spat mense haastig uiteen, asof hulle so afgerig is, waarskynlik na die naaste huis waar hulle by vriende kan skuil totdat hulle weet wat presies aangaan.
Wanneer die Kriges hul woonplek haal, versorg hulle eers die kinders voordat hulle die televisie aanskakel. Die gebeure van die aand het Yhoshi duidelik geweldig ontstel. Marc moet by hom in sy bedjie in die kinderkamer gaan lê totdat die kind in sy arms aan die slaap raak. Eers wanneer hy seker is sy oudste slaap vas, kom Marc uit die kamer. Klein Natan het makliker gaan slaap, maar hy skrik ook na ’n rukkie wakker en van sy klaende gehuil kan hulle aflei dat die grootmense se angstigheid en die haastige terugkeer uit die middestad ook by hom nie ongemerk verbygegaan het nie.
Dit word halfelf voordat Marc en Rivkah by die televisie uitkom.
Maar toe het die telefoon al vir die soveelste keer gelui. Eers was dit Chaim en Hadassah, Rivkah se ouers, toe Re’uven, haar broer, en daarna Ofer, Marc se oom, wat almal wil seker maak dat hulle veilig
