tion>
ANNELIZE MORGAN
DIE GEHEIM VAN RUST DER VREDE
Jasmyn
1
Hulle is almal daar in die ruim onthaalsaal. Hulle is almal die afstammelinge van die eerste Cornelius Lodewyk van Wyngaardt. Honderd-en-vyftig jaar gelede het dié groot ou familiepatriarg Rust der Vrede gekoop en die kolossale herehuis daarop gebou. Toe was daar myle ver in die omtrek geen ander mense nie, maar vandag lê die dorpie, Vredestad, om die herehuis genestel.
Vredestad is ’n klein plekkie met twee kerktorings en ’n paar winkeltjies. Die familieplaas bestaan nie meer nie. Dis deur die dekades opgesny en verkoop, en die dorpie het mettertyd om die herehuis ontstaan. Die inwoners van Vredestad het nog steeds groot ontsag vir die mense van die herehuis wat die naam Rust der Vrede behou het. Dit staan soos ’n soliede klipreus tussen die ander geboue, en met sy groot parkagtige tuin het dit tog baie van sy ou glorie behou.
Hierdie naweek is almal op Rust der Vrede. Niemand van die dorp is genooi nie omdat dié geleentheid net vir die familie is. Nie een van die teenwoordiges weet eintlik waaroor dit gaan nie, maar tant Sophia van Wyngaardt het hulle laat weet dat sy almal by die herehuis wil hê.
Sophia van Wyngaardt is nooit getroud nie. Haar pa, Lodewyk, het die huis aan haar bemaak met die verstandhouding dat sy dit eendag in die hande van ’n Van Wyngaardt sal laat. Sy het ’n broer, Lood, maar hy was nog altyd ’n deugniet. Hy is vyf-en-dertig jaar gelede met Carina getroud en het twee kinders gehad: Eunice en Philip. Philip is op sewe-en-twintig nog ongetroud, maar sy suster, Eunice, het met ’n ryk nyweraar, Alfred Benson, getrou.
Die ander twee broers se afstammelinge is wat die familie betref onbelangrik. Antonie van Wyngaardt en sy vrou, Elsa, het net een dogter genaamd Engela gehad. Cornelius en Marja het ook net een dogter, Suzanne. Antonie het spoorloos verdwyn toe die goud in Johannesburg ontdek is. Sy vrou, Elsa, moes maar voortsukkel omdat die familie haar nooit aanvaar het nie. Sy is ’n kleremaakster op ’n naburige dorp, Kroondal. Haar dogter het in haar plek na Rust der Vrede gegaan omdat sy self nie die familie wou sien nie.
Cornelius se vrou, Marja, is kort na Suzanne se geboorte oorlede en hy het nie weer getrou nie. Hy is ’n gesiene boer in die distrik en Suzanne word gruwelik bederf.
Hoewel Engela en Sophia baie goed met mekaar oor die weg kom, het die res van die familie haar ook eenkant toe geskuif. Engela word beskou as die dogter van ’n rondloper. Haar pa en ma het jare gelede weggeloop om te gaan trou omdat oupa Lodewyk en ouma Engela nie die huwelik goedgekeur het nie. Die oumense is dood kort nadat Engela gebore is.
Daar was nog nooit veel liefde verkwis tussen Engela en veral Suzanne nie. Hulle ander niggie, Eunice, het hulle op haar beurt as benede haar beskou. Dit is dus eintlik ’n taamlik liefdelose familie waarin die een die ander nie die son gun wat oor hom of haar skyn nie
Die kwessie van erf het al groot opskudding in die familie veroorsaak. Na regte moes die huis na Lodewyk gegaan het, maar sy pa het dit aan Sophia bemaak. Lodewyk, of Lood soos hy genoem word, het Sophia dit nooit vergewe nie. Sy seun, Philip, is die enigste ander Van Wyngaardt wat die huis kan erf as Sophia die dag tot sterwe kom.
Philip is Engela se enigste neef en hulle sien hom selde. Ten spyte van Lood se onvermoë om iets te bereik, is Philip besig om vinnig geld te maak op die effektebeurs. Hy het ’n ingebore sin vir sake en hy maak goed daarvan gebruik.
Sophia het verwag dat minstens twee van haar broers teenwoordig sou wees, dog net Cornelius het opgedaag. Van Antonie was daar nog steeds geen spoor nie, en Lood het besluit dat sy twee kinders, Eunice en Philip, die saak wel sal kan hanteer.
Die ou dame haal haar skouers op. As dít hulle houding is, dan verdien hulle wat na hulle kant toe kom. Haar blik dwaal oor die res van die gaste. Hulle is maar net sewe vanaand en sy mis Elsa, Engela se moeder. Die kind aard baie na haar ma. Hulle is albei stil en teruggetrokke, maar dis net asof daar iets van ouma Lodewyk in Engela is. Ten spyte van al die terugslae, is daar nog ’n vasberadenheid in haar wat verfrissend is. Haar reguit eerlikheid krap baie mense om, maar sy is nie bang om met die waarheid uit te kom nie.
Sy plak ’n glimlag op haar verrimpelde gesig toe haar broer, Cornelius, by haar aansluit.
“Gits, Sophia, die ou plek is besig om te vergaan. Kan jy nie iets daaraan doen nie?”
Sophia hou die glimlag vasberade om haar mond.
“Natuurlik, Cor, eendag sal ek iets daaraan doen. Veral as jy daaraan dink dat Pappa net ’n karige jaarlikse inkomste aan my nagelaat het. Ek het heeltemal te veel geld en weet nie wat om daarmee te doen nie. Dis dalk ’n goeie plan om op te hou met eet sodat ek die huis kan mooi maak.”
“Dis nie nodig om sarkasties te wees nie. Dis net ’n jammerte dat Rust der Vrede besig is om uitmekaar te val.”
Sophia se grys oë is koel toe sy na hom kyk.
“Miskien kan jy ’n paar van jou duisende nuttelose ponde gebruik om iets aan die plek te doen. Of is jou rente op jou geld van veel meer belang as die toestand van Rust der Vrede?”
“Jy is nou onredelik. Pa het die huis aan jou bemaak en dis jou plig om te sorg dat dit in ’n goeie toestand bly.”
“Of te los sodat dit na die hoenders gaan,” sê sy skerp. “Jy het ’n verbasende dik vel, Cornelius. Julle sit almal julle tande en slyp vir Rust der Vrede. Dis ’n waardevolle ou huis vol ou herinneringe en julle wil dit graag behou … maar julle is nie een bereid om ’n pennie te gee om dit te herstel nie.”
Hy dink diep na.
“Miskien kan ons elkeen so ’n ietsie bydra. So ’n vyfhonderd pond elk sal die plek weer regruk.”
Sy lag vreugdeloos.
“Spaar jou asem, my broer. Uit Lood sal jy niks kry nie omdat hy niks het nie. Philip is nog jonk en hy glo dat ek die huis eendag aan hom sal bemaak omdat hy die enigste Van Wyngaardt-man uit hierdie deel van die familie is. Eunice se man het geen belang hier nie en sal ook niks gee nie. As jy vir Antonie kan opspoor, sal hy miskien bereid wees om tien pond te gee. Dis dalk al wat hy aan hom sal hê. Hy was die enigste een wat ooit werklik omgegee het vir die plek.”
Hy trek ’n suur gesig.
“Jou sentimente is misplaas, my liewe Sophia. Antonie en Elsa word nie meer as deel van die familie gereken nie. Wat hulle dogter betref …” Hy kyk om na waar Engela half eenkant met ’n glas in haar hand staan, en dan draai hy terug na sy suster. “Wat Engela betref, sy hoort glad nie hier nie. Ons het haar tog die huis belet.”
Sophia staar hom vol onderdrukte woede aan.
“Solank Rust der Vrede aan my behoort, sal Engela welkom wees hier.”
Hy haal sy skouers op.
“Maak soos jy lus het, maar moenie dink dat ons jou vir daardie gebaar bedank nie. Jy plaas ons almal in ’n baie ongemaklike situasie.”
Eunice kom glimlaggend na hulle toe aangestap.
“Tante Sophia, ek wil net my twee kinders in die bed gaan sit. Klein Lodewyk is ’n bietjie verkoue en dis buitendien lankal slaaptyd vir Yvette.”
Sophia glimlag terug. “Natuurlik, kind. Ek hoop net nie julle ry weer môreoggend nie.”
