keer sal kyk.
Die eetkamertafel is feestelik gedek toe hulle aansit vir ete. Die familie wat teenwoordig is, vul skaars die helfte van die twaalf voet lange stinkhouttafel.
Sophia gaan op haar plek aan die bopunt van die tafel sit.
Cornelius kyk suur na haar.
“Dis ’n familiebyeenkoms, Sophia,” sê hy grimmig. “Jy behoort nie die plek van die hoof van die huis in te neem nie.”
Sy kyk liefies na hom, maar haar oë is soos skerp naalde op hom gerig.
“As die eienares van Rust der Vrede is dit my voorreg, my liewe broer. Ek ís die eersgeborene, weet jy?”
Cornelius gaan langs Suzanne sit.
“Maar jy bly ’n vroumens,” brom hy hardnekkig.
Sophia ignoreer hom en lui die klokkie sodat die bediende die kos kan inbring.
Suzanne leun oor na haar pa.
“Moenie tant Sophia so kwaad maak nie, Pappa. Na haar dood moet Rust der Vrede ’n nuwe baas kry en ek sal nie daarvan hou dat sy ons oor die hoof sien net omdat Pappa gedurig met haar rusie maak nie.”
Hy sug diep. “Die huis kom mý toe en sy weet dit.”
Philip het die vinnige woordewisseling aangehoor en nou glimlag hy.
“En om watter rede, oom Cornelius? Ek is die enigste man van die derde geslag wat nog die Van Wyngaardt-naam dra. Ek is die enigste een wat ’n Van Wyngaardt-erfgenaam kan voortbring.”
Sophia kyk op na hulle, en ’n vreemde glimlaggie speel om haar mond. “Toe maar, julle aasvoëls, hierdie keer gaan julle hebsugtigheid en vraatsugtigheid nie bevredig word nie.”
Alfred draai na Philip. “Wat my betref, kan die hele huis en die familie na die hoenders gaan. Julle selfgenoegsaamheid is genoeg om enigeen die horries te gee.”
Daar heers doodse stilte en dan sê Eunice paaiend: “My liewe man, dis ’n baie ondiplomatiese ding om te sê. Jy vergeet dat ék een van die familie is.”
Alfred Benson is egter nie van plan om nou stil te bly nie. Die ander het hom nog altyd as ’n swakkeling beskou omdat hy nooit gepraat het nie. Dit was net ter wille van Eunice dat hy sy mond gehou het.
“Julle is so vol van julle familie, maar kyk wat hét van die Van Wyngaardts geword! Lood het alles op die dobbeltafels verloor wat sy pa hom nagelaat het. Antonie het weggeloop, en miskien was hy die enigste een met verstand. Ek sou ook voet in die wind geslaan het as ek ’n Van Wyngaardt was!”
“Hokaai, oompie!” roep Philip uit. “Jy is nie ’n Van Wyngaardt nie, Alfred, en wat weet jý van familietrots? Julle Bensons het sommer van êrens uit die wolke geval, en nou kom gooi jy jou lyf rond in ’n familie wat reeds meer as tweehonderd jaar bestaan!”
“Wat beteken tweehonderd jaar as dit besig is om in ’n vuilisblik te verdwyn?” bulder Alfred.
Eunice knip haar oë verbaas. Só ken sy nie haar stil, teruggetrokke Alfred nie.
Sophia kyk kalm van die een na die ander. Vreet mekaar maar op, dink sy sonder veel belangstelling. Dis goed dat julle nóú vuil wasgoed uithang.
Cornelius se gesig het verdonker.
“Jy matig jouself baie aan, jong man!” Sy stem is vol ingehoue woede.
Alfred draai na hom. “Jy het die grootste mond, oom Cornelius! Maar kyk na die ou huis! Het jy al ooit ’n pennie gegee dat julle sogenaamde erfenis behoue bly? Die enigste een wat nog ’n ware, waardige Van Wyngaardt is, is tant Sophia.”
Die ou dame kyk verras op. Alfred Benson deel ongetwyfeld oupa Lodewyk se siening. Dis tog jammer dat hy nie ’n Van Wyngaardt is nie.
Suzanne se oë blits vuur.
“Jy praat nie so met my pa nie, Alfred! Jy het geen regte of voorregte hier nie en moet dit nie vergeet nie.”
Alfred byt op sy tande.
“Kyk ’n bietjie mooi na julle ou spul hier om die tafel! Julle sit soos jakkalse en wag om te aas! Die oosvleuel van die huis is besig om inmekaar te val! Die plafonne van die res van die huis kan enige dag inmekaarstort! Die tuine is in ’n verwaarloosde toestand! Die badkamers is antiek, en die water loop net om genade nog! Dís julle erfenis! Dít is wat julle gaan kry as tant Sophia die dag nie meer daar is nie! Dis ’n ruïne … ’n ruïne soos die familie self!”
Daar heers ’n geskokte stilte terwyl Sophia haar kop laat sak. Die hemel weet, Alfred is reg, maar daar was niks wat sy daaraan kon doen nie. Met twintig pond per maand kan sy die huis nie in stand hou nie. Oupa Lodewyk wou gehad het dat almal moes saamstaan om Rust der Vrede te red, maar niemand was bereid om iets te doen nie.
Engela sit roerloos. Sy het nie aan die gesprek deelgeneem nie omdat dit ’n nog hewiger rusie sou uitgelok het. Alles wat Alfred gesê het, het haar seergemaak. Hoewel die familie haar en haar moeder verstoot het, het sy nog altyd gevoel dat sy deel was van hierdie ou familie. Van hulle bloed het in haar are gevloei, en dit was iets wat niemand van haar kon wegneem nie. Sy het haar oupa Lodewyk en ouma Engela nooit geken nie, maar uit die portrette aan die mure het sy besef dat sy en haar ouma baie na mekaar gelyk het. Miskien is daar tog ’n onsigbare band wat haar aan Rust der Vrede en ouma Engela bind.
Cornelius pers sy lippe opmekaar.
“Jy het baie te sê vir ’n buitestander, Alfred,” sê hy hees. “Jou skoonpa is maar ’n treurige skepsel as hy toegelaat het dat jy en Eunice trou. Hy is my broer, maar dit was onvergeeflik van Lood om sy dogter met so ’n verraaier te laat trou.”
Eunice spring op. “Dis nou genoeg, hoor julle! Julle gedrag is julle nie waardig nie! Het julle vergeet wie julle is?”
Alfred se gesig is rooi van woede.
“Sit, Eunice. Hierdie ding moet uitgepraat word.” Hy kyk terug na Cornelius. “Julle hoef my nie uit die familie te stoot soos wat julle met die stomme oom Antonie gemaak het nie, want ek was nog nooit een van julle nie. Daar sit Engela! Die lewende ewebeeld van julle ouma Engela! Maar sy word as ’n niks tussen julle gereken! En hoekom? As daar van julle is wat iets werd is, dan is dit Elsa en Engela van Wyngaardt! Engela is nog uit dieselfde hout as haar voorouers gesny!”
Alle oë rus op Engela wat met saamgeperste lippe voor haar bly kyk. Sy wens dat sy nie hier was nie. Sy wens dat sy nooit na Rust der Vrede gekom het nie.
Suzanne se oë blits. “Jy beledig ons, Alfred! Jy het geen reg om dit te doen nie!”
Alfred staan op en vee sy mond aan die servet af.
“Ek het my sê gesê! Nou kan julle maar verder krepeer! Julle houdinkies en maniertjies is aanplaksels om julle valsheid te verberg! Gaan maar voort met julle venynige toneelspel! Gaan maar voort om julleself as klein gode te beskou! Julle stuur op ’n ramp af! Julle het die einde van julle glorie bereik … al julle siek Van Wyngaardts! Julle gaan hard val tussen die asblikke wat julle vir kastele aangesien het!” Hy stamp sy stoel terug en stap uit die vertrek.
Almal staar hom agterna. Hulle is te geskok om iets te sê.
