kan nie glo dat hy net die een kant van die saak sien nie. Jo-Anne het regte, maar die meeste daarvan het sy weggegee, en nou skielik besluit sy om dit terug te vat – ten koste van die kind!
Sy kon dit gesê het, maar sy het geweet hy sou dit afmaak.
Sy sal tyd inruim om Lea te bel en die ding met haar uit te praat – sonder om Lea te ontstel, natuurlik. Met Jo-Anne wil sy vir eers nie swaarde kruis nie.
“Slaap nou,” het Jonnie gepor.
“Sy gaan Dania terugvat.”
“Moenie vooruit dink nie, wag tot ons daar kom, dan hanteer ons dit.”
“Ek bekommer my.”
“Slaap.”
Jonnie het haar hand gelos en sy rug op haar gedraai.
Hy was kwaad vir haar, anders sou hy haar met ’n soen nag gesê het.
Sy het haar oë toegemaak en nie geroer nie, roer steeds nie, slaap ook nie. Môre moet sy vyfuur opstaan en voor werk stowevleis opsit vir Vrydag se sopkombuis. Sy moet by drie huise aanloop op pad werk toe. Die kliniek maak nege-uur oop, teen eenuur gaan sy huis toe om groente by die vleis te sit, drie-uur is sy terug by die kliniek. Namiddag laat loop sy by twee ander huise aan – dis so ver, sy bêre dit juis vir laatmiddag as die son begin sak.
Hulle eet nooit van die sopkombuiskos nie, sy steel nie van die kerk nie. Teen sewe-uur moet sy vir hulle kom kos maak. Voor sy gaan slaap, moet sy stroop kook vir koesisters, sy het baie bestellings. Saterdag is al dag wat sy kan bak. Sy kan nie Vrydag stroop kook nie, Vrydag se sopkombuis hou hulle tot laatmiddag op hul voete. Saterdag trek sy skoon lakens oor die beddens en was wasgoed, sy bak heeldag koesisters en stryk ná aandete. Sondagoggend is dit kerk. Sy kook Sondae groot. Dis nou eenmaal tradisie. Hierdie Sondagmiddag moet sy onthou sy doen siekebesoek saam met dominee Willemse. Haar beurt kom darem net een keer ’n maand. Maar dan kry sy gewoonlik nog besoekpunte by op haar gewone lysie tot iemand afsterwe en sy die naam kan doodtrek.
Die laaste tyd voel sy ook nie te wel nie. Soms moet sy haarself dwing om in die oggend op te staan. Die gedagte dat daar niemand is om by haar oor te neem nie, behalwe Mara wat probleme van haar eie het of Emma wat net so oorwerk is, dwing haar om staande te bly. Vir Jo-Anne se kuier moet sy krag spaar. Jo-Anne is haar eie dogter, maar sy verstaan haar net mooi niks. Bid, dis al wat sy kan doen.
Hemelvader, ek het haar lief. Sy is myne – my vlees en bloed, maar die dag toe sy hier uit is kollege toe, kon ek sien sy gaan haar eie pad loop. Ons het stry gekry oor die somerrokkies wat ek vir haar wou maak. Sy wou jeans koop en sy het, jeans en hoë hakke en henna vir haar hare. Jo-Anne het van kleins af altyd ’n wilde streep gehad. Ergste is: Ek het myself in haar herken. Toe ek jonk was – Here, U wat alles weet – wou ek mos vir my ’n dokter gaan vang daar in Groote Schuur, dis hoekom ek verpleegkollege toe is. Wou soos die ryk wit mense in een van daai glashuise teen Tafelberg se hange woon. Ongelukkig moes ek elke maand een naweek terugkom huis toe, en Jonnie Stals het dieselfde pad gery. Kom ons nou by die einde van daai pad, Here?
Dora sê nie amen nie, sy onthou skielik dat sy vir Loesie seep belowe het, mieliemeel en koffie vir die Nagels. Paraffien vir die Porters … Sy moet die goedjies vroeg uithaal en vir Dania neersit sodat sy dit kan aflewer. Wat nog? Pynpille. Uitputting oorval haar tussen paraffien en pynpille …
Toe Jonnie haar wakker skud, begroet sy hom met: “Het ons nog rekverband in die linnekas?”
“Jy het tot laatnag rondgerol,” verwyt hy haar. “Eerste ding waaraan jy dink as jy jou oë oopmaak, is jou werk.”
Sy ruik koffie, besef dat sy laat is en sit regop, mislik en met ’n kopseer. “Het ek verslaap?”
“Dis halfsewe.”
“Ek moes vyfuur op gewees het! Het jy geëet?”
“Ek het hawermout in die mikrogolfoond gemaak, vir jou ook.” Jonnie het ’n baadjie en ’n das aan, ’n spierwit hemp. Net sy weet hoe erg dit is om die sweetvlekke onder daai arms uit te was. Hy frons en kyk skeef na haar. “Jy lyk moeg.”
“Ek sal beter lyk as ek my gesig gewas het en my eerste koppie koffie in het.”
“Dania het gemaak.” Hy gee haar die gebruiklike piksoentjie en vat sy werkstas.
Sy klim langsaam uit die bed, so dronk sy moet aan die bedstyl vashou om regop te bly. Min slaap, besluit sy, en wag tot haar ore nie meer suis nie.
Jo-Anne se wekker gaan elke oggend halfsewe af, maar sy staan nie voor sewe-uur op nie – veral nie in die winter nie. Gewoonlik skakel sy die televisie aan en lê en rook haar eerste sigaret. Vanoggend is sy nuuskierig om te sien of haar pa haar e-pos gekry het. Sy gaan haal haar skootrekenaar, klouter weer onder die komberse in, skakel dit aan en tik haar epos-wagwoord in. Met haar een hand soek sy na die sigarette op haar bedkassie en kry ’n leë pakkie. Laas nag mos haar goeie voornemens laat vaar en genoeg gerook vir die res van die week. Dis nie te sê dat sy ingee nie, sy sal die stryd volstry voor sy huis toe gaan en haar ma beïndruk met haar soet asem. Antie Lea rook, maar haar suster sê reguit rook is sonde. Jo-Anne grinnik. Haar ma het ’n neus soos ’n bloedhond wat afgerig is om enige soort sonde uit te ruik.
Ag nee, nie ’n teken van ’n Stals of ’n Pietersen in haar in-mandjie nie! Miskien later vandag.
Sy klap die deksel toe sonder om een van haar ander e-posse oop te maak, swaai haar bene uit die bed, steek haar voete in pantoffels en slof badkamer toe. Sy het laas nag haar handdoeke oor die relings gehang en die verwarmers op laag geskakel. Dit help veel.
Dania sal moeilik aan die winters gewoond raak, al dink sy sneeu is wonderlik. Ja, dit maak romantiese prentjies, maar vandat aardverwarming toegeslaan het, sneeu dit selde behoorlik. Die vieslike winters ten spyt, wil sy die kind hiernatoe bring en haar die moederliefde gee wat sy ontbeer het. Ongelukkig is daar geen vaderfiguur nie, nie op die oomblik nie. William tel nie en Danny sal haar niks baat nie. Nee, Dania mag nie eens weet van Danny wat in Cambridge woon saam met sy Engelse vrou wat klas gee aan die universiteit, en haar twee halfsussies en een halfboetie nie – beslis nie!
Jo-Anne plak tandepasta op haar tandeborsel en borsel hard en lank aan die bitterheid in haar mond. Hy kom spog mos by haar met sy kinders, maar hy weet nie van Dania nie en sy sal sorg dat hy nóóit weet nie. Een van die dae is sy hier, dan wys sy haar die mooiste stad in die hele wêreld. Museums, kunsgalerye, kastele, parke, tuine, winkels wat enige Weskuskind uit Suid-Afrika net van kan droom – wat sý van gedroom het tot haar hoop verydel is.
Die tandeborsel land skeef op sy staander. Haar hande bewe, sy blaas op die spieël, vee nie die dowwigheid af nie. Dis hoe sy lyk, soos ’n verlore gees wat iewers in die mis rondsweef op soek na vervulling. Vyftien jaar se verlange doen dit, dit maak jou leeg. Antie Lea ondersteun haar, sy het al baiekeer gesê sy weet nie hoe sy dit hou nie. Sy het agt kinders en sal nie een van hulle kon weggee nie. Sal haar goeie ma dit verstaan, sal sy haar kan oortuig? En haar pa?
“Ma, Pa, hierdie winter is die laaste winter sonder my kind.”
Liewe Here, maar wat van Dania? Kan ek dit waag om te vra dat sy haar goedjies pak en saam met my huis toe kom?
Soms maak dit haar so bang dat Dania haar sal haat, sy wou al voor ’n trein inspring. Ander kere dink sy dit sal goed wees
