Jou Kruger-wildtuin gids - met stories. Frans Rautenbach

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Jou Kruger-wildtuin gids - met stories - Frans Rautenbach страница 6

Jou Kruger-wildtuin gids - met stories - Frans Rautenbach

Скачать книгу

soos een wat verlief is – jy wil jou vreugde met almal deel. Daarom sal jy vind mense is ook deur die bank hoflik, laat mekaar voor ry, of maak plek as hulle gesien het wat te sien is. Tien teen een as jy jou venster oopmaak en groet, sal mense vir jou vertel daar’s ’n leeu in die lang gras. Of net – effens verleë soms – glimlag omdat hulle verdwaal is. Of vir jou beduie hulle sien ’n sysie...

      Nog ’n rede om mooi te kyk as jy by so ’n enkele stilstaande voertuig stop, is hulle sien dalk régtig iets interessants, maar reken dis so voor-die-hand-liggend dis nie nodig om dit uit te wys nie.

      Op ’n keer hou ons naby Satara stil waar ’n paar ander voertuie reeds staan en die kinders skree: “Daar’s ’n jagluiperd!” Ek laat oudergewoonte my oë oor die vlakte gaan, van links na regs oor die wye oopte om ons (ervare ou jagter, ek). Maar al wat ek sien, is ’n jagluiperd.

      Dit blyk toe hy sit kiertsregop bo-op ’n reuse miershoop nie vyf meter van ons af nie, en met sy lang, maer silhoeët só weggesmelt dat hy vir my moeë oë bloot die skerp spits van die miershoop is.

      Niks is natuurlik lekkerder as om jou “eie” dier te sien nie; jou “eie” luiperd of leeu af te merk. As jy enigsins kan, vertel vir iemand wat verbykom en dit net so graag wil sien. En as jy die myle doen, belowe ek jou dit sal vroeër of later gebeur.

      Soos een jaar, toe ek weggeloop het vir ’n naweek en deur Malelane ingekom het...

      Ek was warm, lyfseer en effens bedruk, boonop sonder slaapplek vir die aand. Maar toe, om ’n draai, was hulle skielik voor my – aan weerskante van die pad, tussen groot ronde klippe: wildehonde wat oor die rotse speel.

      Party het in die warm laatmiddagson uitgestrek gelê. Kleintjies het na mekaar gehap-hap, tussen die grotes deur geklouter en gestruikel. Die kleure – swart en beskuitjiebruin met wit stertkwaste – het met die skimmelkleure van bos en klip versmelt. Ek het hulle probeer tel, maar daar was te veel...

      Vyftien magiese minute lank het ek my sit en verwonder – alleen, ja, maar met ’n gemoed so lig soos die bosveldlug.

      Ander mense sien ook hulle “eie” diere. En jy sal verbaas wees hoe dikwels – veral op afgeleë paaie, weg van die groot verkeer af – motoriste van voor sal aankom, beduie jy moet stilhou en dan verduidelik daar was iets verder terug op die pad te sien. Dis meestal die moeite werd om op te volg. Baie mense sal selfs vir jou die presiese kilometerlesing gee van waar hulle iets noemenswaardig gesien het. Dis moeilik om te beskryf hóé dankbaar jy is as dit gebeur – veral as jy nog niks daardie dag gesien het nie.

      Waar jy kan, betaal dié guns terug.

      Jy is nie alleen nie.

      Beginsel Vyf: Die tyd sal leer

      Wildkyk gaan oor die “wanneer” van jou kyk, net soveel as die “waar”. Eintlik oor wanneer jy waar kyk. Tydsberekening is alles.

      OGGENDSTOND

      “As ek op die donker stoep uitkom, maak die bedompigheid in die hut plek vir oggendlug wat koel en stil is. In die weste verdwyn die sekelmaan agter die knoppiesdoring se takke. Die hiëna wat die hele nag geraas het, is stil.

      My kleinboetie kla binne-in die hut oor hy ’n trui moet dra.

      Ek ken nie die name van die voëls wat ek buite die grensdraad hoor nie. Daar is een wat so tjik-tjik-tjirrrrrr... En nog een wat sê bankrôt...! bankrôt...!

      “Ons moenie sukkel nie, ons moet Letaba nog voor vanaand haal,” sê my pa. Die meeste hutte is nog donker. Die kar se bak klap dof in die stilte van die kamp as hy die laaste tasse en bokse met ons goed inpak.

      Ons ry hek toe. Die kontras tussen die swart silhoeët van die hekboog en rooi dagbreek daaragter is prentjiemooi. Soos daardie tekeninge op skool waar jy swart indiese ink oor rooi en oranje vetkryt-agtergrond verf en dan ’n doringboom of iets uitkrap. Swart teen die dagbreek.

      Die hekwag dra ’n grys uniform met ’n stetson-hoed, kortbroek, kamaste en stewels. Op die kop sesuur ry ons deur.”

      As daar nou een cliché oor die wildtuin is wat wáár is dan is dit dié: Die vroeë voëltjie vang regtig die wurm. Of in dié geval, die leeu. Die rede is eenvoudig: Leeus en luiperds jag gewoonlik in die nag. Wanneer dit soggens lig word, is hulle dikwels aan die beweeg – hetsy oppad water toe nadat hulle gevreet het, of oppad na ’n lekker sonkol waar hulle die dag kan rus. Om vanselfsprekende redes geld dieselfde die aasdiere wat in hulle spore volg, die hiënas en jakkalse.

      Die hekke van die kampe maak sesuur in die winter oop en 5.30 in die somer. Dan is dit feitlik nog donker – ’n baie goeie tyd om leeus, luiperds, hiënas en jakkalse te sien. Nie wildehonde en jagluiperds nie – hulle maak staat op hulle vermoë om ver te sien en vinnig of ver te hardloop, en jag daarom meerendeels in die dag.

      Daar is minstens drie redes hoekom jy dié tyd van die oggend redelik vinnig wil ry:

      »Daar’s nie juis sin in om stadig te ry en die bosse vir wild te deursoek as jy nie veel in die donker kan sien nie. As jy wild sien, is dit in of by die pad.

      »Hoe vinniger die motor beweeg, hoe groter is jou kans om “toevallig” ’n leeu of ander gedierte oor die pad te sien loop. Gebruik jou ligte en hou by die spoedperk.

      »As dit enigsins moontlik is, wil jy eerste by ’n sekere punt op die pad verbybeweeg voordat ander voertuie dalk roofdiere daar naby verwilder het.

      Omdat baie roofdiere vroegoggend gaan drink, is ’n rivierpad ’n goeie keuse vir ’n oggendrit.

      Mits dit nie te koud is nie, ry met jou kar se venster oop. Leeus is lief om mekaar te roep deur te brul – die mannetjies en die wyfies mekaar, en die ma’s die welpies. Jy kan ook hiënas hoor. Of olifante. Gebruik daarom jou ore, en as jy iets hoor, hou stil of ry stadig vir ’n minuut of so. ’n Mens weet nooit nie.

      Hou wel in gedagte die meeste boksoorte en ander plantvreters slaap snags en beweeg nie eintlik voordat die son uitkom nie. Olifante en seekoeie, aan die ander kant, beweeg en wei ook graag in die nag. Maar altwee dié diersoorte is so groot jy kyk hulle in elk geval nie sommer mis nie. Sodra die son uitkom en dit warmer word, begin die ander diere water toe gaan. Dis opvallend hoe dit die een oomblik nog lyk of daar niks op die pad is nie en ’n uur later is dit oorbevolk!

      En selfs al sien jy nie ’n enkele leeu nie, is daar steeds die plesier van die ervaring – die skielike besef dat die temperatuur daal wanneer die eerste sonstrale oor die droë bosveld skiet, van saggies gesels in die kar, van stadig met ’n oop venster ry terwyl die kar se wiele oor die fyn klippies van die rooigrondpad knars, van koffie by ’n watergat drink terwyl die wasem van die oggend oor die stil watervlak hang, van die soet reuk van die oggend se gras en bos, of die vervaarde gesketter van fisante en tarentale wat wakker word...

      MIDOGGEND

      Die temperatuur in die wildtuin styg saam met die son en by 10/11-uur is dit meestal goed warm. Nou is ’n goeie tyd om by ’n watergat, dam of rivier te stop en te kyk wat gebeur. Dis verstommend hoe baie lewe daar dié tyd van die oggend langs die water is. Dis ook lekker om ontbyt te eet by een van die piekniekplekke (waarvan ek later meer besonderhede gee). Bykans al dié plekke is langs ’n drinkplek geleë.

      As

Скачать книгу