spoor van die Oranjerivier, die bosryke, digbegroeide oewers en die kokerbome teen die lae rante aan die oorkant. Daar is geen glimlag om die dun, wit lippe nie. Maar in die oë is daar ’n lig van tevredenheid, oorwinning – ’n vreemde, byna fanatieke glinstering.
Die volgende nag om halfeen hou ’n taxi voor die koshuis stil en Irma vertrek na die lughawe sonder dat iemand wakker word. Sy het reeds die vorige middag verduidelik dat sy die nag sal vertrek en moes teen wil en dank ’n paar leuens vertel om nie agterdog te wek nie. Maar blykbaar het niemand onraad gemerk nie. Toe sy by die lughawe kom, is prokureur Berks, asook drie van die ander “vakansiegangers”, reeds daar. Hulle stel hulle aan mekaar voor.
Irma is verlig om te sien dat daar nog ’n meisie – Emerit de Jager – in die geselskap is. Sy skat haar om en by dertig. Sy is lank, slank en mooi, baie swaar gegrimeer en ’n bietjie luidrugtig.
Dan word sy voorgestel aan Jan Odendaal – effens geset, ’n goedige, vriendelike glimlag op sy gesig, effens bles, so tussen veertig en vyf en veertig. Irma voel dadelik tuis in sy geselskap.
Die derde vakansieganger wat haar hand neem, is Carlyle Faure, en Irma hoor dadelik ’n waarskuwende stemmetjie binne-in haar praat. Hy is jonk, seker niks ouer as vyf, ses en twintig nie, blou oë, ligte krulhare en baie seker van homself. Binne enkele sekondes weet Irma dat hy met die volgende samestelling van die Springbokspan sekerlik in aanmerking geneem sal word; dat hy ’n vinnig opkomende jong ster van die Afrikaanse toneel en ’n bekende persoonlikheid in die wêreld van renmotors is. Hy is lank, by die twee meter, fris gebou, en sy ligte blou pak pas hom perfek. Irma laat haar oë vinnig voor syne sak en raak bewus daarvan dat hy nog steeds haar hand vashou. Sy trek dit haastig terug en draai dan na die prokureur wat langs haar staan.
“Maar het u dan nie gesê ons is vyf nie?”
Daar is ’n ontevrede frons op meneer Berks se gesig toe hy antwoord: “Ja. Julle ís vyf. Ek weet nie waar bly die man nie. Dis amper tyd dat julle moet vertrek.” Hy kyk weer vinnig na sy polshorlosie en sê dan saaklik: “Ek dink julle moet maar solank inklim. Ons sal nog so ’n paar minute wag, maar nie langer nie.”
Hulle gehoorsaam, en die motore van die vliegtuig dreun reeds toe ’n motor in volle vaart aangery kom.
“Jy is laat, meneer De Woud,” uiter meneer Berks sy ontevredenheid hardop. Die vyfde passasier steur hom egter nie veel aan die vermaning nie en mompel net ’n verskoning terwyl hy haastig agter om die motor loop om die taximan met die bagasie te help.
“Jy moet maar dadelik inklim. Die ander vier is al binne.”
“Dankie. Totsiens, meneer Berks.”
“Totsiens.”
Die deur klap agter die laatkommer toe, en die vyf passasiers ontvang dadelik die bevel om hul gordels vas te maak. Dan verdiep die dreuning en die vliegtuig begin vorentoe beweeg op die halfmaansirkel na die aanloopbaan. Enkele sekondes later snel die donker aarde onder hulle verby, en skiet hulle die swart naghemel in. Eindelik kan hulle die gordels losmaak. Almal se oë keer nou nuuskierig na die laatkommer wat ewe op sy gemak sy pet afhaal.
Jan Odendaal draai om in sy sitplek en loer oor die rugleuning na die vreemdeling. Hy kyk hom vriendelik aan en steek dan sy hand uit. “Ek is Jan Odendaal.”
Die vreemdeling neem sy hand. “Anton de Woud. Aangenaam.”
“Laat ek jou voorstel. Emerit de Jager en Irma Bruwer, Carlyle Faure. Dames en heer, dit is Anton de Woud.”
Hulle erken die bekendstelling met ’n knik van hul koppe en Irma let op dat Anton de Woud se blik skerp, deurdringend oor elkeen afsonderlik dwaal. Terwyl sy oë bestuderend op die ander rus, neem sy die kans waar om hom op haar beurt noukeurig te beskou.
Hy het ’n besonder hoë voorkop, wat onsin of feit, baiekeer die eienskap is van mense met ’n besonderse intelligensie. Sy hare is swart en dis of dit effens wil golf. Naas Carlyle Faure sal hy geensins as aantreklik beskryf word nie, maar tog is daar iets in sy gelaatstrekke wat ’n mens onwillekeurig boei. Hy dra bril, maar die wakker, staalgrys oë agter die donker rame wek geensins die indruk dat hulle swak sien nie. Inteendeel. Daar is iets deurdringends aan die manier waarop hy na sy medepassasiers kyk, asof hy gewoond daaraan is om sy medemens op te som en te probeer peil.
Naas Jan Odendaal se effense gesetheid vertoon hy ietwat aan die skraal kant. Of miskien is dit omdat hy so ’n lang man is – goed twee meter. Maar sy breë skouers verraai verskuilde krag en vir Irma kom hy voor soos ’n styfgespanne staalveer wat elke oomblik kan losskiet. Sy is self verbaas oor hierdie vergelyking, want die man sit ontspanne agteroor geleun in sy stoel, en sy gesig is uitdrukkingloos terwyl sy bewegings rustig en kalm is. Sy skeur haar blik weg van hom en kyk deur die ruit na die donker naghemel maar, vreemd genoeg, bly sy intens bewus van die man wat skuins agter haar aan die ander kant van die paadjie sit.
Die ander begin eers voel-voel met mekaar gesels maar later vlot dit, en Irma luister belangstellend toe terwyl Jan Odendaal die een na die ander skaamteloos uitvra.
Emerit de Jager is ’n model en Jan Odendaal ’n onderwyser wat tot in sy siel toe sat is “van kinders wat nie weet in watter jaar Jan van Riebeeck aan die Kaap geland het nie”. Carlyle Faure is ’n toneelspeler, renmotorjaer, gewigopteller en – om siel en liggaam aan mekaar te hou – kantoorklerk.
“En jy, meneer De Woud? Wat doen jy vir ’n bestaan?”
“Ek skryf stories.”
Jan Odendaal kyk hom verbaas aan.
“Jy is ’n skrywer? De Woud … De Woud … Ek het nog nie so ’n naam in die skrywerswêreld teëgekom nie.”
“Jy sal ook nie. Ek skryf onder ’n skuilnaam.”
Dis Carlyle Faure wat die vraag op almal se lippe stel en Anton de Woud kyk hom openlik verveeld aan.
“Meneer Faure, dis veronderstel om ’n geheim te wees.”
Hy keer hom vinnig na die jong meisie skuins voor hom en vra reguit: “En jy, juffrou Bruwer, wat doen jy?”
“Ek is op kollege, meneer.”
Jan Odendaal glimlag.
“Ja, sy is maar so pas uit die bottelstadium. Aangesien ek die oudste van ons vyf is, sal ek maar ’n vaderlike oog oor haar moet hou.”
Anton de Woud toon geen verdere belangstelling nie, maar sak nou dieper in sy stoel weg en gooi sy pet oor sy gesig. “Verskoon my, maar ek gaan so ’n bietjie dut.”
“’n Goeie plan. Ek dink ek gaan jou voorbeeld volg,” laat Emerit de Jager hoor, en een na die ander skuif hulle hulle gemaklik in hul stoele reg. Eerlank haal almal diep en rustig asem, terwyl hulle na hul bestemming snel.
Teen halfses die oggend stryk die vliegtuig op ’n groot, oop plaat ’n paar kilometer buite Kakamas neer. Dis nog effens skemer maar die landing geskied sonder probleme. ’n Stasiewa en klein vragmotor wag op hulle, en sodra al die bagasie van die vliegtuig afgelaai en agter op die vragmotortjie gepak is, vertrek die vliegtuig weer en staan die groepie van vyf hom stilswyend en agternakyk.
“Nou ja, totsiens, beskawing. Kom, die motor wag. Laat ons ons tot die laaste skof wend,” merk Jan op. Irma sien dat die vragmotortjie reeds vertrek het. ’n Swart man hou vir hulle die deure van die stasiewa oop en hulle bondel in. Toe Jan ’n gesprek
