drie vas te maak om te help met uitgawes. En niks keer my om met my terugkoms in die Kaap ’n rubriek of ’n langer artikel vir Weg te skryf oor my ervaring op die Camino nie. Ek kan selfs oorweeg om ’n boek of gids te skryf. Maar ek wil nie. Alles in my skop daarteen. Ek is heeltemal uitgeskryf.
In “Famous Blue Raincoat” sing Leonard Cohen: “You’re living for nothing now / I hope you’re keeping some kind of record”. Ek hou van die idee van “some kind of record”. Al is dit ook net vir myself. En wie weet? Dalk pak een of ander idee my halfpad op die Camino beet en dan gaan ek beslis ’n pen en papier nodig hê. Dalk skryf ek weer ’n slag ’n gedig, of vir die eerste keer in tien jaar ’n song. Wat gebeur met ’n mens as jy jouself losmaak van al die afleidings, veral die selfoonskermpies wat ons so permanent besig hou?
* * *
SMS aan my pa, Maandag 4 Mei, 19:38 nm.
Raai waar staan ek nou? By die Notre Dame! Ry netnou Bayonne toe, pos dan my laptop en selfoon na ’n joernalis in Parys. Ek tel dit weer 15 Junie op. Al my werk betyds klaar, vakansie begin NOU. Baie liefde.
Sy reply:
Bon Voyage! Geseënde stapervaring en so bly jy gaan dit voluit geniet! Gaan verlang na jou. Kyk mooi na jouself! <3 Pa / Ma
Ja, Pa. Voluit of fokol.
Parys. Die stad van die liefde. Hemingway se “moveable feast”. “Paris is always a good idea,” het Audrey Hepburn gesê. Hier ter plaatse het Jan Rabie die stad se straatlewe in ’n dagboek as “’n geskiedenisboek van die hele wêreld” beskryf. En die plek waaroor André P. Brink geskryf het: “Ek is ‘gebore’ op ’n bank in die Luxembourg-tuin in Parys – toe ek 23 jaar oud was.”
Ek het ná ’n geskarrel en gesukkel met bagasie op Charles de Gaulle op ’n bankie gaan sit en net tot verhaal probeer kom. Swaar gewapende polisiemanne stap waaksaam en breëbors rond en fynkam die omgewing. Die Charlie Hebdo-aanval het maar skaars vier maande gelede plaasgevind. Vir die eerste keer sedert ek die Kaap verlaat het, voel ek werklik alleen. En besef: Ek is volledig op myself aangewese vir die volgende veertig dae.
By die Saint-Michel-stasie trippel ek met my swaar rugsak teen die trappies uit om die Notre-Dame de Paris (Frans vir “Our Lady of Paris”) te sien opdoem. Van kleins af raak ek opgewonde oor monumente, ikoniese geboue, selfs natuurverskynsels. Ek onthou die eerste keer toe ek in 1983 as vierjarige Tafelberg buite die motorvenster sien verskyn het. My een oom was ’n NP-LV vir Uitenhage en ek en my ouers het by hom tuisgegaan in Acacia Park. Meer as twee dekades later sou ek in Agra in Indië verstom staan voor die Taj Mahal en weer daardie kinderlike Tafelberg-gevoel ervaar.
En so is dit ook met die Notre-Dame, ’n katedraal wat ek die eerste keer in ’n Disney-fliek oor ’n aantreklike gypsey (selfs vir ’n animasiekarakter), pratende gargoyles en ’n sagmoedige boggelrug leer ken het.
Dit is my tweede besoek aan Parys. In September 2012 het ek en my pa op Charles de Gaulle geland en minder as vier uur gehad voor ons verbindingsvlug na Verona in Italië. Eerder as om iewers in ’n restaurant op die lughawe ’n paar leë ure te sit en uitkolf, wou my pa summier ’n vinnige jakkalsdraai in Parys maak. Die vrou by die inligtingstoonbank het ons sterk afgeraai om ’n trein stad toe te neem – sy het gemeen ons gaan nie betyds wees vir die vlug nie. Ons het toe teen haar advies tog besluit om met ’n trein tot by Saint-Michel te ry. En hier naby die Notre-Dame ’n glas Franse sjampanje te drink en haaspatee te eet.
Vanaand is hier glad nie ’n leërskare toeriste voor die Notre-Dame soos op daardie mooi herfsmiddag drie jaar gelede nie. Net ’n paar troppies mense, die meeste staan met hul rug gekeer op die katedraal, besig om selfies te neem.
Ek gaan stap oor die Pont des Arts, een van die bekende brûe in Parys waar verliefdes sogenaamde “love locks” teen die brug vasmaak, dikwels met hul name op geskryf, en dan die sleutel in die Seine gooi.
Hierdie tradisie het glo maar eers in 2008 begin, maar hier is reeds honderde – indien nie duisende – slotjies van allerhande kleure en groottes wat al langs die brug se reëlings vasgemaak is. Die slotjies het al vir groot omstredenheid gesorg omdat dit sommige van die brûe beskadig het – daar is selfs vrese dat van hulle kan ineenstort onder die gewig van al die liefde, of eerder die dapper liefdesverklarings.
Ek lees van die name op die slotjies: Jackie and Benn (17-05-12 Wedding), Eddy and Delia, Michael and Candice, een met bloot net Rubi … Ses maande gelede was daar ook ’n naam op my lippe wat ek langs myne op ’n slotjie teen dié brug wou vasmaak.
* * *
Ek stap vir sowat ’n halfuur tot by die Gare d’Austerlitz, die stasie waar die oornagtrein na Bayonne in die suidweste van Frankryk op my wag.
In Laurika Rauch se liedjie “Hot Gates” is Austerlitz een van die plekke waaroor sy sing. Die stasie in Parys is genoem na ’n groot veldslag wat op 2 Desember 1805 naby die dorpie Austerlitz in die Oostenrykse Ryk plaasgevind het – een van Napoleon se roemrykste oorwinnings.
Die moegheid en min slaap begin my inhaal. By ’n besige kruising kyk ek oudergewoonte regs voor ek die pad oorsteek, en sien glad nie die motorfiets wat van links af aankom nie. Ons mis mekaar met wat voel soos sentimeters … dit gebeur eintlik te vinnig om werklik te besef hoe naelskraap dit was. Ek vries. Dan besef ek wat gebeur het: Ek het die straat oorgesteek asof ek in Suid-Afrika is. Netjies eers regs gekyk, toe links en weer regs, soos Daantjie Kat my in die vroeë jare tagtig op ons platespeler geleer het. Toe sien ek glad nie die motorfiets wat op pad was nie.
’n Mens kan dit seker toeskryf aan deur-die-kakgeit of moegheid. Of albei. Maar selfs ’n uur later, terwyl ek ’n pizza eet en ’n bier drink, spook die insident by my. Ek kon dood gewees het, of ten minste ernstig beseer. My Camino kon in Parys geëindig het nog voor dit begin het. Die ver-skil tussen ’n verligte sug en ’n moerse drama was letterlik ’n breukdeel van ’n sekonde. Waarom het ek nié iets oorgekom nie? Geluk? Genade?
“There is no way to know what makes one thing happen, and not another.”
* * *
Om nege-uur stap ek na die deurnagtrein. Vele ure lê tussen my en Bayonne. Ek het voor die tyd gereken ek kan netsowel op die trein slaap as om een of ander intreevlakhotel in Bayonne te gaan opsoek.
Voor my in die ry by die trein se ingang staan ’n meisie met ’n poniestert en ’n groen rugsak met iets wat lyk soos ’n vlag of ’n embleem – ’n klomp diagonale kleurvolle blokkies – agterop geborduur. Kan dit dalk die eerste mede-stapper wees? Ek hoop so half ons is in dieselfde kompartement.
Die kompartement is piepklein, drie beddens aan weerskante opmekaar gestapel. Die meisie met die rugsak is toe nie in my kompartement nie. Wel ’n bruingebrande jong Franse surfer, Tom, wat naby Bayonne woon. Hy is nou op pad huis toe na ’n paar maande se branderplankry in Australië. Terwyl ons gesels kom ’n middeljarige Franse vrou en twee Belgiese meisies ook die kompartement binne. Die Belge is op vakansie in Frankryk en die Franse vrou praat nie veel nie. Niemand anders hier gaan die Camino stap nie. Die Belge is erg verbaas om te verneem dat ek dit op my eie gaan aanpak.
Die trein trek stadig met ’n gedreun en gekreun weg uit die Gare d’Austerlitz. Die ruimte is so beknop dat ons almal maar soos sardyntjies lê. Ons maak nie verder geselsies nie. Ek gaan borsel my tande en wik en weeg voor die spieëltjie of ek die slaap-apneepleisters moet gebruik of nie. Ek voel te selfbewus – die ander passasiers moet vannag maar met my snorkery sterk staan.
Toe ek in die kajuit terugkom, is die lig reeds afgeskakel. Ek kon netsowel die Provent-pleisters
