tion>
Wierook van verlange
Annelize Morgan
Melodie
1
Die koue water stroom teen Liliane se voorarms af en drup van haar elmboë op die reeds sopnat vloer. Sy voel hoe die seepsoda haar vel brand, maar dan kan sy die pars genadiglik los om haar hande aan haar voorskoot af te vee.
Hoeveel jaar van ’n mens se leeftyd kan jy hiermee volhou? wonder sy en vee ’n haarsliert uit haar gesig weg. As sy maar net geweet het of sy nog iewers familie het, sou sy dalk lankal hier uit gewees het …
“Jy staan en slaap, Liliane!” skreeu die ou vrou wat oor die washuis toesig hou. “Tel daardie lakens wat geval het op!”
Liliane antwoord nie, maar draf na die hoop nat lakens op die vloer. Hulle sal weer gewas moet word en dus gaan sy vanaand lank na donker eers hier uitloop. Sy probeer die ontevrede kyke van die ander vroue vermy. Die laaste ruk is sy kort-kort in die sop omdat sy staan en dagdroom en dan gebeur sulke dinge, en moet hulle almal langer bly om klaar te maak.
“Roer jou litte!” gil die gesette ou vrou weer op haar toe Liliane te lank na haar sin talm om die lakens terug in die was te kry. “Dit staan jou vry om ander werk te gaan soek!”
Ander werk? Liliane kyk nie op nie, bang dat die ander die vrees in haar oë sal sien. Niemand sal haar tog in diens neem nie.
Wat sy hier doen, is al werk wat sy ooit sal hê.
En ander drome? Sy byt op haar tande en druk die lakens weer onder die water in. Sy het lankal geleer dat drome net pyn en hartseer, verlange en teleurstelling bring. Die werklikheid is al wat tel; dít wat jy kan sien en hoor, dit is wat mens glo.
“My hande is seer,” merk Ignez daardie aand aan die einde van hul skof op. “Kyk hoe word my vel weggevreet.”
Liliane ken die tekens. Vir Ignez is dit die begin van die einde hier, want as die vel op haar hande eers aangetas word deur die skerp chemikalieë in die seep waarmee hulle werk, sal sy nie meer lank in die washuis kan werk nie en dan word sy weggestuur met ’n paar munte in haar sak om vir haar elders ’n heenkome te soek.
Dit is wat almal van hulle vrees.
Daardie nag lê Liliane lank wakker en dink bekommerd oor haar en Ignez se toekoms. Sy vroetel met haar hand onder haar kopkussing en bring die hangertjie te voorskyn wat sy daar wegsteek. Soos soveel keer tevore bekyk sy die enigste besitting van haar ouers wat sy het. Al is dit niks werd nie, lyk dit baie mooi, amper asof dit aan ’n markiesin kon behoort het … of aan ’n gravin. In die middel is ’n stukkie geslypte groen glas met kleiner wit stukkies rondom, amper soos diamantjies. Sy draai die hangertjie om en kyk na die inskripsie agterop wat sy nie kan lees of verstaan nie. Dit is nie Frans nie, maar in ’n heeltemal vreemde taal en skrif.
Waarom sou haar pa dit saam met haar in die weeshuismoeder se arms gelos het toe sy nog net ’n baba was? Madame Le Cleu, die weeshuismoeder, het ook nie geweet nie. Sy het net onthou dat Liliane se pa weggegaan het om haar ma te gaan soek, maar dat hy nooit weer teruggekom het nie. Selfs die briefie wat madame Le Cleu eers op haar sestiende verjaarsdag vir haar kon gee, het nie veel lig op haar afkoms gewerp nie. Liliane kan die woorde uit haar kop onthou, want sy het dit al soveel keer gelees:
My liewe Liliane,
Vergewe my dat ek nie meer hier sal wees nie. Ons het nie meer familie na wie ek jou kan neem nie, en madame Le Cleu van die weeshuis het my belowe dat sy jou goed sal grootmaak. Ek gaan na ’n ver land, na Arabië, waar ek na jou ma wil gaan soek en waarvandaan ek haar hopelik sal kan terugbring. Ek kan jou nie saamneem nie, want dit is ’n harde en wrede land waarheen klein dogtertjies nie moet gaan nie. Al wat ek aan jou kan gee, is hierdie hangertjie. Dit het aan jou ouma behoort en jou ma het dit graag gedra. Miskien sal ons mekaar eendag weer sien. Mag jy net goeie dinge op jou pad ondervind.
Liefde,
Jou pa,
Etienne de Beaudelaire.
Dit is al, nie eens die naam van ’n plek waar sy met hom in verbinding kon tree nie … Niks.
Madame Le Cleu is ’n goeie vrou, en sy het haar probeer troos en leiding gee, maar sy, Liliane, het altyd bitter alleen op aarde gevoel. En eintlik voel sy nog steeds so.
Madame Le Cleu het haar daardie dag teen haar groot, sagte bors vasgedruk terwyl die trane in haar oë opgewel het. “Jy is nie alleen op die wêreld nie, kindjie; iewers is daar ’n pa wat vir jou omgee. Ek kan die skrif nie lees wat aan die agterkant van die hangertjie geskryf is nie, maar ek dink as jy na jou familie wil soek, moet jy na die land gaan waar hulle só skryf. Jou pa het jou nie vergeet nie, ek is seker daarvan.” Madame het vir haar geglimlag. “Jy moet dit net glo.”
Dit was vier jaar gelede. Haar pa het nie teruggekom nie, en sy het dit al oorweeg om die hangertjie te verkoop. Al sou dit net ’n klein bietjie geld inbring, is dit beter as niks. Maar dit is al wat sy nog van hom het. Sy kan sy gesig nie eens onthou nie, want sy was maar ’n paar maande oud toe hy uit haar lewe verdwyn het.
Sal sy ooit kan vasstel wat die inskripsie beteken? Sy het die stukkie papier waarop sy dit gekopieer het al vir baie mense gewys, maar niemand kon dit ontsyfer nie. Net een persoon het dit as Arabiese skrif herken, maar kon dit self nie lees nie.
Toe Ignez met sterre in haar oë by die kamer instap, kan Liliane nie anders as om haar haar verliefdheid en totale oorgawe aan die jong man wat in haar belangstel, te beny nie. Diep in haar binneste bly ’n stemmetjie knaag: Jy kan ook gelukkig wees. Dan kyk sy om haar rond en trek haar keel toe, want hier is net skokkende armoede.
“Jy’s ’n mooi kind, Liliane,” hoor sy madame Le Cleu nog sê. “Jy kan dit tot jou voordeel gebruik. Jy is ook nie dom nie, en daar is vir jou geen rede om in hierdie omstandighede te bly nie.” Die ou vrou het haar op albei wange gesoen. “Met jou mooi groen oë en blink, gladde, donkerbruin hare kan jy enige man se hart verower. En iewers in jou is daar iets wonderliks, iets wat jy nog nie ontdek het nie.”
Liliane kan onthou hoe madame Le Cleu se woorde haar laat voel het: belangrik en mooi en begeerlik …
Maar sy besef ook dat solank as wat sy hier gaan bly, sy nooit gelukkig sal kan wees nie. En soos baie ander nagte huil sy haarself aan die slaap en verdring die hartseer alle hoop wat sy nog gehad het.
Hoop, het sy lankal besluit, is net uitgerekte pyn.
Een oggend daag ’n welgeklede man op om die opsigter van die washuis te spreek. Na amper ’n uur kom hy en die opsigter terug. Hulle bly in die deur staan en kyk al die vroue noukeurig deur.
“Ignez!” roep die opsigter, en die meisie skrik haar boeglam. “Kom hier!”
Met bewende knieë gaan Ignez met die trap op. Dan klap die volgende naam uit. Die name van agt van hulle word so uitgeroep.
“Liliane!” roep sy teen die einde. “Kom almal van julle saam!”
Liliane kyk met verskrikte oë na die ouer vroue om haar.
“Julle is almal nog jonk en mooi,” fluister die een vir haar. “Wees versigtig, chérie.”
Met bonsende hart bestyg Liliane die trappe. Die ander het reeds by die deur uit verdwyn en sy moet haar treë rek
