nie, Mamma, Adonai, ons Elohim, veg vir ons. Al moet ons deur die doodsvallei gaan om dit te besef.”
Hy staan weer op en Ruwth vra vinnig: “Weet jy waar David is?”
“David is in Ramallah. Bid asseblief vir hom.”
“En jy?” vra sy bewerig.
“Hier en daar,” sê hy ontwykend. Hy kyk na Marc. “Ek weet toevallig dat Re’uven in Jenin is. Moet dit asseblief nie vir sy mense vertel nie. Bid vir hom. Dis ’n verskrikking daar. Rivkah is waarskynlik ook daar. Maar dit maak nie regtig saak waar hulle is nie. God weet dit. Kom, laat ons bid, ek moet gaan.”
Hulle neem al drie mekaar se hande en Ofer bid, effens onhandig in Engels: “Adonai, U wat ons voorvaders Abraham, Isak en Jakob geseën het – wil U nou ook die soldate van Israel se weermag seën, hulle wat wag staan oor die land en die stede van God, van die Libanese grens af tot in die woestyn van Egipte, en van die Groot See tot by die begin van die Arabba, op land, in die lug en op die see. Mag U, Adonai, gee dat die vyand wat teen hulle opstaan, platgeslaan sal word. Mag U, die Ewige van Israel, heilig is u Naam, die vegtendes bewaar en red uit alle ellende en rampspoed en van elke plaag en siekte, en mag U u seën en sukses gebied oor alles wat hulle doen. Mag U hul vyande in hul hand gee en mag U hulle uitred en kroon met oorwinning. En mag daar dié skrif vervul word: Want dit is Adonai, julle Elohim, wat voor julle uittrek en aan julle die oorwinning oor julle vyand gee sodat julle gered sal word. Gebied nou u vrede, u goedheid, u seën, u genade, u goedertierenheid en u troos oor die hele volk van Israel. Seën hulle, Abba, met die Lig van u aangesig, die Lig wat Yeshua, ons Elohim, is. U het ons die Tora van lewe gegee en ’n liefde vir regverdigheid, seën, goedheid, guns, genade en vrede. Mag dit genade vind in u oë om u volk Israel in hierdie uur te seën met u vrede. Geseënd is U, Adonai, wat u volk Israel met vrede seën. Ons neem die woord wat Dawid vir Goliat gesê het, as ’n skild op vandag: Jy kom na my toe met ’n dolk en ’n spies en ’n swaard, maar ek kom na jou toe in die naam van Adonai Tzva’ot, die God van die leërs van Israel wat jy verkleineer het. Abba, hou u hand van beskerming oor dié wat ons liefhet, Rivkah en Re’uven en David. Amen.”
“En oor Ofer. Omaine,” prewel Ruwth.
Hy buig oor om sy ma te soen. “Adonai maak u sterk,” sê hy duidelik ontroer.
“Adonai gaan met jou, my seun.”
“Daar is nie net twintig duisend opgeroep nie,” sê hy nog terwyl hy hulle groet, “altesame een en dertig duisend het ’n Zav Shmona ontvang. Noodtoestand-mobilisering. Dis hoekom ons nie soos gewoonlik ’n week toegelaat is om ons huise in orde te kry nie, maar ’n paar uur. Dink wat dit aan die staatsdiens én die privaat sektor doen. Ons sal weer vrywilligers uit ander lande moet oproep soos in ’67. Dis ’n stryd op lewe en dood, besef dit. En uit die profesieë weet ons dat daar nog groot ellende vir Israel voorlê, maar ons weet ook van die uiteindelike oorwinning.”
“Aan sy koninkryk sal daar geen einde wees nie,” laat Marc hoor, sonder dat hy weet hoekom hy dit sê.
Ofer kyk hom verras aan. “Dit is reg,” sê hy, “aan sy koninkryk sál daar geen einde wees nie.”
Kort nadat Ofer weg is, bel Rivkah.
Hy voel dadelik die spanning in haar stem aan.
“Is jy in Jenin?” vra hy onmiddellik, Ofer se waarskuwing heeltemal vergete.
“Marc, asseblief …” maar sy versag dadelik weer. “Ek wou net jou stem hoor.”
“Dankie dat jy gebel het! Is jy veilig?”
“Anders kan ek tog nie praat nie,” maar haar lag oortuig nie een van hulle nie.
“Ek bid vir jou.”
“Ja,” sê sy sag.
“Ek het jou lief,” sê hy.
Dit klink byna of sy snik, maar sy sê: “Ek het jou ook liefgekry.”
In die agtergrond rammel swaar voertuie onophoudelik verby. “Waar is jy?” roep hy weer wanhopig uit.
“Ek sal nie met Shabbat huis toe kan kom nie, Marc, maar ek sal jou bel as ek kan.”
“Pas jouself op!” Sy magteloosheid ken geen perke nie.
“Jy ook,” sê sy skaars hoorbaar bokant die hernude gedreun en die duidelike geluid van geweervuur. “Ek moet nou gaan.”
“Rivkah!”
“Ek is nie waar ek kan praat nie, Marc. Moenie bang wees nie. Chag sameach!”
“Rivkah!” Maar sy is reeds weg.
Frustrasie wil maak dat hy die selfoon teen die grond wil gooi. Totdat hy weer haar sagte woorde hoor: Ek het jou ook liefgekry.
Hy haal diep asem en gaan op die kant van sy bed sit, want sy bene is willoos lam.
Ma’alot Moriah
Donderdagaand 4 April 2002
Ek het Bibi se Bar Mitzvah my eie gemaak, want ek sal nooit weer dertien wees nie, ek sal nooit met my pa by die Kotel deel kan word van die mans van ons volk nie. Vir my is dit vir altyd verby om onder die dekking van my moeder uit te gaan na die verantwoordelikheid van my vader. My moeder het haar bes gedoen om my te dek, maar my vader het nooit vir my verantwoordelikheid aanvaar nie. Maar nou het ek in Bibi se skoene gaan staan en saam met hom Bar Mitzvah geword, seun van die Tora, en ek glo dat die God van Israel, YHVH, dit so verstaan het. Hulle het my ook daar tussen die manlike sy van die familie by die Kotel toegelaat met my kippah en die pragtige tallit wat David aan my vir die geleentheid geleen het. Ek het jaloers toegekyk na die nog mooier een wat Ruwth vir Bibi as haar geskenk kom omhang het. Sy het na my gekyk asof sy verstaan het dat ek ook Bar Mitzvah word. En al het ek nie my sketsboek by my gehad nie en ook nie my kamera nie, het ek hierdie beelde vir ewig in my kop vasgelê. Bibi in sy donker broek met tzitzit, vlootblou hemp, swart kippah met goue Magen Davids daarop geborduur op sy pikswart hare, tefillin voor sy kop en om sy regtervoorarm en -hand, alles presies soos Ofer. En Ofer, so trots op sy seun, sy jongste, sy Binyamin. Sy arm om Bibi se skouer, Bibi se kop net-net onder sy ken. Trane oor Ofer se gesig. David in sy IDF-uniform, wat sy broertjie omhels, onbeskaamd huil. Hulle twee teen die enorme stene van die Muur. Die stokou rabbi (Ofer het vertel hy het Yeshua as Messias in die geheim aanvaar en ek het inderdaad Yeshua se naam soms vlugtig opgevang), wit hare en baard, heeltemal in wit geklee, pragtige blou geborduurde tallit oor sy kop met sy hand onder sy ken saamgevat. O, God-van-Israel, ek het gedink my hart sou breek oor ek huis toe gekom het, oor ek huis toe gekom het. OOR EK HUIS TOE GEKOM HET! O, dat Baruch dit kon meemaak! Rivkah, my Rivkah, in elke vrouesoldaat wat met haar geweer daar rondgeloop het, het ek jou angstig gesoek, maar jy was nie daar nie.
Van die Hebreeus kon ek bitter min verstaan, maar my hart het elke woord geken. Ek het gekyk na Ruwth en Shoshana bo agter die reling, die vreugde en die verdriet wat op hul gesigte meng.
Ek het die feesvierings verlaat en teruggegaan na die Kotel toe. Ruwth weet nie dat ek al lankal bus ry nie, of miskien weet sy. Die Muur was byna verlate, want die nagklamte het al koud uit die skeure in die klip opgeslaan. Ek het my gesig teen die enorme klippe gedruk en na Adonai geroep vir Rivkah. Maar in die koue, klam lug kon ek sy warmte nie voel nie. Ek het gekyk na die pa en sy twee seuns ’n entjie van my af. Hy met sy swart baard en hoed, hulle met hul koppe teen die stene gebuk en ek het gedink dat Hy met hulle praat en nie met my
