hoor nie.
Ek neem haar hand. “Christo Nienaber.” Dan los ek dit weer.
“Die skilder?” vra sy amper hoopvol.
Ek is verbaas. Mense vergeet so gou.
“Ja.”
“Kom kyk hier,” sê sy en neem my hand, trek my in ’n rigting.
Ek is te verstom om teë te stribbel. Maar nou weet ek waar Buks Barnard sy gebrek aan maniere gekry het.
Ons is ’n optog: sy voor, die lokomotief wat my onwillige vragwa voortsleep, en die kind en die CD dek die agterhoede, om die hoeke van nog twee huise, tot by nommer 416, in by die deur, waar Monica Barnard gaan staan en na die muur wys. “Kyk,” sê sy trots en los my hand.
Dit is een van my skilderye, Wasgoedvrou. Uit my pre-Christine-periode.
“Weet jy, elke keer wanneer ek moeg of lui of blou raak, dan kom kyk ek na haar. Kyk die lewe in haar oë, daardie mond wat só lekker lag, die hande wat net reg vat, die son wat teen die balie blink. Dit is hoe ’n mens alles in die lewe moet doen: met vreugde.”
“Het jy dit geteken?” vra Buks skepties.
“Geskilder, my kind,” sê sy ma en trek ’n hand deur sy hare.
“Lank gelede,” sê ek en mompel iets van “lekker om u te ontmoet” en stap uit, ’n bangbroek, ’n vlugteling.
* * *
Hy kom die volgende middag weer ongenooid. Maar hy sê niks. Hy kom net in, met ’n tassie in die hand, gaan sit op die vloer, maak dit oop, haal ’n gekreukelde vel wit papier en inkleurpotlode uit. Dan begin hy teken.
Ek ignoreer hom, konsentreer op my eie werk: Man met kruk. Net nou en dan loer ek in sy rigting. Hy byt sy tong vas, frons in konsentrasie, die vingers nog onbehendig met die inkleurpotlode. Minute word ’n halfuur, langer. Tot hy die papier optel, ’n armlengte voor hom hou en krities daarna kyk. Hy is skynbaar tevrede. Hy staan op, maak weer die tas oop, bêre die potlode, haal weer die vervlakste CD uit en plaas dit saam met sy kunswerk op die tafel.
“Okay, sien jou.” En hy is tas in die hand by die deur uit.
Ek stap versigtig nader, skuif die Mozart-sonates weg en kyk na die reënboogkleure en ongedissiplineerde strepe wat ’n menslike gesig vorm: kort, blonde hare, blonde baard, ’n kwas in die hand, en ek weet dit is vir my wat Buks Barnard geteken het. Behalwe een ding wat glad nie pas nie: die glimlag is tamaai groot tussen die kenbaard en snor, van oor tot oor, die tande ingeryg soos mieliepitte – Buks Barnard se sosiale kommentaar, sy advertensie, sy teregwysing.
Ek glimlag dun en tam en gaan soek plakgoed. Ek wil sy handewerk teen die muur opsit, ’n herinnering.
* * *
Sondagmiddag lê ek en slaap, in my eie kamer, in my eie huis, toe hy hier langs my sê: “Ek weet jy slaap, want jy lê en snork.”
Ek sal die deur moet sluit. Ek maak my oë oop.
“My ma sê jy moet kom koffie drink en melktert eet.” Hy laat dit soos ’n opdrag klink.
Ek wil nie gaan nie. Ek wil nie vir hom of sy ma ken nie.
“Sy het dit self gebak. Sy kan enigiets doen. Sy kan net nie ’n bal skop nie. As ons klaar is, sal ek jou kom help opruim, maar dan moet jy saam met my die bal skop.”
“Opruim?”
“Daar voor. My ma sê as ’n mens se plek slordig is, dan dink jy slordig en werk jy slordig. Ek dink dit is hoekom jou skuldenary so slordig is. Maar ons sal dit regmaak. Kom nou. Ek mag nie my melktert eet voor jy nie die eerste stuk kry nie.”
Ek wonder skielik of hy my sal uitlos as ek vir hom die hele storie vertel. Van Christine.
Eendag, lank, lank gelede, was daar ’n skuldenaar wat gedink het die lewe is ’n lied …
Nee, hy sal nie verstaan nie. Hy sal net van sy kitsoplossings kom aanbied, soos ’n Mozart-CD of ’n portretstudie in vreugde.
Ek sug. Ek sal met sy ma gaan praat. Sy moet die kind weghou. Ek staan op.
“Jy moet jou hare kam. Hulle lyk erg,” sê hy, en dan lag die klein twak vir my.
* * *
Daar is twee redes waarom ek nie met sy ma kan praat oor sy besoeke nie. Die eerste: toe Buks Barnard my in haar sitkamer inlei, sit daar ook ander mense wat gemaklik gesels, wat lag. Dit is te laat om om te draai en ek laat my deur Monica voorstel, aanvaar koffie en melktert, maak die nodigste sosiale geluide.
Die tweede rede is Monica Barnard se stem. En haar oë. Haar swart hare en haar glimlaggende, vol mond. Blote professionele waardering van ’n skilderbare onderwerp. Uiteraard.
Ek verskoon myself so gou as wat sosiaal aanvaarbaar is en stap terug na my meenthuis toe. Ek kry Buks in my voorkamer-ateljee, besig om reg te pak.
“Ek het solank begin, want anders gaan dit donker word en dan kan ons nie bal skop nie.”
Eienaardig hoe ’n mens soms ’n klein besluit moet neem oor die alledaagse, oor die stoflike, en hoe dit dan uitkring om uiteindelik jou hele lewe te verander. Op daardie oomblik moet ek kies. Ek kan kies om hom uit te jaag, die huis te verbied, permanent te verban. Só kan ek en my pyn weer alleen wees, soos verliefdes mekaar vertroetel. Of ek kan die ateljee, die chaos wat ek gelate aanvaar, saam met hom regpak.
Eindelik is dit sy besige lyfie wat doelgerig op en af stap, en swaar blikke, rame en skilderye met inspanning en gepofde wangetjies dra-sleep, sy bereidheid om self op te offer voor hy sy beloning kry, wat my laat besluit. Sonder om ’n woord te sê, begin ek die rommel op die groot tafel teen die muur bymekaar maak. Só baie nuttelose gemors wat ’n mens met jou saamdra.
* * *
Toe ons in die sterk skemer met die bal speel, is sy genot soos ’n lig. Hy babbel en hy hardloop en skop en gooi en lag dat sy ogies toetrek en die kuiltjies in sy wange diep plooi.
Ek stap saam met hom in die donker na sy huis, waar ek hom by die deur afsien. Maar ek sien vir Monica, agter die oopplan-kombuistoonbank, met ’n voorskoot en ’n blos op haar wange, en ’n houtlepel in haar hand. Ek hoor die musiek wat speel, die klok van haar stem wat saam met die note lui. Ek sien Buks inhardloop en haar druk. Sy buk af en soen hom. Hulle lag.
Ek stap deur die donker na my huis, skakel die ligte aan, kry die Mozart-sonates in die CD-speler, ’n skoon doek op die esel en begin skilder: in die somber lig van die skemer speel ’n seuntjie met ’n bal, sy vreugde ’n vlam in die vroegaand.
* * *
“Mielie sê grootmense doen twee goed as hulle uitgaan.”
Hy sit op die skoon tafel, en sy bene swaai beurtelings terwyl hy my werk krities dophou. Ek werk nie bedags aan Seun met bal nie, want hy kan enige oomblik instap. Ek is besig met Fietsryer.
“Wie is Mielie?”
“Hy is ook by die kleuterskool. Sy regte naam is Emile, maar almal noem hom Mielie.
