i jesteśmy „dobrze prezentującą się” rodziną i porzucenie tej fantazji stanowiło chyba najboleśniejszy element mojego zdrowienia, ale jednocześnie właśnie dzięki temu doświadczyłam największego rozwoju i wyzwolenia.
Mary
W swoim domu prawdopodobnie stykałaś się zarówno z negatywnymi, jak i pozytywnymi zachowaniami członków rodziny. Niestety w rodzinach alkoholowych, podobnie jak w innych dysfunkcyjnych domach, negatywne zachowania zwykle przeważają nad pozytywnymi. Dlatego pojawiają się mieszane uczucia, bo przypominasz sobie to, co było złe, i to, co było dobre. Możesz pamiętać, co robił albo jak agresywnie odzywał się twój ojciec, kiedy pił. Jednak ten sam człowiek mógł mówić ci, że jesteś prześliczna, i nazywać cię swoją najulubieńszą córeczką. Możesz odczuwać wstręt do alkoholizmu, ale kochać osobę. Może trudno było ci przyznać, że twoja matka była alkoholiczką, bo w końcu chodzi o twoją matkę i mówienie o niej przykrych rzeczy nie jest łatwe.
Choć wiem, że moja mama miała problem alkoholowy i prawdopodobnie w dużym stopniu przyczynił się on do jej śmierci, wciąż nie potrafię przyznać na głos, że była alkoholiczką. Nie chcę i nie chciałam, żeby mama była alkoholiczką. Była zbyt drogą mi osobą, żeby mogła być alkoholiczką. Chyba nigdy nie będę w stanie przyznać tego faktu.
Candice
Oczywiście tym, co wywiera teraz na ciebie negatywny wpływ, są negatywne doświadczenia. Allen Morehouse, współzałożycielka Krajowego Stowarzyszenia Dzieci Alkoholików w USA, mówi nam, że bez względu na typ alkoholika obecnego w rodzinie większość dzieci alkoholików doznaje w trakcie dorastania lęków i zmartwień co najmniej w siedmiu obszarach życia. Obejmują one:
1 Niepokój o zdrowie pijącego rodzica.
2 Stres i złość z powodu nieprzewidywalnego i niespójnego zachowania tego rodzica oraz braku wsparcia ze strony drugiego z rodziców.
3 Martwienie się awanturami i bójkami rodziców.
4 Strach i stres z powodu stosowania przemocy lub możliwości stosowania przemocy w domu.
5 Wzburzenie z powodu nieodpowiedniego postępowania rodziców, takiego jak przestępczość lub niewłaściwe zachowania seksualne.
6 Rozczarowanie niedotrzymywanymi obietnicami i niedoświadczaniem miłości.
7 Odczuwanie odpowiedzialności za picie alkoholu przez rodziców.
Wiele lat temu Margaret Cork, pracownik socjalny i pionierka pracy z dziećmi alkoholików w Kanadzie, donosiła, że dzieci alkoholików silniej przeżywają awantury i bójki między rodzicami niż samo picie alkoholu.
Nie wszystkie rodziny alkoholowe są takie same. Zresztą nawet nie wszyscy członkowie tej samej rodziny ulegają takiemu samemu wpływowi. Jeżeli masz rodzeństwo, czy postrzega ono waszych rodziców, ich alkoholizm i swoje doświadczenia z dzieciństwa tak samo jak ty? Wiele dorosłych córek ma braci i siostry, którzy nie przyznają się do bycia dziećmi alkoholików. Choć możesz mieć wiele wspólnego z innymi dorosłymi córkami, twoje przeżycia w rodzinie alkoholowej mogły odcisnąć się na tobie inaczej. Poniżej omawiam niektóre przyczyny tych różnic.
Twój wiek
Córki urodzone w rodzinie alkoholowej mogą mieć zupełnie inne spostrzeżenia i doświadczenia niż te, których rodzice stali się alkoholikami, gdy miały na przykład czternaście lat. Im młodsza byłaś, kiedy rodzic wpadł w alkoholizm, tym dłużej byłaś narażona na kontakt z aktywnym alkoholizmem i tym wyższe jest prawdopodobieństwo, że miało to na ciebie negatywny wpływ.
Ponadto na postrzeganiu przez ciebie alkoholizmu w dzieciństwie mógł zaważyć twój etap rozwoju. Pięciolatek dostrzega tylko behawioralne aspekty alkoholizmu, które utożsamia z zachowaniami po pijaku. Piętnastolatka może utożsamiać alkoholizm nie tylko z upijaniem się, ale również z rozmaitymi subiektywnie postrzeganymi motywacjami alkoholika do sięgania po kieliszek.
Dzieci nie rozpoznają automatycznie, że ich rodzic jest alkoholikiem. Zresztą wiele dorosłych dzieci nawet teraz nie przyjmuje do wiadomości, że jedno z ich rodziców bądź oboje byli lub są alkoholikami. Aby stwierdzić, że rodzice mają problem alkoholowy, dziecko potrzebuje trzech etapów. W pierwszym stadium dziecko zaczyna sobie uświadamiać, że jego dom różni się od domu kolegów i koleżanek. Jednak samo istnienie różnic nie świadczy o tym, że coś jest nie w porządku. W drugim stadium córka zaczyna podejrzewać, że różnica dzieląca jej dom od domów rówieśników jest czymś, co należy tuszować czy negować, bo nie chce, żeby koledzy i koleżanki się dowiedzieli. W trzecim stadium córka uświadamia sobie, na czym polega ta różnica: że jej rodzic za dużo pije. Większość córek alkoholików wchodzi w to stadium około trzynastego roku życia, co nie sprawia jednak, że córka komukolwiek o tym mówi, lecz po prostu przyznaje przed sobą, że wie, jaki problem występuje w jej domu. Niemniej wiele córek dopiero w dorosłości, długo po zakończeniu okresu dzieciństwa, przyznaje, że problem alkoholowy istnieje.
Na wejście w ten trzeci etap wpływają różne czynniki. Należą do nich płeć rodzica będącego alkoholikiem oraz to, czy alkoholikiem jest jeden z rodziców, czy oboje. Większość córek pijących ojców wkracza w etap trzeci w wieku dwunastu lat. (W przypadku około 60 procent dorosłych córek objętych badaniem, które stało się podstawą tej książki, pił tylko ojciec). Córki dwojga alkoholików zwykle przyznają istnienie problemu alkoholowego u rodziców, gdy kończą czternaście lat. Być może rodzice nie stali się alkoholikami jednocześnie albo skoro oboje są alkoholikami, córka nie miała wzorca zdrowej dorosłej osoby, z którym mogłaby porównywać rodziców. Zdanie sobie sprawy z niestosownych zachowań rodziców może trwać nieco dłużej, ponieważ oboje postępowali tak samo i córka dostrzegła różnice dopiero po poznaniu innych wzorców rodzicielstwa. (Tylko 20 procent przebadanych tu dorosłych córek miało oboje rodziców alkoholików).
Z kolei córki alkoholiczek często osiągają trzeci etap dopiero nieco przed dziewiętnastym rokiem życia. Dzieje się tak być może dlatego, że u kobiet problemy alkoholowe rozwijają się zazwyczaj w późniejszym wieku niż u mężczyzn, albo dlatego, że córka chce dłużej negować istnienie takiego problemu u matki niż u ojca. Powód może być również taki, że dorosłe córki alkoholiczek mają dużo mniejszą szansę znać kogoś innego w podobnej sytuacji, skoro tylko u 20 procent córek alkoholików chora jest właśnie matka w odróżnieniu od 60 procent, które mają pijącego ojca.
Matka alkoholiczka, ojciec alkoholik
Czy córki alkoholiczek podlegają innemu wpływowi niż córki alkoholików? Zależnie od płci rodzica będącego alkoholikiem można mieć zupełnie inne wspomnienia, percepcje i przeżycia z dzieciństwa. Ponadto jeśli oboje twoi rodzice byli alkoholikami, prawdopodobnie różnie odbierałaś skutki alkoholizmu każdego z nich, to znaczy zapewne silniej identyfikowałaś się z alkoholizmem jednego z nich i on wpływał na ciebie bardziej niż drugi oraz doświadczałaś więcej pozytywnych lub negatywnych uczuć od jednego z nich. Wpływ na dorosłe córki alkoholiczek i alkoholików oraz ich uczucia będą omówione w dalszych rozdziałach.
Udział innych osób
Czy kiedy dorastałaś, miałaś w swoim otoczeniu jakąś wyjątkową osobę, z którą mogłaś podzielić się odczuciami związanymi ze swoim życiem rodzinnym? Mógł to być krewny, najlepsza przyjaciółka, nauczyciel, sąsiad lub w niektórych
