J. S. Pula, Fact vs.fiction…, dz. cyt., s. 479, 484–487.
7
Cyt. za: tamże, s. 487.
8
Cyt. za: A. Woźniak, Kultura mazowieckiej wsi pańszczyźnianejXVIIIi początkuXIX wieku, Wrocław 1987, s. 125.
9
B. Baranowski, Walka klasowa chłopów ze starostwa brańskiego na Podlasiu (w. XVII–XVIII), „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1953, t. 15, s. 78.
10
J. Gierowski, Stłumienie powstania chłopów kurpiowskich w 1738 r., „Przegląd Historyczny” 1953, z. 1–2, s. 91–100; B. Baranowski, Walka chłopów kurpiowskich z feudalnym uciskiem, Warszawa 1951, s. 130.
11
Cyt. za: B. Baranowski, Walka chłopów kurpiowskich…, dz. cyt., s. 66.
12
A. Woźniak, Kultura mazowieckiej wsi pańszczyźnianej…, dz. cyt., s. 139.
13
R. Blackburn, The Making of New World Slavery, London 2010, s. 219–228.
14
J. Krzyżanowski, Paralele. Studia porównawcze z pogranicza literatury i folkloru, Warszawa 1977, s. 350.
15
Tenże, Mądrej głowie dość dwie słowie, t. 1, Warszawa 1994, s. 222.
16
Tenże, Paralele, dz. cyt., s. 355.
17
Tamże, s. 356–357.
18
Tenże, Mądrej głowie dość dwie słowie, dz. cyt., t. 1, s. 221.
19
Z. Rozanow, Treści literackie miniatur Graduału Olbrachta, „Pamiętnik Literacki” 1960, z. 3, s. 219.
20
J. Tazbir, Między marzeniem a rezygnacją. W kręgu utopijnych oraz biblijnych legendXVI wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1979, t. 24, s. 44.
21
K. W. Czistow, Russkije narodnyje socjalno-utopiczeskije legiendyXVII–XVIII w., Moskwa 1967, s. 266, 280–291.
22
C. L. R. James, The Black Jacobins. Toussaint l’Ouverture and the San Domingo Revolutions, London 2001, s. 16–17.
23
R. K. Kent, Palmares: An African State in Brazil [w:] Maroon Societies. Rebel Slave Communities in the Americas, ed. R. Price, Baltimore 1996, s. 179.
24
Tamże, s. 187.
25
J. Krzyżanowski, Mądrej głowie dość dwie słowie, dz. cyt., t. 1, s. 222.
26
M. Rediker, Outlaws of the Atlantic. Sailors, Pirates, and Motley Crews in the Age of Sail, Boston 2014, s. 68–70.
27
P. Linebaugh, M. Rediker, The Many-Headed Hydra. Sailors, Slaves, Commoners, and the Hidden History of the Revolutionary Atlantic, London 2000, s. 120–127.
28
J. Tazbir, Społeczny i terytorialny zasięg polskiej reformacji, „Kwartalnik Historyczny” 1975, nr 4, s. 725–726.
29
H. Powodowski, Wędzidło na sprosne błędy a bluźnierstwa nowych arianow, Poznań 1582, s. 180.
30
Zob. J. Tazbir, Walka z braćmi polskimi w dobie kontrreformacji, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1956, t. 1, s. 192.
31
Z. Gołaszewski, Bracia polscy zwani arianami, Gdańsk 2018, s. 72.
32
Cyt. za: tamże, s. 78.
33
W. Urban, Chłopi wobec reformacji w Małopolsce w drugiej połowieXVI w., Kraków 1959, s. 51.
34
Sformułowanie Szymona Budnego, zob. tegoż, O urzędzie miecza używającym, Warszawa 1932, s. 18.
35
A. Gilewicz, Zatarg o płace w żupie bocheńskiej w 1592 roku, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1948, t. 10, s. 160.
36
B. Baranowski, Walka chłopów kurpiowskich…, dz. cyt., s. 56.
37
J. Tazbir, Okrucieństwo w nowożytnej Europie, Warszawa 1993, s. 110.
38
Ł. Gołębiowski, Domy i dwory, Warszawa 1830, s. 224–225.
39
Porównanie książek Gostomskiego i Franklina jest autorstwa Józefa Burszty. Zob. tegoż, Wieś i karczma. Rola karczmy w życiu wsi pańszczyźnianej, Warszawa 1950, s. 179–184.
40
Więcej o tym pisałem w książce Kapitalizm. Historia krótkiego trwania, Warszawa 2017, rozdz. 2.
41
A. Gostomski, Gospodarstwo, Wrocław 1951, s. 20.
42
Tamże, s. 114.
43
Tamże.
44
Tamże.
45
W. Grabski, Historia wsi w Polsce, Warszawa 1929, s. 157; zob. też R. Rozdolski, Stosunki poddańcze w dawnej Galicji, t. 1, Warszawa 1962, s. 77.
46
Cyt. za: W kalinowym lesie, oprac. C. Hernas, t. 1: U źródeł folklorystyki polskiej, Warszawa 1965, s. 22.
47
T. Nocznicki, Moje wspomnienia z ubiegłego życia, Warszawa 1947, s. 15.
48
Tamże, s. 23.
49
Machina do bicia chłopów, „Wiadomości Brukowe” (Wilno), 27 stycznia 1817, s. 26–27.
50
A. Gostomski, Gospodarstwo, dz. cyt., s. 43.
51
Pamiętniki chłopów, oprac. L. Krzywicki, t. 1, Warszawa 1935, s. 678–679.
52
[J. Pawlikowski], O poddanych polskich, [Kraków] 1788, s. 24.
53
A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1927, s. 29.
54
A. Gostomski, Gospodarstwo, dz. cyt., s. 22.
55
Tamże. s. 23–24.
56
S. Pigoń, Z Komborni w świat. Wspomnienia młodości, Warszawa 1983, s. 87.
57
U. Werdum, Dziennik podróży 1670–1672. Dziennik wyprawy polowej 1671, Warszawa 2012, s. 39.
58
Cyt. za: M. Horn, Walka chłopów czerwonoruskich z wyzyskiem feudalnym w latach 1600–1648, cz. 2: Chłopi dóbr koronnych w walce przeciw zwiększaniu robocizn i danin (supliki i zaburzenia wiejskie), Opole 1976, s. 64.
59
J. T. Lubomirski, Rolnicza ludność w Polsce odXVIdo
s. 138–157.
