Знатныя гісторыі: эліта Гродна ў перыяд XVI – XVIII стагоддзяў. Яўген Аснарэўскі

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Знатныя гісторыі: эліта Гродна ў перыяд XVI – XVIII стагоддзяў - Яўген Аснарэўскі страница 3

Знатныя гісторыі: эліта Гродна ў перыяд XVI – XVIII стагоддзяў - Яўген Аснарэўскі

Скачать книгу

бачна, што кароль планамерна рыхтаваўся да вайны з Маскоўскім царствам, выкарыстоўваючы свой немалы ваенны вопыт.

      З фінансамі кампаніі сітуацыя была не занадта добрая, але ўсё ж справа рухалася і Баторый мог спадзявацца на ўдалы зыход.

      І такі зыход не прымусіў сябе доўга чакаць. Ужо ў жніўні гэтага года Баторый адбіў у Івана Грознага Полацак.

      Аблога Полацка войскамі Баторыя (1579). Георг Мак. Warhaffte Contrafactur vnd gewisse… Нюрнбэрг, 1579.

      Вярнуўшыся з першага этапа вайны, Баторый, у кастрычніку, зноўку быў у Гродне.

      Кароль сабраў у горадзе літоўскіх паноў і абмяркоўваў з імі ваенныя справы.

      Быў там і даўні супернік, а зараз сябар, Каспар Бекеш. Гэты шляхетны вугорац, які жорстка змагаўся з будучым манархам Рэчы Паспалітай за трон Трансільваніі, атрымаў прабачэнне Баторыя і цяпер дапамагаў яму ў ваенных дзеяннях супраць ворагаў падуладнай сябру-валадару вялізарнай краіны. У савецкія часы Бекешу часцяком прыпісвалi незвычайныя для XVI cтагоддзя атэістычныя погляды, хоць навукоўцы XXI стагоддзя лічаць, што ў гэтай сферы паплечнік караля не быў такi радыкальны. Так ці інакш, Бекеш памёр у Гродне, у лістападзе 1579 года. Страта сябра павінна была зрабіць на Баторыя цяжкае ўражанне.

      З Гродна Баторый адправіўся на варшаўскі сейм, а затым вярнуўся ў горад над Нёманам. Альбертрандзі піша пра гэта так:

      «1580 год. Пасля сейма кароль з'ехаў у Гродна рыхтавацца да вайны з Масковіяй. Дзве рэчы былі для яго вялікімі перашкодамі: недахоп грошай і марудлівасць вайсковых збораў. Пасля апошняй кампаніі, стомленыя грамадзяне не спяшаліся ваяваць. За набор войска ўзяўся Замойскі, які хоць і не быў на вайсковай пасадзе, але пра яго ведалі, што бацька ягоны быў гетманам і продкі слаўнымі ваярамі, і вакол яго былі добрыя атрады, і рыцарскае акружэнне. Урэшце, пачуўшы аб гэтым, шматлікія ахвотнiкi ўступілі ў войска. У дадатак, кароль у свайго брата Кшыштафа Трансільванскага, папрасіў значную колькасць вугорскіх салдат.

      Кароль меў намер пачаць свае ваенныя справы з Вялікіх Лук. Каб лепш схавацца ад ворага, ён, аднак, загадаў войску сабрацца ў Чашніках».

      Неўзабаве кароль, які выношваў хітрыя вайсковыя задумы, з'ехаў у Вільню, дзе працягваў рыхтавацца да наступнага этапу вайны. Ваенныя дзеянні зноў былі ўдалымі і Баторый, пакінуўшы войска, вярнуўся на пэўны час у Вільню, а затым і ў Гродна. Ян Альбертрандзі расказвае і пра гэтыя падзеі:

      «Кароль, правёўшы непрацяглы час у Вільні, адправіўся ў Гародню, і ўжо тады ён думаў пра вайну ў наступным годзе і рыхтаваўся да яе. Думаючы, што з-за сейма, позна распачатага, падаткі збяруць у казну не хутка, ён вырашыў ліквідаваць гэтую цяжкасць. Таму ён адправіўся, дзеля таго, каб пазычыць грошы, да прускага князя Ежы Фрэдэрыка, Аўгуста Саксонскага і Яна Фрэдэрыка Брандэнбургскага (Мабыць, усё ж такі гаворка пра Яна Ежы, ці інакш Ёгана Георга Брандэнбургскага. Заўвага Я. А.). Гэтыя князі прыслухаліся да каралеўскай волі і далі патрэбныя

Скачать книгу