төhөлөөх үүннэриэ, бүөбэйдиэ этэй? Кыhыннары-сайыннары эргиччи биир дьиэҕэ, буолаары буолан аhара кыараҕас дьиэҕэ, симиллэн олорор куhаҕанын туhунан Иван, ама, ситэ өйдөөбөтө диэн кэлиэ дуо?! Барытын үчүгэйдик өйдүүр, билэр… Оо, даача, даача!..
Иван Таскин ордук Саргылааната эрэйдэнэрин көрөн уонна оҕолорун тустара диэн ханныгын да иhин бэйэ дьиэ кэргэнин олоҕун-дьаhаҕын тупсарарга быhаччы ылыстахха сатаныыhы диэн биир өйгө-санааҕа кэлбитэ. Биирдэ өйдөөн көрдөҕүнэ, кини саастыылаахтара, үөлээннээхтэрэ бары тус олохторун сүрдээҕин көрүнэллэр, оҥостоллор, хааччыналлар эбит: бары сөп соҕус олорор дьиэлээхтэр-уоттаахтар, өссө даачалаахтар, дьиэ ис тэрилэ, миэбэлэ бөҕө, өссө массыыналаахтар эҥин.
Балаҕан ыйын бүтүүтэ биир күн үлэтин быыhыгар анаан-минээн куораттааҕы сэбиэккэ дьиэ ыларга биэрбит сайабылыанньалара ханна тиийбитин ыйыталаhа барбыта, ол күн прием суох буолан, нөҥүө күнүгэр сарсыардаттан тиийдэ. Мин эрэ буоллаҕым дии санаабыта, кырдьаҕас да, эдэр да дьахталлар, оҕонньоттор хайыы-үйэҕэ кэлэн, хамыыhыйа сэкирэтээрин хоhун ааныгар уочараттаан тураллар, олороллор эбит. Көтөххө сылдьар оҕолоох эдэркээн ийэлэр кытта бааллар.
Иван Данилович, ким кэнниттэн киириэхтээҕин билэн баран, эркиҥҥэ өйөнөн турда. Куорат сэбиэтин араас үлэhиттэрэ – саастаах, эдэр да дьон көрүдүөрүнэн төттөрү-таары бараллар-кэлэллэр, хостон хоско түhэллэр. Үксүгэр сүр хотоойутук, дьорҕооттук туттубут дьахталлар, кыргыттар кытаанах хобулуктара тобугураhаллар.
– Наhаа даҕаны кэтэhиннэрэллэр… кырдьык-хордьук тугу эмэ быhаарарга дылы, – диир өссө хаама илик оҕотун тобугар өйөөн олорор эдэр саха дьахтара.
– Ээ, сотору киллэртииллэр ини… Хаhаайыттар, хотуттар-тойоттор буоллахтара дии, кыратык кэтэhиннэрбэккэлэр. Хайыахпытый, күүтэн көрөөхтөөтөхпүт дии! – түөhүгэр аҕыйах мэтээл колодкаларын анньыммыт сэнэх сэбэрэлээх оҕонньор алы гынар куолаhынан саҥаран сыыйар.
– Һы, хаhаайыттар! Ол кинилэр бэйэлэрэ туппут, бэйэлэрин дьиэлэрин түҥэтэллэр үhү дуо? Судаарыстыба баайа, бас билиитэ ини? Оччоҕо тоҕо ыарыы-чэпчии сатыахтаахтарый? – эдэр дьахтар кыйыттар.
– Бэйи, тукаам, эн урут манна сылдьыбытыҥ дуо? Бүгүн кэпсэтиэхтээх киhибит туох… саха эбитэ дуу, нуучча дуу? – диэн анараа диэкиттэн биир эмээхсин кэhиэхтээх куолаhынан эдэр дьахтартан туоhулаhар.
– Хантан саханы олордуохтарай?! – эдэр дьахтар оҕотун тобугар өйөөн сиргэ туруорар. – Көрөҕүт дуо бу бүгүн уочаракка бука барыта олохтоохтор эрэйдээхтэр ньаппарыhан олороохтуубут. Тоҕо?.. Тоҕо диэтэххэ, кэлиилэр бары дьиэлээхтэр-уоттаахтар, онно төбөлөрө ыалдьыбат, биhиги курдук хас тойон, хотун иннигэр бокулуоннаабаттар, атахтарыгар үҥпэттэр. Кинилэр соҕурууттан барыта бэлэмҥэ, далбарга кэлэллэр. Манна үлэhит тиийбэт диэн ааттаан соҕурууттан дьон бөҕөнү сакаастаан сурутан ылабыт.
Онно Иван Данилович эдэр дьахтар эппитигэр өйдөөн көрбүтэ – кырдьык, уочараттарыгар биир даҕаны кэлии киһи
