style="font-size:15px;"> – Хайа, Кыһыл дружинаҕа киирэҕин дуу, суох дуу?! Этэ оҕус!.. – диэн истэҕинэ, тас аан тэлэллэ түстэ да бэрдээн саалары туппут таба саҕынньахтаах уонча киһи, аан туманы бүрүммүтүнэн, дьиэ ортотугар биирдэ баар буола түстүлэр.
– Дьиэлээхтэр, дорооболоруҥ!.. – кэтит сарыннаах, ортону үрдүнэн уҥуохтаах киһи дорҕоонноох куолаһынан дорооболосто. – Хайа, бу сааларын тутан олорон чэйдиир ыалдьыттаргыт дуу, хоноһолоргут дуу?! Чыкаа суолас, манна тугу гына сылдьаҕын?! Бука, ас-таҥас тардыалаһа, ааранан, дьону халыы-талыы сылдьар инигин?! – инньэ диэт сирэйин тууна бааммыт киһи саал былаатын арыйа тардыбытыгар, оһох иннигэр олорбут уол:
– Оо, убайым кэллэ!.. – диэбитинэн тура эккирээтэ, түһэҕиттэн мас сыыһын тэбэннэ.
Бу – кинилэр улахан убайдара, ааспыт күһүн Илин Эҥээр улуустарынан олорор доҕотторугар үлэ-хамнас кэпсэтэ диэн барбыта уонна сүтэн хаалбыта. Ол бэйэтэ, дьэ, бу көһүннэ!
– Эн! Суоластаама хайаама! Арааһа, баттыгастаах баайдар былаастарын төнүннэрээри, саа туппуккун быһыылаах! Кыайбатыҥ буолуо биһигини – бүтүн Арассыыйа үлэһит-бааһынай аймаҕын! Атына буоллар, Кыһыл дружинаҕа суруттаран саҥа былааһы туругурдуһуоҥ этэ! Эн өһөскүн уонна акаарыгын! Кыһыл дружинаҕа саллаат буолан, үс бырааттыылар бииргэ сылдьыах этибит…
– Көр эрэ! Хара түөкүнү!.. Бырааккын кыһыл этэрээтигэр ылбыт дуу, ылаары кэлбит дуу эбиккин буолбат дуо?!.. Киһилии киһи эбитиҥ буоллар, бииргэ төрөөбүт бырааккын өлөр-өлүү айаҕар умса анньан биэриэ суох этиҥ!.. Ол ханна баарый?! Дьиҥнээх суолас – саатар сирэйэ суох эбиккин!..
Нохоо! Кыһыл этэрээтигэр хайыы үйэ киирэн олороҕун дуу, тугуй?! – улахан убай аны кыра быраатыгар хайыста.
– Ээ, суох… Көннөрү, Кыһыл дурусуунаҕа киирэҕин дуу, суох дуу диир эрэ…
– Бу ыты көр эрэ!.. Ити буоллаҕына, нохоо! Биһиги эмиэ үлэһит-бааһынай үрүҥ былааһын иһин сэриилэһэбит! Кыһылга бараҕын дуу, биһиэхэ – үрүҥ бастаанньыстарга – холбоһоҕун дуу? Тала оҕус!
Кыра быраат икки убайын хардары-таары аһыннарыах курдук көрдө. Уоһа мэрбэҥнээтэ. Икки убайдара – биирдэрэ доҕорун кытта олорон эрэн, атына уонча саалаах дьон иннигэр туран эрэн, бырааттарыттан хоруй эрэйэн, батары көрдүлэр.
Балачча өр турбахтаан баран, кэмниэ-кэнэҕэс кыра быраат ыган-ыган, улахан убайын диэки хайыһан:
– Убаай, эйигин кытта… барсабын… – диэтэ.
– Ол иһин даҕаны, быраатым барахсан! Мин тылбыттан тахсыаҥ дуо? Эйигин бу олорор тойооскуттан куруутун ордорор этим!.. Бастаанньаҕа да буоллар, сатыырбынан харыстыы, көрө-харайа сылдьыам, – улахан убай кыра быраатын эйэргээбиттии көрдө.
– Суоластар! Бандьыыттар! Итинтэн ордуоххут дуо? Бу күнтэн ыла эһиги иккиэн миэхэ убай да, быраат да буолбатаххыт! Эһиги Арассыыйа үлэһит-бааһынай аймаҕын хаан өстөөхтөрөҕүт!.. – чэкиис быраат кыыһыран өрөһөлөннө.
– Хара түөкүн! Эн дьолгор ийэлээх аҕабыт көмүс уораҕайдарыгар бырааттаах балтыбыт харахтарын
