style="font-size:15px;"> Sıtkı kaşlarını kaldırıp:
“Mahallemizin büyüğüdür.” dedi. “Bayramda giderim ama şimdi nasıl gidip isteyeyim! Annem hanımefendi ile tanışır. Bakalım valideye soralım…”
Tevfik Bey, fesini sandalyenin üstünden alarak:
“Dur.” dedi. “O kadının yapacağı iş değil. Ben gider paşadan isterim. Hoşuna da gider.”
Kalktı, gitti. Yarım saat sonra da paşanın aşçısı, birkaç takım çatal, bıçak, tabak getirdi. Kadeh yokmuş.
Kadeh için başka bir kolayını bulamayıp satın almaya adam koşturuldu.
Sular kararmaya5 başlamıştı. Lambalar yakıldı. Sofranın üstüne mezeler, ufak tabaklarla rakı sürahicikleri dizildi.
Mahalleden şöyle ayak hizmeti edebilecek birkaç kişi daha geldiler. Rakının idaresi işini Bahriyeli Şemi Bey üstüne aldı.
Evin içinde rakı kokusu, meze kokusu, daha başka anlaşılmaz baygın kokular birbirine karışıyordu.
Tevfik Bey ayakyollarına üçer beşer kova su döktürdü.
Misafirler baş gösterdiler. İlkin mahalleliden üç-beş kişi kapıdan girdiler. Kapı önünden, merdiven başından, yukarı kattan birkaç “Buyurun!” sesi duyuldu.
Toplu gelen birkaç kişiden biri:
“Cemal Bey geldi mi?” diye sordu.
“Gelmedi!”
“Olmaz şey, şimdi önümüz sıra geliyordu! Nereye kayboldu!..”
Odaya hatırlı misafirler alınacak iken hatıra gönüle bakmayarak ilk gelenler alındı.
Keman çalacak olan Kemal Bey, birkaç arkadaşı daha, biraz sonra da Hafız İsmail Efendi, Nazmi’yi bulup getirdi. Arkadan başka misafirler de gelince, köşedeki büyük odayı açmadıkça, hizmet edeceklere dönecek yer kalmayacak. Yalnız, büyük odanın lambası yokmuş.
Tez, birini koşturup büyük bir lamba buldurdular. Masa, takım bulmak, odayı açıp misafirlere buyurun demek epeyce uzun bir iş oldu ise de sıcaktan, daraçlıktan6 boğulan misafirlere de bir ferahlık oldu.
Mahalleden yardıma gelmiş olanlar alt katta, çakırkeyif olmuşlardı.
Kanunu, udu akort etmeye başladılar. Misafirlerden her biri istedikleri yerlere oturmuş tabakların, mezelerin de yerlerini değiştirmişlerdi.
Odada, köşede, pencere önünde oturmuş, başını da açmış şişman bir efendi, yanındakilerden bir kadeh rakı istedi. Çatalla meze de uzattılar. İçti, yedi, bir de cıgara yaktı; köşeye yaslandı, bir ayağını altına aldı, öteki dizini de dikti. Sonra eliyle çıplak kafasını okşayıp:
“Oh, efendim, safa!” dedi. Anlaşılan keyfi yerine geldi.
Saz takımı bir kanun, bir keman, bir tambur, iki ut, altı-yedi de okuyan! Akort bitti. Keman taksime başladı. Herkes sustu. Rast taksim.
Mahalleliden babacan bir efendi, kemanın sesinden coşmuş olacak ki:
“Allah, Allah…” dedikten sonra, orada duran gençlerden birine:
“Hakkı oğlum.” dedi. “Şuradan doldur bir tane, ver bakayım!..” Bu adamın içişi, içmeye daha başlamış olanlara bir emir gibi oldu. İçmeye başladılar. Yanındakilere rakı, cıgara verenler, alaya başlayıp gülüşenler, kemanın sesini gölgede bıraktılar..
Alt katta içki daha önceden başlamıştı. Hıfzı Paşanın aşçısı, konağın yemeğini yamağına tapşırıp7 düğünevine gelmiş, kafayı da tütsülemiş, mutfakta oynuyor, bir sürü çoluk çocuk da kapıya yaslanmış seyrediyorlardı.
Hizmet eden mahalle delikanlıları sofracı karılara bağırıyorlar, meze taşıyan, rakı getirip götüren sofracı karılar da mutfak kapısında duranlara çıkışıyor, bir bağrışma, bir gürültüdür gidiyordu.
Merdiven ayağına yakın bir yerde oturmuş ablak yüzlü bir delikanlı iyice sarhoşlaşmış, önünden gelip geçen kadınların arkasından, ağzı açık, uzun uzun bakıyor.
Sonradan getirilen iki sofracı kadından birini, kalabalıkta çimdiklemişler, darılmış, çalışmıyor ama keyfi yerinde olacak ki mahalle delikanlıları ile şakalaşıyordu.
Yukarıda da rast taksimi, peşrev bitmiş, şarkılar başlamıştı. Okuyan altı kişi, bağırmakta birbiriyle yarışıyorlar. Ses odada, sofada, alt katta, komşularda değil, mahalle aşırı yerlerde de duyuluyordu. Bunun için odada konuşanlar da birbirini duyabilecek kadar bağırıyorlardı. İçeri odalarda bu kadar bağırmadan da anlaşabilirlerdi. Ne var ki odada herkes söylüyor, kimse de dinlemiyor, sözünü dinletebilmek için oldukça yüksek sesle konuşuyorlardı. Sofracı karılar aşağı yukarı koşuşuyorlar. Bir meze tabağı düşüp domatesler merdivenlerin üstüne yayılıyor, kadın ayağı ile bunları bir kenara itiyor.
Ara sıra hizmet gevşer gibi oluyor. Karılar aşağıda çeneye başlıyorlar. Yukarıdan bağırıp çağırıyorlar. Hizmet edenler yeniden yukarı çıkıyorlar.
Ağır aksaktan üç şarkı, arkasından bir gazel.
Oh!.. Ortalıkta bir sessizlik. Sanki şarkılar bitti diye herkeste bir hafiflik vardı.
Aksaraylı Selim okuyor: Nazarımda gene afak-ı siyeh-fam8 oluyor. Hafız Osman ağzı olacak. Daha doğrusu gramofon gibi okuyor. O kadar benzetiyor ki gramofonun o him himliği bile var. Okuyan sanki ağlıyor. Coşan coşana… “Allah!” diye bağıranlar, derin derin içini çekenler… Bu arada aldırmayıp birbirine sarhoş hulusu çakanlar9 da vardı.
Gazel bitince faslı çevirip curcunalara başladılar. Ortalık da coştu. Uslu akıllı bir adama benzeyen efendi, saz çalınan odada, ortaya çıkıp kıvıra kıvıra oynamaya başladı.
Bir arkadaşı eteğinden çekip:
“Otur, Hakkı Bey!” diyor.
Hakkı Bey dinlemiyor. Birkaç kişi de el çırpıp onu coşturuyorlar. Sarhoş olmasa güzel oynayacak. Köçekçelerin tadını bu adam çıkarıyor. Saz çalanlar da Hakkı Bey’in oynayışına bakıp coştular.
Bu coşkunluğun arasında gençten bir adam da bildiği bir eski şarkıyı saza çaldırıp arkadaşlarına dinletmek istiyor. Gidip Cemal Bey’in kulağına şarkıyı çalmaları için ricada bulunuyor. Cemal Bey anlamıyor. Genç adam çalacaklarını sanıyor. Gelip arkadaşlarına da söylüyor, umutla bekliyorsa da çalmıyorlar, bir başka köçek havasına geçiyorlar.
Tevfik Bey, saz çalanları yorgunluktan korumak, biraz ikram edip ağırlamak için odaya giriyor ise de çalanların oynayanların keyiflerinin
Sular kararmak: Akşam olmaya başlamak.
Daraçlık: Paraca çekilen sıkıntı.
Tapşırmak: Emanet etmek.
Afak-ı siyeh-fam: Kapkara ufuklar.
Hulus Çakmak: Yaranmaya çalışmak.
