Kırgız Konar Göçerleri. Baktıbek İsakov

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Kırgız Konar Göçerleri - Baktıbek İsakov страница 13

Автор:
Жанр:
Серия:
Издательство:
Kırgız Konar Göçerleri - Baktıbek İsakov

Скачать книгу

çocuğun küçükken geyik derisine yatırıldığı ve sırtında “Cal”ının (yele) olduğu belirtilmekte ve bu sebepten halk tarafından ona “Kaba” veya “Calduu Kaba” (Yeleli Kaba) lakabının verildiği söylenmektedir143.

      Şekil 3: Sayak ve Çekir Sayak uruuları ve onların alt birimleri

      Sayak Uruu’nun alt birimlerinden olan Öydöçekti ile ilgili olarak şecerelerde Kaba’ya benzer bilgilerin verildiği dikkati çekmektedir. Bu bilgilerden anlaşıldığı kadarıyla, Öydöçekti’nin asıl adı Asake idi. Asake’nin Aydake, Kürön ve Moloy adlı üç kardeşi vardı. Bunlar arasında çıkan bir anlaşmazlık dolayısıyla Kayduulat adlı bir aksakala gidip, aralarındaki anlaşmazlığı halletmesini istemişlerdir. Aksakal da “Siz kardeşsiniz, kardeşlere karışamam, hatta damganız da aynı144 diye onları geri göndermiştir. Buna razı olmayan Asake, kardeşleri ile aynı olan damgasını farklı bir konuma getirmek için, damgayı hayvanların kalçasına değil, kalçanın biraz üzerine vurmuş ve yerini değiştirmiştir. Kırgızca’da “üst” veya “yukarı” anlamına gelen “öydö” ve “damga vurmak” anlamına gelen “çegüü” veya “çekti” kelimelerinin birleşmesiyle veya Asake’nin damgasını yukarıya vurması yüzünden ona ve onun nesline Öydöçekti lakabı verilmiştir145.

      Sayakların alt birimi olan Şıkmamat adı ise Kaba adlı bir Sayak baatırının, bir Özbek kızla evlenmesi ve ondan doğan çocuğa Şayık Muhammed (Şeyh Muhammed) diye ad verilmesiyle ilişkilendirilmektedir. Bu ad, zamanla halk ağzından Şıkmamat’a dönüşmüştür146.

      Çekir Sayak’ın alt birimlerini oluşturan Üç Kurtka, Tügöl, Kudayberdi, Kurmankoco, Kudaş, Kulcıgaç, Çoro, Iman ve Ak kabak, Çekir Sayak’ın oğulları olarak bilinmekteydi. Burada uruunun bazı alt birimlerine girmeden önce “Çekir Sayak” hakkında bilgi veren şecerelere dikkati çekmek icap etmektedir. Buradaki bilgilere göre, Çekir Sayak’ın asıl adı Şakir idi. Halk arasında gök gözlü olanlara “Çekir” denildiği ve Şakir’in gök gözlü olması dolayısıyla böyle bir adı aldığı anlaşılmaktadır.

      Kurmankoco, kelime olarak “kurban” anlamına gelen “kurman

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст предоставлен ООО «Литрес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.

      Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

      1

      Bu hususta bk. G. Suprunenko, “Nekotorıye İstoçniki Po Drevney İstorii Kirgizov”, Materiyalı Po İstorii Kırgızov i Kırgızstana, II, Bişkek 2003, s. 217; N. Ya. Biçurin, Sobraniye Svedeniy o Narodah Obitavşih v Sredney Azii v Drevniye Vremena, Almatı 1998, s. 359.

      2

      Bu görüşler ve tespitler hakkında genel olarak bk. S. E. Yahontov, “Drevneyşiye Upominaniya Nazvaniya Kirgiz”, Sovetskaya Etnografya, II, Moskva 1970, s. 110-120; T. Tchoroev (Chorotegin), “The Kyrgyz”, History of Civilizations of Central Asia (ed. Chahryar Adle – İrfan Habib), V, Multiple History Series, Unesco Publishing’den ayrı basım, s. 109; M. Kocobekov, “Tarıhıy Ulamış, Salttuu Sancıradagı Kırgız Etnogoniyası”, Manas Universiteti Koomduk İlim-der Curnalı (Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi), I, Bişkek 2001, s. 50-55; V. Butanayev – Yu. Hudyakov, İstoriya Eniseyskih Kırgızov, Abakan 2000, s. 12-36.

      3

      Lowrence Krader, Social Organization of the Mongol-Turkic Pastoral Nomads, İndiana University Publications, Moutan Co – The Hague 1963, s. 179.

      4

      V. Radlov, İz Sibirii, Moskva 1989, s. 348-354.

      5

      Bu kaynaklar arasında Seyf ed Din Ahsikendi’nin “Macmu at Tavarihadlı eserini zikretmek lazımdır. Bu hususta bk. Sayf Ad Din Ahsikendi, “Madcmu at Tavarih”, (Rusça terc. V. Romodin), Materiyalı po İstorii Kirgizov i Kirgizstana, Moskva 1973, s. 203-209.

      6

      Bu konuda bk. L. Ligeti, “Proishojdeniye Nazvaniya Kırgız”, Materyalı Mejdunarodnoy Arheologo-Etnologiçeskoy Ekspeditsii, Posvyaşennoy 2200-Letiyu Kırgızskoy Gosudarstvennosti, Bişkek 2003, s. 150-159.

      7

      Manas, (yay. B. M. Yunusaliyev), I, Frunze 1958, s. 246-248.

      8

      Sıma Tsyan, “Şi Tsi”, (Rusça terc. V. Taskina), Materiyalı Po İstorii Kırgızov i Kırgızstana, II, Bişkek 2003, s. 13.

      9

      Bk. A. Taşağıl, Çin Kaynaklarına Göre Eski Türk Boyları (M.Ö. III-M. S. X. Asır), Ankara 2004, s. 73-85; G. Suprunenko, a. g. m., s. 217.

      10

      Ömürkul Kara Uulu, Köönö Türktör Tarıhı, Bişkek 1994, s. 46.

      11

      İbrahim Kafesoğlu, Türk Milli Kültürü, İstanbul 2000, 134-136; W. Bartold, Soçineniya, II/1, Moskva 1963, s. 485.

      12

      İbrahim Kafesoğlu, a. g. e., s. 135-140; L. Gumilev, Bayırkı Türktör, Bişkek 1999, s. 445.

      13

      N. Ya. Biçurin, a.g.e., s. 363-364.

      14

      W.

Скачать книгу


<p>143</p>

Ayrıca halk arasında sadece bu geyik derisine değil, Mekke şehrindeki “Kâbe”ye de halkın ağız yapısına göre “Kaba” adı verilmektedir (S. Zakirov-T. Asanaliyev, a.g.e., s. 9).

<p>144</p>

“Damga” için bk.. s...... (Gütme kısmı).

<p>145</p>

Togolok Moldo, a. g. m., s. 22.

<p>146</p>

Togolok Moldo, a. g. m., s. 22.