олифтанинг пўстагини қоқиб қўяман.”
Борисов япончани бинойидек билар, эркин гапирар, лекин талаффузи бошқачалиги яққол сезилиб турарди.
Архангельскдан, поручик мўлжаллагандек, тонг саҳарда йўлга чиқишди. Об-ҳаво очилган, осмон мовий рангга кирган, салгина совуқ сезилиб турарди. Этиклар остидаги музлаган ер қирсиллар, юриш енгиллашган ва аскарларда доимий маъюслик сезилмас, шодон олға қадам ташлашарди. Олдиндаги иккита аравада озиқовқат ва аслаҳалар ортилганди. Ютаро Тода бегона кўз ва қулоқлардан эҳтиёт бўлиш мақсадида аравакашларни олмасликка қарор қилди. Аскарлар орасида қишлоқда вояга етганлар ҳам бор бўлиб, отларга қандай қараш кераклигини билишар ва жониворларни ўзлари ишонч билан бошқаришарди.
Йўл ўрмонга яқинлашди. Поручик ҳар эҳтимолга қарши олдинга соқчилар бўлинмасини юборди ва ўзи ҳам теварак-атрофни, ўрмон чангалзорини эътибор билан кўздан кечирди. Прапоршик ҳам ёнма-ён борар, гапни гапга улашга ҳаракат қилар, лекин Ютаро Тода қисқа жавоб қайтариб қўя қоларди. Муҳит ҳам суҳбатга қулай эмас, қолаверса, поручик ўзи ҳақидаги тафсилотларни ҳали яхши билмайдиган одамлари билан баҳам кўришни ёқтирмас, бунинг устига, прапоршикни ҳеч жини суймаётганди.
Соломбалагача уч суткача йўл юришди. Кечалари палаткаларда ухлашди, атрофни кучайтирилган қоровуллар қўриқлади. Ярим ротада етмиш нафар аскар бўлиб, овқат гулханда пишириларди. Поручик ҳарбий хизматчилар учун белгиланган овқат режимига қатъий риоя қиларди.
Кечаларнинг бирида япон отряди ўққа тутилди, лекин соғ-омон қолишди. Поручикнинг буйруғига кўра аскарлар тезгина доира шаклидаги мудофаага ўтиб, ўқ учқуни чиқаётган жойларга қараб, мўлжалга олиб отишма билан жавоб қайтаришди. Жанг бирор соат давом этгач, партизанлар ўрмонга яшириндилар. Шундан сўнг колоннани Соломбалагача ҳеч ким безовта қилмади.
Соломбала унча катта бўлмаган балиқчилар қишлоғи экан. Шимолий Двина бу ердан Оқ денгизга қуйиларди. Унинг оғзи кенг бўлиб, чучук сув оқими денгиз сатҳини тўлдирар ва унинг суви билан тўқнашган жойларда тўлқин ҳосил қиларди. Денгиз узра чайкалар учар, қўққисдан пастга шўнғиб, сувдан кичик балиқчаларни овлаб, яна осмонга кўтариларди. Уларнинг овозлари қумли текис қирғоққа дам-бадам урилаётган тўлқинларнинг шовуллашини босиб, атрофга анча узоқдан эшитиларди.
Приморьенинг бошқа қишлоқлари сингари бу ерда ҳам эркаклар кам бўлиб, асосан чоллар, аёллар ва болалар яшарди. Ташландиқ кулбалар ҳам сероблигидан рота учун жой масаласи тезда ҳал бўла қолди. Япон отрядини кўрган заҳоти маҳаллий одамлар ҳовлиларига кириб кетишди, қишлоқда жимжитлик ва кимсасизлик ҳукмронлик қилар ва фақат итларнинг ҳуришигина бу ерда қандайдир ҳаёт борлигидан дарак берарди.
Полковник Исикура партизанлар қўлга киритган қуроллар ва аслаҳаларни ташландиқ кемаларга яширган бўлиши мумкинлигини айтганди. Аскарлар жойлашиб, егулик тайёрлагунича Ютаро Тода кемалар қабристонини
