остки бўлмаларига тушиб, кўздан ғойиб бўлганди.
Ютаро Тода каюталардан бирига кирди-ю, шу заҳоти энсасида милтиқ қўндоғи билан берилган кучли зарбни ҳис қилди. Кўз олдида оловранг доирачалар ярқ этди-да, полга йиқилди ва ҳушини йўқотди. Кейин нима бўлганини, қанча вақт беҳуш ётганини поручик айтиб беролмасди. Чуқур бўлмада ўзига келгач, боши оғриқдан ёрилаёзди. Инграганча, минг машаққат билан ўрнидан турди ва ўтирди. Нимқоронғи хона снаряд гильзасидан қилинган лампа ёрдамида ёритиларди. Стол олдида соқолли киши ўтирар ва ёнидаги партизанларга ниманидир гапирарди. Кейинчалик маълум бўлишича, бу бирлашма раҳбари Савелий Парфёнов экан.
Асирнинг инграганини эшитиб, Парфёнов унга ўгирилди.
– Ўзига келди, – деди у енгил тортиб. – Қўлинг бунча қаттиқ бўлмаса, Кондратий, шундай урибсанки, офицерча бир кунда ҳам ўзига келолмаса-я?
– Ҳа, нолимайман, – деб жавоб қайтарди Кондратий деганлари. – Худойим кучдан қисмаган. Агар астойдил туширганимда борми, японча арши аълода юрган бўларди.
– Қани, турғизинглар-чи, – деди Парфёнов.
Партизанлар поручикнинг қўлтиғидан олиб оёққа турғиздилар.
У чайқалиб турар, кучли оғриқдан кўнгли айнир, лампа ёруғи кўзларини турли ранглар билан қамаштираётганди. Гаплашаётганларнинг овозлари қулоғида қаттиқ жаранглар, гўёки кар қиладиган даражада эди. Поручик бирорта ҳам сўзни тушунмади.
– Ҳозир ундан бирор гап чиқиши қийин, – хулоса қилди Парфёнов. – Каютага киритиб ташланглар, кўзқулоқ бўлинглар. Эрталаб гаплашамиз.
– Лекин уни зўр илинтирдик-да, – кулди иккинчи партизан. – Патронларга худди чувалчангдек ташланди ўзиям. Тўрга тушганини ўзи ҳам билмай қолди.
Бу Ютаро Тоданинг охирги эшитган сўзлари эди. Уни итариб, бўлма ичкарисига, сўнг ёриқдан ўтказиб, зинапояга олиб боришди-да, юқорига кўтарилишга мажбур қилдилар. Оқшом тушган, кўкиш қоронғилик узра қишлоқнинг ғира-шира чироқлари зўрға кўринар, поручик иккала қўли билан ушлаб олган боши узра самода йирик юлдузлар кўз қисгандек милтилларди. У зўрға мувозанатини сақлаб турарди.
Уни торгина каютага итариб киргиздилар-да, эшикни қаттиқ ёпиб, лўкидонни ғичирлатиб суриб қўйишди.
Каюта деразасига ташқаридан тахта қоқиб ташланганди. Қоп-қоронғи зулмат ичида у қандайдир чўзинчоқ ўриндиққа ўхшаш қаттиқ жойни пайпаслаб топди-да, унга ўзини ташлаб яна ҳушидан кетди. Эрталаб эса ўзини анча яхши ҳис қила бошлади. Яна лўкидон ғичирлади, ёришган кун нурлари каютага тушди. Поручик оёққа турди. Баланд бўйли, худди қолганлари каби серсоқол, елкасига милтиқ осиб олган партизан асирга хонадан чиқишини ишора қилди. Ютаро Тода бўйсунди. Тоза ҳаводан боши айланди, лекин онги равшанлашди. Атрофга аланглаб, қаердалигини билмоқчи эди, улгурмади. Партизан унга бўлмага тушишни буюрди, улар бошқа кемага ўтдилар ва яна ўзларини тутаётган лампа билан ёритилган кенг хонада кўришди.
Бир
