кырдьык, сүрэ бэрт, – диир Дьөгүөрдээн.
Хонуктар ааһаллар. Дьыллар ааһаллар. Саа маһыгар сигэ, тирбэҕэ, ньаалбаан эбиллэн иһэр… Сааланыы уурайбат.
Сааларын тыаһын бары билэллэр. Атын саалар дар гына сатаҕайдык сатарыыллар, кинилэр киэннэрэ ыараханнык «лүҥ» гынаат, дорҕооно алларанан бытааннык тарҕанан барар. Сааскы күөл кытыы лаҥхатынан Микиитэни батыһыннаран иһэн Дьөгүөрдээн нүрүс гына түһэр, такыс гына кэннинэн сапсыйан кэбиһэр уонна, торбос үтүлүктэрин окко түһэртии-түһэртии, күөлтэн тэйэ үөмэн тахсар. Микиитэ лаҥха от быыһыгар олорон хаалар. Аҕата бөкчөччү туттан күөлү кэтэҕинэн эргийэн тиийэн, тоҕонохторунан, тобуктарынан тирэнэн «ат буолан» супту киирбэхтээн иһэн, налыйан, быарынан сыыллан барар.
Күөл кытыытыгар халыйбыт ньалыар ууга от быыһыгар бүкпүт икки көҕөнү билигин Микиитэ да көрөн олорор. Кур лаҥхаттан дэбигис араарыллыбат курдархай өҥнөөх тыһы көҕөн тумсунан от силиһин тардыалаһар, илин өттүн бүтүннүү ууга тимиччи баттанан, кыһыл такымнарын таһаарбахтыыр, ньыхаччы туттан өрө хантайа-хантайа, аһаан-сиэн энньэрэҥниир. Моонньун ортотунан эргиччи синньигэс үрүҥ сурааһыннаах кутуругун төрдүттэн өрө иэҕиллибит күөхтүҥү хара түүлээх, ууга ала буолан көстөр, айылҕа ийэ араас дэлэгэй кырааскатынан күтүрүмсүйбэккэ күндүлээбит кэрэттэн кэрэ атыыр көҕөн бэркэ сибиэккиир, сотору-сотору өрүтэ олоотоомохтуур, эргичийбэхтээн ылар, көстүбэт өстөөҕөр суоһурҕанан бэлэһин төрдүттэн кэһиэхтээхтик, кырыктаахтык хаабырҕаччы саҥарталыыр. Ол кэмҥэ Дьөгүөрдээн хамсаабакка кирийэн кэбиһэр, түүтэ бараммыт арбаҕаһа чачархай лаҥхаҕа симэлийэн сүтэн хаалар.
Онтон көҕөн уоскуйар, үтүөмсүтүк күөкэҥнээн, ньыхаҥнаан кэбиһэ-кэбиһэ, тапталлаахтык, имэҥнээхтик түөһүн төрдүттэн курдургуур, кэрэ түүтүн-өҥүн сахсатан баран курдурхай хотунун тула устумахтыыр. Хотун ууна сатыы-сатыы дьөлүтэ тоҥсуйбута буолан атаахтыыр. Ол кэмҥэ түргэн-түргэнник дьулуруйан, Дьөгүөрдээн чугаһаамахтаан хаалар.
Микиитэ хараҕын атыыр көҕөнтөн араарбат. Тыһы куһу мыынан, кини аҕата ыппат.
Сааһыт аргыый өндөйөр, саатын маһын уҥа санныгар тириир… Микиитэ сүрэҕэ тэбэрэ, тыынара, күөл хомуһа сыыгыныыра барыта тохтуу түһэр… Саа өрө кэҕийэн кэбиһээт, тунаархай буруонан төлө тыынар, атыыр көҕөн ууга тимис гынар, саа тыаһа дэлби ыстанар. Уол, охто-охто, сүүрэр. Ол тиийэн биир сиргэ өрүтэ ойо-ойо, тэпсэҥэлии-тэпсэҥэлии: «Түргэнник, түргэнник! Куотуоҕа, куотуоҕа!» – диэмэхтиир.
Аҕата күлэн, онон-манан ордуталаабыт түөрэҥэлэс уһун тиистэрэ атыгыраһаллар, куруук ыалдьан уу-хаар аллар харахтарын эрбэҕин көхсүнэн соттумахтыыр уонна этэр:
– Ээ, бу киһи омуна тугун сүрэй, доҕор!..
Ууга киирэн, куһун ылан ыараҥнатан көрөр, төһө эмиһин чинчийэн, моонньун туппахтыыр, онтон кус кутуругун төрдүгэр үүнэр биир чөмөх ньуолах «обот» түүтүн быһа тардан быраҕар.
Кини саатын бэрт өр сотор, угунуохтуур, иитэр. Микиитэ кэрэ атыыр көҕөнү араастаан тутар-хабар, кынаттарын тэниҥнэтэр.
Булдунан
