Аҕа. Семен Маисов
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Аҕа - Семен Маисов страница 18
Киһи туран томтойбут күрдьүк таһыгар тохтоон ынах этэрбэһин топ-топ тэбэммит, сүгэһэрин лаабыска уурбут, дьиэ айаҕар кэлэн тоҕо эрэ тыас иһиллэнэн тура түспүт, ити кэннэ балаҕан иһигэр биирдэ көтөн түспүт. Тас таҥаһын сыгынньахтанан баран, саха киһитин сиэринэн, аҕыйах тылынан да буоллар, балаҕан иһинээҕилэри кытары кэпсэппит. Арай ол олорон көрбүтэ, дьиэлээх дьахтар дьоһуннаах алтан күөскэ ынах этин бидиличчи хаалаан, күүһүн-уоҕун ылан бачыгыраччы умайа турар сирэй оһоҕор буһара уурбут. Онуоха туран Кээтэккээн: «Бай, эһиги күөскүтүн саҥа күөстэнэн эрэр эбиккит. Миэхэ эмиэ эт оҕолоох этим, эһигини кытары кыттыстахпына хайдах буолуой?» – диэн ыйыппыт. «Тыый, кыттыс ээ», – диэбиттэр дьиэлээх дьон. Кээтэккээн таска тахсан, лаабыска уурбут сүгэһэриттэн суолтан булбут сүөһүтүн сототун уҥуоҕун киллэрэн күөс иһигэр уган кэбиспит. Дьиэлээхтэр көрдөхтөрүнэ, бойум эттээх уҥуох эбит. Кээтэккээн туран сылааска киирэн сылаата таайбыт киһи аатыран, күөс буһуор диэри нуктуу түһүүм диэн, быыс кэтэҕэр киирэн сыҥаһа ороҥҥо сыппыт да, мунна бурдьугунаабытынан барбыт…
Утуйбут киһиэхэ тоҥ күөс бастыҥа да төһө гынан ааһыай – күөс буһа охсубут. Дьиэлээхтэр хоноһону уһугуннарбыттар. Арай туран бии киһибит этин сиэри хамыйаҕынан алтан күөһү булкуйбут да, этин булбатах. Соһуйбута, өмүрбүтэ буолбут. Күөс түгэҕэр этэ суох сулугур сото уҥуоҕа тимирэн сытара үһү. Кээтэккээн туран: «Эһиги, утуйа сыттахпына, эппин сулуйан уоран сиэбиккит!» – диэн кыыһыран, тымтан туран кэлбит. Итинниги эрэ күүппэтэх дьиэлээхтэр ыксаабыттар, ыгылыйбыттар. Кээтэккээни уоскутан остуолларыгар олордон бииргэ аһаабыттар. «Тыл өс тарҕаныа, саат-суут да эбит, кэбис», – диэн дьиэлээх дьон Кээтэккээҥҥэ ынах буутун биэрэн ыыппыттар.
Кээтэккээн ынаҕын буутун туркуга соһон баран испит. Баран испит, баран испит. Арай ол баран иһэн, аара тугут сиэтиилээх киһи иһэрин көрсүбүт. Кээтэккээн туран: «Мин эйиэхэ ынаҕым буутун биэриэм, эн миэхэ тугуккун аҕал», – диэбит. Анараа киһи өс хоту сөбүлэспит.