podciśnienie
2. rozszerzenie naczyń
3. wzmożona wymiana płynów w organizmie.
Pamiętajmy o nich w procesie zdobywania wiedzy o tym, dlaczego bańki są tak skuteczne.
UWAGA
O ile nie zostało to sprecyzowane inaczej, termin „ciśnienie” w tej książce oznacza podciśnienie wynikające z zastosowania siły ssącej.
Podciśnienie
Po przystawieniu do skóry bańki unoszą ją – powstaje podciśnienie, które umożliwia rozdzielenie zbitych ze sobą czy wręcz zrośniętych tkanek.
Organizm dąży do nawodnienia i jędrności (zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz), by stworzyć jak najlepsze warunki dla funkcji życiowych. Każda zbita, twarda tkanka jest w tym przeszkodą, bez względu na to, czy jest to wynikiem odwodnienia, przewlekłych stanów zapalnych, czy chronicznego przeciążenia mięśni i ścięgien.
Dzięki podciśnieniu można również usunąć zalegający materiał uwięziony wśród tkanek miękkich (zob. s. 22).
INFORMACJE ANATOMICZNE
Zrostem nazywamy przyleganie do siebie lub zrastanie się dwóch powierzchni anatomicznych, które nie łączą się w sposób naturalny. Zazwyczaj powodem jest uraz lub stan zapalny. W obrębie pasma biodrowo-piszczelowego zrosty mogą tworzyć się w wyniku jego przeciążenia, na przykład po długim biegu.
Ludzki organizm wykazuje niesłychaną zdolność magazynowania rozmaitego materiału w tkankach. Próbuje pozostać nienaruszoną, pojedynczą strukturą zamkniętą w ochronnej powłoce skóry. Zadaniem tkanki łącznej jest właśnie to, co wynika z jej nazwy – łączenie wszystkich elementów w taki sposób, by jak najlepiej funkcjonowały. Wszystko, co próbuje naruszyć tę harmonię, może zostać oplecione włóknami różnych tkanek. W ten sposób organizm walczy o zachowanie strukturalnej integralności. Stawiając bańki możemy usunąć taki niechciany materiał z organizmu. Można to porównać do usuwania kurzu i brudu z dywanu za pomocą odkurzacza.
BAŃKOWE ABC
Pamiętaj: stawianie baniek nigdy nie powinno być bolesne!
Rozszerzenie naczyń
Rozszerzenie naczyń krwionośnych zazwyczaj następuje w wyniku rozluźnienia mięśni gładkich w danej okolicy ciała. Bańki wywołują reakcję miejscową w tkankach, stymulując wydzielanie związków rozszerzających naczynia krwionośne, takich jak histamina. Związki te sprawiają, że powiększa się światło naczyń (zob. „Informacje anatomiczne” poniżej). Podobny efekt uzyskuje się w wyniku masażu, a także gorącego okładu lub długo stosowanego okładu zimnego. W wyniku rozszerzenia naczyń do danej okolicy zaczynają napływać płyny ustrojowe.
INFORMACJE ANATOMICZNE
Światłem nazywamy przekrój poprzeczny przewodu, przez który przepływa dana substancja. Na przykład krew przepływa przez światło naczynia krwionośnego, a odpady procesu trawienia tuż przed wydaleniem z organizmu przechodzą przez światło jelita grubego.
Wzmożona wymiana płynów w organizmie
Stawianie baniek silnie oddziałuje na krew, płyn tkankowy i limfę. Dzięki podciśnieniu bańki powodują wzmożony napływ płynów do danej okolicy i ich przyspieszoną wymianę. W naczyniach włosowatych zachodzi wiele procesów wymiany płynów (dyfuzja, filtracja, osmoza i aktywny transport). Te procesy umożliwiają płynom bogatym w substancje odżywcze dostarczanie komórkom pokarmu, a następnie usuwanie odpadów. Podciśnienie sprawia, że do odwodnionych, niedokrwionych i niedożywionych tkanek trafia krew. Dzięki efektowi ssania bańki pobudzają też spływ żylny i krążenie limfy.
Połączenie podciśnienia, rozszerzenia naczyń i wzmożonej wymiany płynów sprawia, że w organizmie zachodzą niezwykłe reakcje. Jednak zanim do tego dojdziemy, musimy zrozumieć, w jaki sposób zrosty i materiał międzytkankowy wpływają negatywnie na ludzki organizm.
Co to są zrosty?
Zrosty definiujemy jako przyleganie lub przyrastanie dwóch anatomicznych powierzchni, które nie łączą się w sposób naturalny. Zazwyczaj ma to miejsce w wyniku urazu lub stanu zapalnego. Może to dotyczyć mięśni, tkanki łącznej (na przykład powięzi), narządów trzewnych, a także tkanek z różnych układów (na przykład zrastanie się skóry właściwej z mięśniami w miejscach, w których powięź jest napięta i cienka).
W każdym wypadku zrost hamuje prawidłowe funkcje, na przykład ograniczając krążenie płynów ustrojowych, osłabiając działanie mięśni lub przeszkadzając w normalnym funkcjonowaniu poszczególnych układów organizmu (m.in. jelit). Ludzkie ciało jest skonstruowane anatomicznie w taki sposób, by sprawnie funkcjonowało. Tymczasem zrosty zaburzają jego działanie, prowadząc do dysfunkcji.
Co to jest materiał międzytkankowy?
Jest to dowolny materiał, którego organizm nie jest w stanie usunąć samodzielnie. Mogą to być:
• krew zalegająca po urazie lub zabiegu chirurgicznym
• martwe komórki, których układ limfatyczny nie był w stanie wchłonąć (więcej informacji o limfie, zwanej też chłonką – zob. rozdział 3, „Działanie terapeutyczne na poszczególne układy organizmu”)
• zbędne produkty przemiany materii (na przykład kwas mlekowy)
• leki
• toksyny
• ciała obce (na przykład szwy, okruchy szkła po wypadku drogowym itp.).
Choć może się wydawać, że niektóre substancje, takie jak zalegająca, wynaczyniona krew, nie są szkodliwe, warto zastanowić się nad poniższym przykładem.
Kamyk, który wpada do spokojnego stawu, zakłóca bezruch całej wody. Kamyk opada i osiada na dnie. Woda przystosowuje się do tego, jak tylko potrafi, zapewniając mu miejsce. Kamyk pozostanie na dnie do czasu, aż ktoś go wyłowi. Woda nie wypchnie go na powierzchnię.
A teraz wyobraźmy sobie, że kamyk stanowi materiał międzytkankowy, a staw jest ludzkim organizmem. Dnem stawu jest tkanka, na której usadowił się taki materiał.
Reakcja organizmu
Kiedy organizm ma do czynienia z materiałem międzytkankowym, reaguje na rozmaite sposoby, na przykład:
• Dokłada starań, by zachować ogólne zdrowie, a do tego potrzebuje właściwie przebiegających procesów, takich jak krążenie krwi i limfy, rozwój tkanek i prawidłowo przebiegające naturalne funkcje organizmu. Materiał międzytkankowy jest w tym wypadku odpowiednikiem progu spowalniającego, zaburzającego płynność ruchu drogowego.
• Organizm próbuje usunąć wszelkiego rodzaju materiał międzytkankowy w sposób naturalny, ale bywa to bardzo trudne. Przeszkadza mu w tym tkanka łączna, która stara się przede wszystkim
