depresji jest dwu- trzykrotnie wyższa u pacjentów z RZS niż w populacji osób zdrowych. Istnieją dowody naukowe, które mówią, że możliwy jest ścisły związek pomiędzy rozwojem depresji, a aktywnością cytokin zapalnych takich jak interleukina 6 (IL-6) i czynnik martwicy nowotworów (TNF-α). Wystąpienie depresji w przebiegu RZS może pogarszać objawy choroby, jak również zaostrzenie objawów RZS może powodować pogorszenie stanu psychicznego pacjenta.
• Choroby układu pokarmowego – Występowanie chorób układu pokarmowego nie tyle związane jest z samym RZS, co ze stosowaniem leków, głównie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ np. aspiryny, ketonalu, ibupromu). Do powikłań tych należą: zapalenie żołądka i choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.
• Choroby nerek – RZS wiąże się również z różnymi zaburzeniami czynności nerek, co spowodowane jest przede wszystkim przewlekłym stanem zapalnym i przyjmowanymi lekami oraz z częstym występowaniem chorób sercowo-naczyniowych.
• Nowotwory – Niektóre publikacje sugerują, że chorzy na RZS są bardziej podatni na rozwój pewnych nowotworów, zwłaszcza chłoniaków, niż populacja osób zdrowych. Największe ryzyko zachorowania występuje u pacjentów ze współistniejącym zespołem Sjögrena oraz zespołem Felty’ego. Najnowsze badania dowodzą, że leki stosowane w leczeniu RZS, zwłaszcza nowoczesne leki biologiczne raczej nie mają wpływu na zwiększenie częstości występowania nowotworów u leczonych nimi pacjentów z RZS.
O czym powinny pamiętać osoby z rozpoznanym RZS?
• Odpowiednia dieta – Jak już wspomniałyśmy na wstępie, dieta nie zastąpi tradycyjnego, farmakologicznego leczenia, może jednak wspomóc Twój organizm, zredukować stres oksydacyjny, stany zapalne, zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych i układu krążenia, zmniejszyć ryzyko wystąpienia otyłości i osteoporozy.
• Aktywność fizyczna – Zdajemy sobie sprawę, że aktywność fizyczna nie jest łatwa w przypadku chorób stawów, jednak wszystkie badania są zgodne, że regularne ćwiczenia pomogą utrzymać ruchomość Twoich stawów, spowolnią utratę masy mięśniowej, poprawią nastrój oraz ułatwią zasypianie. Dodatkowo, z dietetycznego punktu widzenia zmniejszą ryzyko wystąpienia insulinooporności, chorób serca, poprawiają wydolność płuc.
• Znajdź lekarza, któremu zaufasz – Bardzo ważne jest, abyś przestrzegał zaleceń lekarskich. To, jakie leki masz przyjmować i w jakich dawkach, najlepiej powie Ci lekarz reumatolog. To, że Twojej koleżance pomógł dany lek, nie znaczy, że w Twoim przypadku będzie podobnie. Informuj swojego lekarza o wszelkich zmianach oraz o tym, jakie suplementy przyjmujesz.
• Troszcz się o swoje stawy – Nie przeciążaj dodatkowo swoich stawów, dbaj o to, abyś mechanicznie nie uszkodził stawu, nie noś ciężkich rzeczy, nie schylaj się podnosząc rzeczy z ziemi – tylko przykucnij. Każde odciążenie stawów będzie dla Ciebie zbawienne.
• Dbaj o sen – Osoby z RZS mogą cierpieć na brak snu. Ból i sztywność mogą skutecznie pokrzyżować nocny odpoczynek. Staraj się nie kłaść spać, kiedy jesteś już bardzo zmęczony, wtedy mamy większe problemy z zaśnięciem. Dodatkowo stres czy długie spędzanie czasu przed monitorem komputera mogą utrudnić zaśnięcie. Warto skorzystać z relaksującej kąpieli czy ćwiczeń rozciągających – wycisz się w swojej ulubionej przestrzeni. Leki nasenne mogą być pomoce w gorszych okresach, jednak koniecznie skonsultuj ich używanie ze swoim lekarzem.
• Znajdź osoby, które Cię zrozumieją – Choć ta rada brzmi błaho, to jednak warto jest mieć w swojej przestrzeni zaufane osoby, z którymi będziesz mógł porozmawiać – może będzie to ktoś, kto również cierpi na tę przypadłość?
RZS to trudna choroba, która wiąże się z dużym obciążeniem psychicznym. Warto więc razem z przyjacielem wybrać się na kawę czy do kina, porozmawiać o trudnościach. Może razem zapiszecie się na basen lub na kurs języka? Pozwoli Ci się to oderwać od Twoich problemów, a osoba, która jest blisko Ciebie z pewnością jako pierwsza zauważy spadek Twojej formy. I może uchroni Cię przed kolejnym trudnym tematem w RZS, jakim jest depresja.
Diagnostyka zapalnych chorób reumatycznych
Wczesne rozpoznanie zapalnych chorób reumatycznych – zwłaszcza w przypadku RZS – jest bardzo istotne, patrząc na to, jak szybko choroba może postępować, i jakie są konsekwencje zdrowotne dla osoby dotkniętej tą przypadłością. Wczesne rozpoczęcie leczenia może wpłynąć pozytywnie na przebieg choroby i doprowadzić ją do stanu remisji, zapobiegając w ten sposób powstaniu nieodwracalnej niepełnosprawności.
Samo rozpoznanie choroby, bez typowo obrazowo zmienionych stawów, wcale nie jest takie proste.
W celu zdiagnozowania choroby należy skupić się na następujących kwestiach:
1 1. Wywiad lekarski jest to jeden z podstawowych elementów diagnostycznych.
Co jest ważne, abyś powiedział lekarzowi:
• które stawy Cię bolą?
• czy występują obrzęki?
• czy występuje i jak długo trwa poranna sztywność?
Objawy zapalenia stawów, które występowały przez krótki czas (mniej więcej 6 tygodni) mogą świadczyć np. o ostrym wirusowym zapaleniu stawów.
Im dłużej utrzymują się objawy, tym bardziej prawdopodobne staje się rozpoznanie RZS.
Warto przed wizytą u lekarza przygotować się, przeanalizować, jakie objawy i jak często się u Ciebie pojawiają.
1 2. Konieczne będzie wykonanie badań laboratoryjnych, które będą pomocne w stawianiu diagnozy. W surowicy osób chorych na RZS można stwierdzić występowanie różnych autoprzeciwciał, w tym:
• czynnik reumatoidalny (RF),
• przeciwciała przeciwko cyklicznym cytrulinowanym peptydom (przeciwciała anty-CCP).
RF i przeciwciała anty-CCP mają charakter informacyjny, ponieważ dodatni wynik zwiększa szanse na potwierdzenie diagnozy, jednak ujemny wynik dalej nie wyklucza możliwości rozpoznania RZS. Obecność RF nie jest swoista dla RZS.
Podczas diagnozy i w trakcie leczenia RZS można pokusić się o wykonanie dodatkowych badań takich jak:
1 3. Badania obrazowe
W diagnostyce zapalnych chorób reumatycznych pomocne będą badania obrazowe. Może pojawić się sytuacja, w której badania laboratoryjne nie dają nam żadnej informacji na temat choroby, a dopiero badania obrazowe pokazują toczący się stan zapalny w stawach. Dlatego z pewnością Twój lekarz może zalecić wykonanie badań takich jak:
