getref en drie keer gerol, teen ’n bult af. Toe ons voertuig tot stilstand kom, het Franché soos blits uitgespring. Ek het ’n bietjie gesukkel om uit te kom.
Ons het albei die seuns hoor huil.
Pauline en Morné het ’n entjie van mekaar af op die gras gesit. Pauline het met reguit bene op die gras gesit en haar kopdoek het los oor haar kop gehang. Morné het ’n enorme knop op die kant van sy gesig gehad. Hy was vol bloed.
Stéfan was nog in die motor. Ek het hom deur die venster uitgetrek en langs Pauline op die gras gaan neersit. Toe sleep ek vir Morné ’n bietjie nader aan hulle. Stéfan se neus het erg gebloei. Ek het hulle probeer troos en kalmeer. Hulle wou weet waar Mia is.
Dit was toe dat ek om die bussie gehardloop het. Daar sien ek vir Franché wat by Mia sit. Sy het tjoepstil gelê. Ek was oortuig sy is net bewusteloos en is terug na die seuns toe. Maar ná ’n rukkie het ek teruggegaan na waar Franché by Mia gesit het.
“Ek dink Miemie is weg,” het hy gesê.
Ek het geweier om dit te glo.
’n Verhaal van Retha McPherson wat ek lank gelede gelees het, het in my kop begin maal. Sy het vertel van ’n man wat by ’n ongelukstoneel stilgehou en hard geroep het: “In the mighty Name of Jesus Christ, this boy will live! He will not die!” Ek het hardop begin bid, in tale gebid, terwyl ek heen en weer tussen Pauline en die seuns en Franché en Mia gehardloop het. Ek het dit aanhoudend gedoen. Heen en weer. Weer en weer.
Toe klim ek in die bussie om ons skoene, CD’s en ander persoonlike goed bymekaar te maak, want ek het skielik onthou dat mense se persoonlike goed dikwels by ongelukstonele gesteel word. ’n Klompie plaaswerkers het nadergekom. Een van hulle het vir my ’n wit goiingsak gegee waarin ek ons goedjies kon gooi.
Dit was asof tyd gaan stilstaan het.
In ’n stadium het ek weer by Franché en Mia gaan staan. ’n Enkele oomblik het ek na Mia gekyk. Haar gesiggie was so perfek en rustig. Maar sy was bleek. Té wit.
Die dag was swart.
Daar was nie ’n druppel bloed op Mia se lyfie of gesig nie. Haar rokkie het so effens opgeskuif en ek het gesien haar magie met die sig-sag-litteken was plat. Dit het nie meer soos ’n gestoffeerde kussing gelyk nie.
Intussen het daar ’n klomp mense by ons stilgehou. Ek het Mediclinic Bloemfontein se noodnommer gebel, bloot omdat dit op my foon gestoor was vir daardie nagte waarin die kinders skielik ’n hoë koors gekry en ons hulp gesoek het. Toe die vrou vra waar ek is, kon ek haar nie sê nie. Ek het teen die rantjie uitgehardloop en my foon vir ’n vreemde man gegee sodat hy vir die vrou kon verduidelik waar ons was. Ek het geweet daar is ’n Mediclinic in Stellenbosch. Ons is al daar verby, en ek het geglo hulle sou wel iemand by ons kon uitkry.
Toe ek weer by Franché en Mia kom, het ek mooi na haar gekyk. Ek het opgemerk dat haar nekkie ’n onnatuurlike buiging vorm. Aan die agterkant van haar kop het ek bloed opgemerk. Dit het ook gelyk asof daar ’n deel van die agterkant van haar kop weg was. Ek het na die gras rondom my gekyk en ’n jellierige grys stof daar sien lê. Dit het my herinner aan ’n skets uit ’n biologiehandboek van ouds.
Ek het dadelik besef dit moes deel van haar harsings wees. (Dit is later aan my bevestig. Mia se breinbesering was noodlottig.) Die gedagte dat sy dalk regtig weg was, het my toe vir die eerste keer getref.
Steeds het ek heen en weer tussen my kinders gehardloop, verby die wrak wat tussen hulle gelê het. Die seuns was knaend. Waar is Mia? Ek het vir hulle gesê sy is bewusteloos, maar stilletjies my kop geskud toe ek vir Pauline kyk. Sy het iets in Sotho geprewel. Sy het bly help om die seuns te troos en hulle rustig te hou. Pauline was daardie dag meer as ooit my regterhand. Sy was toe reeds amper 15 jaar aan my sy.
Ek en Franché het intussen begin roep vir hulp. Dalk was daar iemand met mediese kennis. ’n Man het Mia se pols kom neem. Dit is hy wat aan Franché bevestig het dat Mia oorlede is.
My man het kliphard begin huil. Rou uit sy diepste wese geskree.
Ek was heeltemal emosieloos. Die seuns het toe ook besef dat Mia dood is en oor hulle sussie begin huil. Ek het eers later besef hulle het toe nog geen idee gehad wat die dood beteken nie.
Die ambulans het kort daarna daar aangekom. Ek was by die seuns en Pauline terwyl die nooddienswerkers na hulle omgesien het.
In ’n stadium het ek teruggestap na Mia toe. Sy was toegegooi met ’n wit lappie. Ek het die lap opgelig, haar gesoen en vir haar tatta gesê. Die nooddienswerker het haar arm om my gesit toe ek opstaan om terug te gaan na my seuns toe.
Die wind het opgetel en die bestuurder van die ambulans het my handsak op die hoek van die wit lappie neergesit sodat dit nie van my prinses kon afwaai nie.
Aan die ander kant van ons bussie het Morné gehuil toe die nooddienswerker aan sy arm vat. “Ek wil nie doodgaan nie! Ek wil nie doodgaan nie!” het hy geskree. En rondom Stéfan se neus was die bloed al hard en donker.
Toe laai hulle ons gesin, sonder Mia, in die ambulans.
Die seuns kon nie verstaan hoekom ons haar daar los nie. Dit was een van die verpletterendste gevoelens ooit in my hart. Om my kind daar langs die pad in ’n veld te los, op ’n plek wat ek skaars ken. En weg te ry.
Eers daar in die ambulans het my heup en skouer begin klop van die pyn. Iewers het ’n man vir my vrae gevra om ’n vorm in te vul. Ek onthou ook ’n sirene wat dan en wan aangegaan het. ’n Baie gawe vrou in groen het vir die seuns verduidelik waarheen ons op pad is en hoekom hulle die sirene aansit.
Ek het vir Thea gebel, saam met wie ons in Stellenbosch sou gaan eet het. En ek het my suster en my tannie in Pretoria gebel en hulle gevra om vir my ma en my pa te vertel wat gebeur het.
Toe ons by die hospitaal aankom, was Thea reeds daar. Ek was so bly om ’n bekende gesig te sien. Heinrich en Hannelie, vriende van Durbanville, was ook daar. Ek het later gehoor Heinrich was reeds by die ongelukstoneel. Terwyl sekere gebeure daar langs die Bottelarypad helder in my brein gestoor is, is daar ander, soos dat Heinrich daar was, wat totaal en al uitgewis is.
In die hospitaalkamer was dit ek, Franché, Stéfan en Morné. Ons het gevra dat Pauline by ons moes bly en nie na ’n staatshospitaal geneem word nie. Die trekkerbestuurder was in die kamer langsaan ons.
Stéfan het op die hospitaalbed gelê, na my gekyk en met sy bry-r gesê: “Mamma, jy was reg. Jy sê altyd ons moet vasmaak, en kyk nou net wat het gebeur.” Die woorde het soos ’n baie, baie skerp mes deur my gesny.
Die dokters en verpleegsters het met wit lappies die bloed van die seuns begin afwas. Ons hele gesin was verslae. Ek het eers begin huil toe ek die vriende saam met wie ons ’n paar aande vroeër in die Karoo oornag het, gebel het om vir hulle te vertel wat gebeur het. Dit was toe dat die verpleegsuster ’n pilletjie onder my tong ingedruk het. Ek onthou ook ’n gangetjie na ’n x-straalkamer, maar niks meer nie.
Heinrich en Hannelie het ons heelwat later met ’n gehuurde bussie huis toe geneem. “Huis” was die mooi plaashuisie. Ek het op my bed gaan lê. Wanneer ek nou terugdink, kom daar niks in my gedagtes op nie. Ek kan werklik bitter min van die res van daardie dag onthou.
Later het ek gehoor Hannelie was die hele aand daar en het almal versorg. My skoonsuster en swaer was ook daar, het iemand later vir my vertel. Hulle wou ons na hulle huis in Somerset-Wes neem, maar ek wou glad nie saam met hulle gaan nie.
