by my gespook. Ek weet ek is inderdaad meestal nogal ’n gelukkige mens. Maar hoekom?
In my hart het ek geweet ek is nie áltyd gelukkig nie. Ek vloek dikwels in die verkeer, ek dra ’n hele paar ou wrokke in my hart rond en ek kan maar baie terneergedruk raak as ek na my bankstate kyk. Ek woon alleen en het ’n middelmatige vlak van sukses in my loopbaan bereik.
En tog moet ek toegee ek is nogal bly om in my eie vel te kan lewe. Vyftien jaar gelede was ek ’n bedrukte ou, maar deesdae glimlag ek beslis veel meer gereeld as wat ek huil.
Ná so ’n paar dae se nadenke het ek die volgende op sosiale media geskryf:
Ek weet nie of dit vermakerig is om dit te erken nie, maar dis eintlik nogal waar dat ek die meeste van die tyd gelukkig is. Ek loop nie heeldag rond en lag en sing nie (dit gebeur net sommige dae), maar ek is baie selde depressief en ek is die meeste van die tyd baie bewus van hoeveel ek het om voor dankbaar te wees.
Daar is wetenskaplikes wat glo ’n mens word met ’n sekere vlak van blydskap gebore – dat jy soms ’n bietjie op die blydskapleer klim en soms bietjie afsak, maar dat jy altyd weer terugkeer na die setpunt wat in jou gene sit. ’n Bietjie soos met jou liggaamsgewig. In my ervaring is dit glad nie die geval nie. Ek weet toe ek ’n tiener was, was ek ’n baie ongelukkige jong mens wat saans lank by vensters uitgestaar het, baie Depeche Mode en Pink Floyd geluister het, en soms gewonder het of dit nie dalk lekker sou wees om ’n reeksmoordenaar te wees nie.
Iewers langs die pad – hier rondom die ouderdom van 32 of 33 – het ek besluit ek wil eerder gelukkig wees. En toe laat ek dit gebeur. Mens moet hard daaraan werk. Als wat die moeite werd is, verg werk.
Baie van die goed wat mens moet doen om gelukkig te wees, is baie prakties. Ek het ophou rook. En ek suip nie meer naastenby so baie soos toe ek ’n tiener was nie. (Ek vind alkohol maak my nogal ongelukkig en aggressief, ook die nagevoel van alkohol wat so drie dae in jou gestel sit nadat jy wyn gedrink het.) Ek eet ook baie gesond sodat my lyf nie vergif voel en allerlei slegte emosies genereer nie. En ek kry elke dag oefening, wat my goedvoelhormone die hoogte laat inskiet. Ek mediteer elke dag – 45 minute as ek kan, maar soms minder as ek te moeg is. Laasgenoemde help baie as mens dit reg doen.
Verder is die belangrikste ding dat ek drama en konflik sover moontlik vermy, selfs al beteken dit ek moet soms ander mense vermy en alleen by die huis sit. Snoesig op jou rusbank is baie gelukkiger as in die middel van een of ander sepie. Wanneer ek met mense te doen het, probeer ek my bes om gaaf te wees, om oplossings vir konflik te soek en om negatiewe gesprekke in ’n meer positiewe rigting te draai.
Ek deel ook my lewe met ’n hond. Gereelde fisieke kontak met ’n ander lewende wese, selfs al is dit net om hul koppie te streel, laat mens se liggaam baie goedvoelhormone vrystel.
Dit klink soos ’n cliché, maar daar is regtig altyd iets moois in elke situasie. Selfs al is dit net die hoop en die teerheid in jou eie hart. So wanneer ek myself ooit in ’n uitdagende of potensieel neerslagtige situasie bevind, gaan staan ek altyd stil en vra myself: “Waar is die magic in hierdie oomblik?” en dan sien ek altyd dadelik iets raak. Soms iets heel onverwags.
O, en as die dokter sê jy moet ’n pil drink om gelukkig te wees, dan is dit ook oukei.
Dié stukkie raad het ’n paar kommentare aanlyn ontlok, maar gou weer tussen die geraas van Facebook verdwyn – wat nogal ’n jammerte was, want ek was nogal heel in my noppies met wat ek kwytgeraak het.
En tog …
Toe ek later dié opsomming herlees, het dit vir my steeds ’n bietjie oppervlakkig gelyk. Ja, jy kan ’n hond kry, minder baklei en minder drink, maar dit voel steeds na bolangse veranderings in jou lewe. Ek kan my goed indink dat iemand al dié wenke kan volg en steeds bedruk kan voel.
En dan is daar iemand soos Bosko wat in ’n Serwiese martelkamer kan sit en dolgelukkig kan wees.
Ek wou ’n beter antwoord vind.
In die twee jaar wat gevolg het, het ek ’n wye ondersoek aangepak. Ek het probeer vasstel hoe werk blydskap.
Hoekom het party mense dit?
En waar kan jy dit gaan soek as jy dit nie het nie?
Daar is hope antwoorde in die ou wysheidstradisies van die wêreld en daar is byna net soveel wenke in die moderne sielkunde. Ek het besluit om by albei kers op te steek. Ek het die wêreld vol gereis – van Skandinawië tot Suidoos-Asië – om raad te vra by die gelukkigste mense wat ek kon opspoor. Bosko in Serwië, Katolieke nonne in Italië, sangers in Estland, Boeddhistiese monnike, NG dominees, branderplankryers, motiveringsprekers, akademiese navorsers en ’n dierefluisteraar medium in die Vaaldriehoek. Die hele spektrum.
Dié mense het uiteenlopende definisies van blydskap, hul stories wissel van die geestelike tot die wetenskaplike tot die alledaagse, maar verstommend baie van hulle, wanneer hulle met my gepraat het oor die dag dat hulle blydskap ontdek het, het één opvallende frase gebruik: “Dit voel asof ek werklik tuisgekom het.”
In die bladsye wat voorlê, gaan ons mense ontmoet wat verduidelik hoe hulle blydskap gevind het. Hulle sal ons vertel dat jy nie hoef te wag totdat jou lewe lekker word voordat jy gelukkig kan wees nie. Jy hoef ook nie ’n groot woord soos satori of mindfulness vir blydskap te gebruik nie. En jy hoef beslis nie in die kop geskiet te word nie. Met tegnieke soos meditasie, dankbaarheid, eenvoud en omgee, kan ook jy in jou lewe tuiskom.
OM NIE JOU LEWE WEG TE WENS NIE
Dis nou nie heeltemal so dramaties soos Bosko s’n nie, maar hier volg ’n verhaal van ’n kleiner satori.
Dis 2010, die tipe aand wat jy net in Desember in Johannesburg beleef. Hoëveldse stormreën donder op die aarde neer asof iemand ’n miljoen brandweerslange in die hemel oopgedraai het en bliksemstrale verlig die wêreld soos ’n disko.
Ek kom met sukkelende ruitveërs vanaf my huis aan die Wes-Rand by my bestemming in die Johannesburgse voorstad Emmarentia aangery. Ek en drie vriende het besluit om saam die einde van ’n goeie jaar te gedenk. Ons aanvanklike plan was om ’n Chinese fakkel aan te steek (Chinese fakkels, ingeval jy hulle nie ken nie, is daardie papierlanterns wat soos warmlugballonne opstyg as jy hul lont aansteek), maar die weer speel nie saam nie. Nadat ek net die paar tree van my motor tot by die huis se voordeur gehardloop het, is ek sopnat. Geen lantern gaan in dié weer vlam vat nie. Ons moet die aand binnenshuis vier.
Omdat ons al vier meditasie ken, sit ons ’n ruk lank in stilte saam. Man, is dit nou lekker. Vier ouens in die hartjie van raserige, bedonderde Johannesburg, met blitse wat die tuin gedurig verlig en die gekletter van reën op die dak. Ons sit so roerloos soos vier bergspitse – nie eens die ergste storm kan ons omkrap nie.
Mettertyd bedaar die storm. Omdat ons so stil sit, kan ons hoor hoe die paddas begin raas terwyl die wolke ooptrek. Ons drink pepermenttee en waag dit uiteindelik na buite om ons lantern op die grasperk aan te steek. Die eerste fakkel is ’n flop wat sowat ’n meter bokant die grond soos die Hindenburg vlam vat, maar ons tweede poging sweef stadig van die grond op, vang ’n lugstroom en draal al hoër, hoër, hoër, totdat dit noordwaarts koers kies en iewers bokant Linden ’n ligspikkel word.
Ons klop mekaar op die skouer en lag lekker. Twee van die ouens klim in hul motors om te ry, en ons twee oorblywendes, ek en my vriend Henk, kies by die hek uit koers na ons motors.
En
